Türkiye’de 57 milyon üyesi olan sosyal medya platformu Instagram 2 Ağustos gecesi aniden erişime engellendi. Bir gece yarısı İstanbul Sözleşmesi’nden çıkıldığı gibi, hiç kimseye bir açıklama yapılmadan, yapma gereği duyulmadan.
Özlem Günel Tekşen
İletişim Başkanı’nın, başka bir sosyal medya platformu olan X’ten yaptığı bir paylaşımla, Instagram’dan rahatsız olduğunu öğrendik önce, Hamas Lideri Haniye ile ilgili paylaşımları Instagram’ın sansürlemesi dolayısıyla, hemen ardından Bilgi Teknolojileri Kurumu (BTK) re’sen kapattı platformu.
Sebebini, hangi kanunun hangi maddesine dayanıldığını, kendi kendimize bulmaya çalışıyoruz millet olarak, muhatap alınmıyoruz, kimse de açıklama gereği duymuyor.
Instagram şirketi Meta ile görüşmeler yapıldığını ve katalog suçlarla ilgili bir aykırılık olduğunu yapılan açıklamalardan çıkarıyoruz.
Nedir bu katalog suçlar?
5651 Sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’un 8. Maddesi katalog suçları düzenliyor. Buna göre, içeriğinde şu suçları oluşturduğu konusunda yeterli şüphe bulunduğu düşünülen yayınlara erişim engelleniyor; intihara yönlendirme, çocukların cinsel istismarı, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasının kolaylaştırılması, sağlık için tehlikeli madde temini, müstehcenlik, fuhuş, kumar oynanması için yer ve imkân sağlama suçları, 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanunda yer alan suçlar, 7258 sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanunda yer alan suçlar ve 2937 sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanununun 27'nci maddesinin birinci ve ikinci fıkrasında yer alan suçlar.
Instagram yetkilileri ile bu konuda görüşmelerin yapıldığını ve geçen 6 gün içinde bir anlaşma sağlanamadığını anlıyoruz. Hangi suçtan olduğunu ise bizler yine kendi kendimize bulmaya çalışıyoruz.
Hamas’ın suikaste uğrayan lideri Haniye ile ilgili paylaşımlardan olduğunu gerek İletişim Başkanı’nın gerekse de son yıllarda ülke yönetiminde çok sözü geçen Diyanet İşleri Başkanı’nın paylaşımlarının engellendiği haberlerinden çıkarmaya çalışıyoruz. Ancak Filistin’de dahi Instagram'ın açık olduğu gerçeği karşısında, sadece birilerinin canı istediği için ve yapabildiği için Instagram'ın kapanmış olduğu da düşünülebilir.
Yaşadıklarımız normal mi?
9. Yargı Paketi ile "etki ajanlığını" tartışırken sıklıkla “kapalı toplum” yaratma çabasından bahsetmiştik. Etki ajanlığının suç olarak düzenlenmesini, şimdilik engellemiş olsak da, Türkiye hızla kapalı bir rejime doğru gidiyor. Enflasyonist ortamda, Avrupa ile gitgide bağı kopan, içeride festivallerin yasaklanması ile sosyalleşme, kendini inşa etme olanağı elinden alınmaya çalışılan ve gözünü AKP iktidarına açan bir neslin şimdi de elinden dünyayı gördüğü, takip ettiği sosyal platformlar alınıyor. Geleceksizlik, hayalsizlik inşa edilirken rejim buna bir kılıf bulmaktan dahi vazgeçmiş durumda.
Yaşadığımız hiçbir şey normal değil, ve bunları açıklarken “ben de Instagram detoksu” yapıyordum, gibi bazı ünlülerin çıkartılıp açıklama yapması da normal değil, apolitize edilmiş bir bıkkınlık içinde hiçbir yere varamayacağımız açık. Evet pek çok e-ticaret yapan kişi ve küçük işletme 6 gündür büyük zararda, evet SMA hastaları Instagram üzerinden kampanyalar yürütüyordu ve büyük sekteye uğradı, ancak bunların hiçbirisi olmasa da biz yalnızca istediğimiz için, kendimizi bir ifade biçimimiz olduğu için ve Anayasal ifade özgürlüğümüz ihlal edildiği için İnstagram’a girebilmeliyiz. Yasaklara alışmamalı, her yasağı apolitik meşru bir zemine çekmeye çalışanlara fırsat vermemeliyiz. Yapılan hiçbir şeyi hukukla açıklayamasak da, hukukta ısrarcı olmak zorundayız. Yoksa bir gecede elimizden gidenleri geri getirmek mümkün olmayacak.
