Koskoca bir yıl bitiyor. Bitiyor bitmesine de farkında mısınız bu yıl öylesine çabuk geçti ki… Her gün farklı bir olayla uyandık. Her akşam haberlerin karşısına geçtiğimizde, dün ne izlediğimizi çoğu kez unuttuk. Haberciler gündemi takip etmekten bitap düştü. En önemli haber bile yerini bir haftada başka bir önemli habere bıraktı.
Şener Mete
2024’te çok az kişi mutluluğu yaşadı, pek çok kişi de hüzünlendi. Kimi gelecekten ümidini kesti, kimi boşverdi, kimi her şeye rağmen hayat mücadelesine devam etmeyi başardı. Sokaklarda yürüyenlerin çoğunun asık suratlı olduğunu mutlaka fark etmişsinizdir. 2024 yılında ölenlerin çokluğu da dikkatinizi çekti mi bilmiyorum. Wikipedia’ya bakacak olursanız 2024’te kaybettiklerimizin sayısını ve adlarını görebilirsiniz. Ben bu yıl, hemen her gün ya başsağlığı telefonu açtım ya mesaj çektim, bazen de cenaze törenine gittim. Bu anlamda 2024 için, kayıp diyebiliriz.
2024’ün haber bültenlerini hatırladığımızda gerek ülkemizde gerek dünyada birbirinden farklı olayların hepimizi meşgul ettiğini fark edeceğiz. 2023’ten miras kalan Filistin ve Gazze’nin yanı sıra dünyada bazı sorunların ortaya çıktığı, bazılarının da çözüme kavuşturulduğu yıl yaşadık. Örneğin ben, Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya katılmayacağına asla inanmamıştım. Nitekim öyle oldu ve iki ülkenin de NATO’ya başvurusunu, Türkiye onayladı. İsveç’in NATO’ya girmesine karşı çıkan Macaristan da üyelik başvurusunu onaylayınca bu sorun ortadan kalktı. İlgisi var mıdır bilemem fakat Sarıyer’deki Meryem Ana Doğuş Kilisesi’ne, IŞİD tarafından saldırı düzenlendi. Bu anlamda 2024, müşkül bir yıldır.
Erzincan’daki İliç altın madeninde toprak kayması oldu ve 9 işçi öldü. 3 ay sonra aynı yerde yeni bir toprak kayması meydana geldi. Başkalarına altın çıkarırken, kendi altınlarını kaybetmek ve hatta kazanamamak diyorum ve Paris Olimpiyatları aklıma geliyor. Unutulmaz bir açılış ve kapanış töreni arasındaki olimpiyatlarda en büyük sürpriz, sporcularımızın 40 yıl sonra ilk kez altın madalya kazanamaması oldu. 19 Temmuz’da Microsoft işletim sistemlerinde Dünya genelinde aksaklıklara yol açan bir yazılım sorunu da yaşandı. Bu arada kimlerin bilgileri kimlerin eline geçti, hangi belgeler el değiştirdi ve hangi kurumların iletişim kurması engellendi bilmiyoruz. Bu anlamda 2024, yoksunluktur.
Yaz ayları sona ermeye başlayıp da 21 Ağustos günü geldiğinde, Diyarbakır’da kaybolan 8 yaşındaki Narin Güran, 18 gün sonra ölü olarak bulundu. Narin, 2024 yılında haber bültenlerinde en çok geçen olay oldu. Ortadan kaybedilen deliller karşısında ailenin telefon konuşmaları, mesajları ve radar görüntüleri mahkemeye delil olarak sunuldu. Suskunluğun susmasının ne olduğunu gördük Tavşantepe Köyü’nde. Narin’dir artık 2024’ün hatırlattığı…
Karadeniz’de gemiler battı… Rusya’nın da Ukrayna’nın da gemileri battı. 11 Eylül’de ise Karadeniz’de bir Türk ticaret gemisi, Rusya’dan atılan füze ile vuruldu. Neden vuruldu halen bilmiyoruz. Müncer olmuştur 2024.
23 Ekim’de TUSAŞ’ın Kahramankazan’daki tesislerine terör saldırısı yapıldı. IŞİD’e bağlı teröristler, en sıkı korunması gereken yerlerden biri olan TUSAŞ’ın bahçesine girebildi ve üstelik olayın görüntüleri bazı ajanslara hemen servis edildi. Kahvehanede televizyon seyredenlerin terörist görüntülerini anbean izlediğini de böylece gördük. Mülhitler de girmiştir 2024’e.
Amerikan başkanlık seçimleri için yapılan mitinge düzenlenen saldırıda da Trump, kulağından yaralandı.
İran Cumhurbaşkanı Reisi ve Dışişleri Bakanının da içinde bulunduğu helikopterin düşmesi, İsrail’i akıllara getirdi. Saldırganlığın artık milimetrik koordinatlara sığdırıldığını da 2024’te gördük. HAMAS siyasi büro şefi Haniye, Pezeşkiyan’ın yemin törenine katılmak için geldiği İran’da, kaldığı evin odasına düşen bomba ile öldürüldü. Hizbullah’ın kıdemli üyesi Fuat Şükür, Beyrut’ta kaldığı evde üçüncü kattaki daireye atılan bomba ile hayatını kaybetti. Mütemmimdir 2024.
8 Aralık’tan itibaren Suriye tüm ajanslarda her gün ilk haber oldu. Suriye Muhalifleri, 11 gün süren taarruzun sonunda Şam'ı ele geçirdi ve Beşar Esad'ı devirerek 53 yıllık Esad ailesinin ve BAAS rejiminin yönetimine son verdi. Kutuplaşmadır 2024.
Beşar Esad’ın soyadı, Arapçada aslan demektir. Adı Suriye Arap Cumhuriyeti olan devletinin ortadan kalkmasıyla Suriye pasaportu da geçerliliğini yitirmiştir. Suriye’den kaçmış olmakla birlikte gerçekte vatansız kalmıştır. Pasaport, bilindiği gibi devlet tarafından verilen ve yabancı ülke yetkililerinin kimlik incelemesinde geçerli olan belgedir. Yani gelinen ülkeyi ve o ülkeyi yöneten devleti temsil eder. Üzerinde devletin bayrağı vardır. Suriye’nin bayrağı da değiştiğine göre mevcut pasaportlar da geçerliliğini yitirmiştir. 2024 yılında hem ülkemizi hem dünyayı büyük oranda meşgul eden Suriye ve onun lideri Beşar Esat, şimdi resmî bir anlam ifade etmemektedir. Bu bakımdan Beşar Esat’a, Pasaportunu Yitiren Aslan diyorum ve bu sözü 2024’ün kavramı olarak düşünüyorum.
Yılın bir başka boyutu da şu: Türkiye’deki yerel seçim, Fransa’daki istifalar, NATO’ya yeni katılımlar, Paris Olimpiyatlarındaki sürpriz sonuçlar, büyük kazalar, liderlere düzenlenen suikastlar, işgaller, terör olayları, ekonomik sorunlar, Filistin – İsrail savaşı, Rusya – Ukrayna savaşı, uzay çalışmalarındaki gelişmeler, yapay zekâdaki ilerlemeler, işletim sistemlerindeki duraklamalar, tanınmış kişilerin ölümleri gibi pek çok olay, 2024’te ufkumuzun her gün değişmesine sebep olmuştur. 2024 ne kadar hareketli geçmişse ufkumuz da o denli hareketlenmiştir. Hareketli ufuktur 2024.
2024 için pek çok kavram öne sürüldü. İnovasyon ya da yenileşim, yabancılaşma, yozlaşma, algoritma, yapay zekâ, kalabalık yalnızlık, dijital yorgunluk ve niceleri. 2024’ün kelimesini halkımız bulacak. Siz de tdk.gov.tr adresine girerseniz 2024 için önerilen sözleri bulacaksınız. Bakalım hangisini 2024’ün dünyasına uygun görüp oy vereceksiniz…
