Petrol ve doğalgaz sahaları

İktidarlara mensup siyasiler sayesinde yurdumuzda, hemen her seçim öncesi yurttaşa bir müjde vermek, adetten oldu. Bu, çoğu zaman maaş zammı ya da yeni doğalgaz sahaları, petrol kuyuları bulunduğunu duyurarak yapılıyor. Bir dönem Batman’da yeni petrol sahaları bulunduğu iddiaları çok modaydı. Bir yandan yeni petrol yataklarımızla zengin olduk diyerek yurttaşa umut pompalarken, diğer yandan, “Zaten dünyanın petrol rezervleri en çok 2030’lu yıllara kadar idare eder, ama hiç korkmayın altın, gümüş, bor, kömür gibi pek çok yeraltı zenginliklerimiz var” diye bizi ikna edip beynimizi yıkarlardı. Sonra doğalgaz furyası başladı “2040’lere kadar rahatız” dendi. Petrol için bitiyor diye söylenen o yıllar geldi çattı, doğalgaz için de yine o yıllardaki söylemlere göre son 20 yıldayız! Peki gerçekte tablo nasıl? Dünyadaki ve Türkiye’deki fosil yakıtların rezerv durumları ne durumda?
DÜNYA GENELİNDEKİ PETROL YATAKLARI
Dünya ispatlanmış petrol rezervi 1 trilyon 780 milyar varile yakın olarak tespit edilmiş, bunun yarısına yakını Orta Doğu ülkelerinde, yüzde yirmilik 330 milyar varillik kısmı Güney ve Orta Amerika ülkelerinde, yüzde 13 kadarı da Kuzey Amerika’da bulunuyor. Petrol rezervlerinde ölçüm olarak kullanılan varil, 42 galon hammaddeye eşdeğerdir. Burada ölçü birimi olarak kullanılan galon, başta Birleşik Krallık ve Kuzey Amerika olmak üzere bazı ülkelerde az farklılıklar gösteriyor. ABD galonu sıvılar için yaklaşık 3.78 litreye denk geliyor. Yani özetle bir varil petrol 159 litre ham petrol anlamına geliyor.         
Dünya'daki kanıtlanmış petrol rezervi yoğun tüketime rağmen yeni keşiflerle son dört yılda daha da arttı. 2012 yılına kadar dünyanın en büyük petrol rezervine sahip ülkesi Suudi Arabistan’dı. Venezuela, keşfedilen yeni kaynaklar ile 2013'ten itibaren lider ülke konumuna geldi. 304 milyar varil petrol rezervine sahip Venezuela, 258 milyar varillik rezervi olan Suudi Arabistan’ın önünde yer alıyor. 208 milyar varille üçüncü sıradaki İran’ı, 170 milyar varille Kanada ve 145 milyar varille Irak izliyor. Rusya 80 milyar varillik petrol rezervi ile dünya sıralamasında sekizinci olurken, Amerika Birleşik Devletleri 47 milyar varillik rezervi ile onuncu sırada. 
KAÇ YILLIK PETROL KALDI?
Son 5 yıllık tüketimlere göre Dünya'nın günlük ortalama petrol talebi 100 milyon, yıllık toplam talep ise 36 milyar varildir. Yeni rezerv tespiti olmayacağı ve tüketimin bu hızda süreceği varsayımıyla, mevcut 1 trilyon 780 milyar varil petrol rezervinin en az 50 yıl daha yetmesi öngörülüyor.
TÜRKİYE’NİN PETROL REZERVİ NE KADAR?
Türkiye’ye gelecek olursak, ülkemizde kanıtlanmış petrol rezervi 2023 itibariyle 600 milyon varil olup, 2011'den 2020'ye kullanılan rezervlere rağmen yeni petrol sahalarının bulunmasıyla üretilebilir rezervimiz yüzde yirmiden fazla arttı. Türkiye’nin yıllık petrol ihtiyacına gelirsek, günlük petrol tüketimimizin yaklaşık 1 milyon varil, çıkardığımız petrolün ise 100 bin varillik üretim hedefine henüz ulaşamadığı düşünülürse bu konuda uzun bir süre daha dışa bağımlılığımızın süreceğini ifade edebiliriz. Demek ki yenilenebilir yeşil enerjilere çok daha fazla yoğunlaşmamız kaçınılmaz bir gerçektir!
DOĞALGAZDA DURUM NASIL?
Dünya genelinde kanıtlanmış üretilebilir doğalgaz rezervleri, yoğun tüketime rağmen yeni keşiflerle önceki yıl artış gösterdi. 2015 yılında 203 trilyon metreküp olan toplam rezerv, 2023 yılında 210 trilyon metreküp seviyesine ulaştı. Rusya yaklaşık 48 trilyon m3’lük rezervleriyle doğalgazda öncü ülke konumunda. Rusya’yı 34 trilyon m3’le İran, 24 trilyon m3’le Katar, 16 trilyon m3’le Amerika Birleşik Devletleri, 14 trilyon m3’le Türkmenistan ve 9 buçuk trilyon m3’le Suudi Arabistan izliyor. 
KAÇ YILLIK DOĞALGAZ REZERVİ VAR?
Kanıtlanmış doğalgaz rezervi, üretilebilir rezervi gösterir. Dünya genelinde, 2022 yılında toplam 4 trilyon m3 doğalgaz tüketimi oldu. Mevcut 210 trilyon m3 rezerv ile dünyanın en az 50 yıl yetecek doğalgaz rezervinin kaldığını ifade edebiliriz.
TÜRKİYE’DEKİ DURUM NASIL?
Türkiye'nin 2023 yılı Ocak-Ekim dönemi doğalgaz üretimi, önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 83 artarak 555 milyon 160 bin metreküp oldu. Üretilen rezervlerimiz ile aynı döneme ait tüketimin ancak yüzde 1 virgül üçü yerli kaynaklardan karşılandı. 2020 yılı itibariyle Türkiye'nin doğal gaz rezervi 3 trilyon m3’dü. 21 Ağustos 2020'de Sakarya sahasındaki Tuna-1 kuyusunda 320 milyar m3, 17 Ekim 2020'de Sakarya sahasındaki Tuna-1 kuyusunda 85 milyar m3, 4 Haziran 2021'de Amasra-1 kuyusunda 135 milyar m3 rezerv bulunduğu duyuruldu. Aralık 2022'de önceden açıklanan toplam 540 milyar m3 rezerv, 652 milyar m3 olarak revize edilirken, Çaycuma-1 sahasında da 58 milyar m3 ilave rezerv bulunduğu açıklandı. Böylece son 3 yılda 710 milyar m3 doğalgaz rezervi açıklanmış oldu. Ancak bu rakam henüz uluslararası raporlarda yayımlanmadı.
FOSİL YAKITTAN YENİLENEBİLİR KAYNAKLARA GEÇİŞ
Yukarıdaki yoğun rakamlara bakıp, petrol ve doğalgaz gibi fosil yakıtların dünyanın doğası ve çevremiz için olumsuz etkileri olduğu gerçeğinden hareket edecek olursak sonuç olarak, rüzgar, güneş gibi alternatif yeşil enerjilere hızla geçilmesi gerektiği görülecektir. Petrol ve doğalgaz en çok endüstride, ev ve işyerlerinde kullanılıyor. Öte yandan özellikle büyük kentlerde çevreyi kirleten en önemli faktör yoğun trafikteki araçlar. İçten yanmalı motorlara çözüm olarak sunulan elektrikli araçlar konusunda ise kafalar hayli karışık. Konunun uzmanları, günümüzde benzin ve mazotlu araçlara alternatif olarak sunulan elektrikli otomobillerin devasa aküleri ve onların kullanım ömürlerinin sınırlı olduğunun altını çizip, bundan 11-12 yıl önce piyasaya sürülen elektrikli otomobillerin batarya değişim maliyetlerinin 30 bin Avro seviyelerinde olduğunun altını çiziyor. Dahası da var, çevreye zarar vermemesi için evde kullandığımız küçücük pillerin bile atık pil toplama merkezlerine gönderildiği bir dünyada, milyonlarca aracın atık bataryaların nasıl depolanacağı, çevreye ne gibi bir olumsuz etki yaratacağı konusunda henüz bir netlik yok.