Kurtuluş Savaşı sona ermiş, 9 Eylül 1922’de Yunanlar İzmir’de denize döküldükten sonra Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın muhteşem siyasi önderliğinde tek kurşun atılmadan, tek şehit verilmeden, sadece 32 gün sonra Mudanya Mütarekesiyle geri kalan işgal bölgelerinde, Çanakkale, Balıkesir, Bursa, Kocaeli ve Meriç nehrine kadar bölgede bulunan Yunan askerleri ülkeden çıkartılmıştır.
Ergun Mengi
TBMM Hükümetinin Genel Valisi olarak General Refet Bele İstanbul’da göreve başlamıştır. Ardından, hemen başlatılan Lozan Barış görüşmeleri, bir kaç kere kesilmesine rağmen 24 Temmuz 1923 tarihinde tamamlanmıştır. Lozan’ın imzalanmasını müteakip ülkemizi terk edecek olan İngiliz, Fransız ve İtalyan işgal güçleri askerlerine bir zarar gelmeden ve dostluk içinde ayrılmak istiyordu. 13 Kasım 1918’de geldikleri, 16 Mart 1920’de Meclisi Mebusan-ı da dağıtarak resmen işgal ettikleri İstanbul’dan 5 yıl sonra ayrılıyorlardı. Çok kitap yazıldı bu 5 yıllık işgal günlerine, ne kahramanlar ne hainler çıktı bu beş yılda. Osmanlı Hükümeti 30 Ekim 1918’de Mondros Mütarekesini imzaladıktan sonra, Filistin cephesinden dönen Mustafa Kemal Paşa 13 Kasım 1918 tarihinde Kartal İstimbotu ile Karaköy’e geçerken boğazda demirleyen 61 parça itilaf donanması gemilerine bakarak, “Geldikleri gibi giderler” demişti ve dediğini yaptı.
İşgal Kuvvetleri 04 Ekim 1923 günü İstanbul’dan ayrılma törenine Türk Birliğini de davet etti, ancak Gazi Mustafa Kemal Paşa, “hayır katılmayacağız - geldikleri gibi gidecekler” diyerek daveti geri çevirdi. İşgalci güçlerin gidiş töreni, büyük bir halk kitlesi tarafından sevinçle izlenmiş, Fransız ve İtalyan birliklerinin geçişi, birkaç ıslık ve protesto sesi hariç, oldukça sessiz olmuştur. Ancak, İngiliz Birliği’nin geçişi sırasında, İngiliz bandosunun, Sadrazam Damat Ferit tarafından söylenmesi yasak edilen İzmir Marşını çalarak tempo tutması halkın hoşuna gitmiş ve bu güzelliğe alkışlarıyla cevap vermişlerdir. İşgalciler terk ettikten sonra, Şükrü Naili Paşa kumandasında Türk Ordusu 06 Ekim 1923 tarihinde İstanbul’a girmiştir.
İstanbul’u Kurtaran Gazi Mustafa Kemal Paşa, silah arkadaşları ve kurtuluş şehitlerimizi saygıyla anıyorum. İyi ki varlardı.
