Ücretlerin alım gücü ve toplumsal refah üzerindeki etkilerini değerlendirmek, ekonomik adaletin anlaşılması için büyük önem taşıyor. Bu yazımda, asgari ücretin yıllar içindeki değişimini ve güncel durumunu rakamlarla ele alarak bir analiz sunmayı hedefledim.
Güzel ülkemin güzel insanları,
Asgari ücret, memur ve emekli maaşları konusunu önceki yazımda sohbet etmeye çalışmıştım kendimce…
Dillendirdim dillendirmesine de, ben yazıp ben mi okuyorum diye düşünmeden de yapamıyorum ne yazık ki…
Güzel ülkemde, net asgari ücret şimdilerde 17.002,12 TL, asgari ya da en düşük emekli maaşı 12 bin 500 TL…
Her takvim yılının son ayında kamu otoritesi tarafından gündeme alınan ve adına maraton denilen asgari ücret görüşmeleri yapılmaktadır.
Asgari ücret… ismine bakıldığında ne de çok şey anlatıyor değil mi?
Örneğin, minimum yaşama, minimum seyahat, minimum giyinme, minimum beslenme ve daha bir dizi minimum…
Kıymetli okurlarım bu kısa bilgilendirmeye bir de resmi açıklamaya, daha açık ifadesiyle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının resmi internet sitesinde yer alan “Asgari Ücret” tanımına bakıp sohbetimize devam edelim izninizle…
Bakanlık açıklaması;
Asgari ücret “İşçilere normal bir çalışma günü karşılığı ödenen ve işçinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını günün fiyatları üzerinden asgari düzeyde karşılamaya yetecek ücrete asgari ücret denilmektedir. Asgari ücret, uygulamada verilebilecek en düşük ücreti ifade etmektedir. Linyit ve taşkömürü çıkarılan maden işyerlerinde yer altında çalışan işçilerin asgari ücreti ise iki kat olarak uygulanmaktadır.” şeklinde olup “Asgari Ücret Yönetmeliği” dördüncü maddesi de de benzer ifadeye yer vermektedir.
Ne de güzel yapılmış değil mi asgari ücretin tanımı…
Tanımdan hareketle bir işçi ya da genelleştirmiş olalım bir iş görenin konut dahil, ilave iş yapmaya ve üçüncü şahısların ekonomik katkılarına ihtiyaç duymaksızın hayatlarını sürdürebilecekleri, seyahat edebilecekleri, tatil yapabilecekleri, tiyatroya, sinemaya gidebilecekleri, kitap alabilecekleri, özetle tüm ihtiyaçlarını aşırıya kaçmaksızın karşılayabilecekleri bir ücrete kavuşmaları gerektiği sonucuna varılmaktadır…
Güzel ülkemde mevcut asgari ücretin neredeyse konut kiralarını dahi karşılayamaz durumda olduğu gerçeği dikkate alındığında, asgari ücret ve beraberinde memur ve emekli maaşları konusunda hızlıca ve paydaşları mutsuz etmeyecek belirlemelerin yapılması sanki oldukça elzem gibi…
Konuya biraz da sayısal olarak bakalım izninizle…
Zira serde muhasebecilik var…
2007 yılı asgari ücretleri ile 2024 yılı asgari ücretini karşılaştırarak bir kanaat ya da bir beklenti oluşturmaya çalışacağım izninizle…
2007 yılı 01 Ocak – 30 Haziran aralığında uygulanan net asgari ücret 403,03 TL
2007 yılı 01 Temmuz – 31 Aralık aralığında uygulanan net asgari ücret 419,15 TL
olup,
2007 yılı ortalama net asgari ücret tutarı 411,09 TL şeklindedir.
Asgari ücret konusunda da ortalama bir tespitle en azından güncel hesaplamayı ve öneriyi yapmak sanki çok da fazla zülfü yâre dokunmak sayılmasa gerek…
|
Yıl |
Asgari Ücret |
Çeyrek Altın (TL/Adet) |
Dolar (Kur TL) |
Euro (Kur TL) |
|
2007 |
411,09 |
53,00 |
1,30 |
1,78 |
|
2024 |
17.002,12 |
4.883,64 |
35,11 |
36,36 |
Tabloda 2007 ve 2024 yılı asgari ücret tutarları ile birlikte (ortalama) Çeyrek Altın, USD ve EUR nun 2007 ve güncel değerleri dikkate alınmış olup, 2007 ve 2024 yıllarına ilişkin alım gücü tablosu aşağıdaki gibi ortaya çıkmaktadır.
|
USD/EURO Kuru (2024) (Altın: TL/Adet) |
2024 USD/EURO/ALTIN Karşılığı |
2007 USD/EURO/ALTIN Karşılığı |
2024 TÜRK LİRASI Karşılığı |
|
|
USD |
35,11 TL |
484,23 |
315,86 |
11.090,43 |
|
EUR |
36,36 TL |
467,62 |
231,18 |
8.405,59 |
|
ÇEYREK |
4.883,64 TL |
3,48 |
7,76 |
37.879,54 |
Biraz daha özetleyeyim izninizle kıymetli okurlarım,
2007 yılında (ortalama) 315,86 USD/231,18 EUR/ 7,76 çeyrek altın alma gücüne sahip olan bir asgari ücretlinin şimdilerde 3,48 Çeyrek altın alabilir durumda olduğunu görmekteyiz ne yazık ki…
İki gün önce tek sorudan oluşan ve asgari ücretin belirlenmesiyle bağlantılı bir anket yayımladım ve aldığım sonuçları sizlerle paylaşmaktayım…
Ankete yanıt verenlerin;
Yüzde 61’i asgari ücretin Amerikan Doları (USD), Avrupa Para Birimi (EURO) ve Çeyrek Altın ortalamasının esas alınmak suretiyle,
Yüzde 10’u asgari ücretin Çeyrek Altın ortalama fiyatları esas alınmak suretiyle,
Yüzde 10’u asgari ücretin USD (Amerikan Doları) ortalama kurları esas alınmak suretiyle,
Yüzde 4’ü asgari ücretin Çeyrek Altın ortalama fiyatlarının esas alınmak suretiyle,
Yaklaşık yüzde 15’i ise diğer seçenekler kapsamında görüş bildirmişlerdir.
Kıymetli okurlarım;
Merak ediyor olabilirsiniz belki ben hipotezimi açıklamış olayım izninizle…
Benim bireysel öngörüm çeyrek altın şeklinde idi. Neden mi? Açıklayayım kısa ve öz olarak …
Çok uzaklara gitmeye gerek yok bence 15 yıl öncesi yeterli olacaktır kanaatindeyim.
Düğün, nikah davetlerine icabet edilir ve hiç olmazsa bir çeyrek altın takdim edilirdi…
Asgari ücretlinin çeyrek altın takması oldukça sıradandı… Hatta altın birikimi dahi yapılabilirdi anımsayanlarınız vardır…
Örneklendirme sırasında 2007 yılını baz aldım, zira 2008 yılından başlamak üzere ücret, emekli maaşları, maaş bağlama oranları gibi bir dizi değişiklik oluşmaya başlamıştı…
2007 yılında yaklaşık sekiz çeyrek altın alabilen bir asgari ücretli şimdilerde 3,5 çeyrek altın alamaz durumda…
Şimdi konuyu yukarıda yer alan tablo doğrultusunda daha da netleştirelim…
USD ortalama kurunun dikkate alınması durumunda net asgari ücret 11.090,43 TL
EURU ortalama kurunun dikkate alınması durumunda net asgari ücret 8.405,59 TL
Çeyrek Altın fiyatlarının dikkate alınması durumunda net asgari ücret 37.879,54 TL
Yukarıda yer alan tutarların ağırlıklı ortalaması dikkate alındığında ise asgari ücretin net tutarı 28.383,36 TL olarak hesaplanmaktadır.
Tüm bunlardan sonra hangi tutar asgari ücret olarak benimsenmelidir?
Asgari ücretlinin alım gücünün sabit kalmadığı, refah seviyesinin zaman içerisinde sürekli iyileşme sağladığı bir modelin hayata geçirilmesi gerekliliği olduğu düşüncesinde olduğumu ifade etmek durumundayım.
Sabit kalmamaktan anladığım, 2007 yılında yaklaşık sekiz çeyrek altın alma gücüne sahip asgari ücretin 17 yılda bir çeyrek altın daha alabilir seviyede olması, bir başka anlatımla 9 çeyrek altın alabilir durumda olması, yani net asgari ücretin yaklaşık 44.000,- TL şeklinde belirlenmiş olması asgari ücretlinin yaşam seviyesinin görece olarak artmış olduğunun göstergesi olabilir kanaatindeyim.
Sizleri duyar gibiyim kıymetli okurlarım bu olanaksız diyorsunuz…
Ben yine de ifade etmiş olayım şimdiden. Düğüne giderken atlamayalım… en az bir çeyrek altın…
Özellikle yetişkin eğitimlerinde çokça dillendirdiğim bir hususu burada da ifade etmiş olayım. İnsan hep olanı söylemez, zaman zaman da arzu ettiğini dillendirir…
Peki memur ve emekli maaşları konusu ne olacak dediğinizi duyar gibiyim…
İzninizle onu da gelecek hafta dillendirmiş olayım kıymetli okurlarım, hem de öyle bir ifade edeyim ki 2008 öncesi ile 2008 sonrasını da karşılaştıralım…
Sosyal Güvenlik Kurumunun maaş bağlama ve emeklilikle bağlantılı tasarruflarını sohbet edelim…
Bir sonraki yazımda görüşmek dileğiyle…
