Karadeniz’den gelen haberler bu sezon fındık rekoltesinde rekor kırılacağı yönünde. Kiminle konuşsak ağaçların fındıkla dolu olduğunu, dalların neredeyse kırılacağını söylüyor.
Şükrü Karaman
Önceki sezonlarda kuraklık, don ve küllenmeden ötürü rekolte oldukça az idi. Bu sezon Karadenizli çiftçinin yüzü gülecek gibi. Geçen sezonlarda 600-650 bin ton arasında gerçekleşen rekoltenin bu sezon bu rakamların hayli üzerinde olacağı belirtiliyor. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) tespit çalışmalarının ardından tahmini rekolteyi yakında açıklayacak. Ziraat Odaları da illerde çalışma yürütüyor.
Yıllar sonra fındık bolluğundan yüzü gülen on binlerce üretici, TMO tarafından duyurulacak taban fiyatı beklemeye başladı. Ağustos ayı başında ürününü toplamaya başlayacak çiftçinin beklentisi 150- 180 TL arasında. En az 150 TL olmazsa olmazları. Eğer bu tutarın altında taban fiyat açıklanırsa maliyetleri bile karşılamaz. Mazot, gübre, işçi ücretleri ve diğer girdi fiyatları geçen yıla göre yüzde 100’ü aşan oranda arttı.
Geçen yıl Giresun kalite fındığın taban fiyatı 84 TL, levant kalite fındığın fiyatı 82.50 TL, sivri kalite fındığın fiyatı ise 80 TL olarak saptanmıştı. Bu yıl girdi maliyetlerinde yüzde 100 oranında artış dikkate alındığında üreticinin en az 150 TL beklentisi son derece doğal. Bu tutarın altında fiyat geçimini fındıktan sağlayan üreticiyi oldukça üzer, soğuk duş etkisi yaratır.
On binlerce fındıkçı, çay ve buğday üreticisinin şokunu yaşamak istemiyor. Yaş çay alım fiyatı kilogram başına 17 TL, ekmekli buğday fiyatı kilogram başına 9.5 TL, makarnalık buğday fiyatı kilogram başına 10 T olarak açıklanmıştı. Fiyatlar oldukça tepki çekmişti. Ana muhalefet partisi CHP, Rize ve Tekirdağ’ın Hayrabolu ilçesinde düzenlediği mitinglerde çiftçinin tepkisini ve talebini hükümete bir kez daha duyurmuştu. Eğer fındık taban fiyatı beklentilerin altında kalırsa CHP kuvvetle muhtemel Ordu veya Giresun’da düzenleyeceği mitingde fındık üreticisinin yanında olacaktır.
CHP lideri Özgür Özel, milyonlarca dar gelirli asgari ücretli, emekli, işçi, memur, dul, yetim ve çiftçinin yanında duruyor, düzenlenen mitinglerle onların sesi oluyor. Ana muhalefet partisi lideri garibanları sahiplenerek temel işlevini yerine getiriyor.
Karadenizli fındıkçı yıllardır beklediğini alamıyor, bir türlü soluklanamıyor. Ya don ve küllenmeden ötürü rekolte düşük oluyor, ya beklediği taban fiyat verilmiyor. Talebi karşılanmayan çiftçi fındığı erkenden serbest piyasada tüccara düşük fiyatla satıyor. Üretici yitiriyor, serbest piyasada at koşturan tüccarlar ve uluslararası tekel firma kazanıyor. Rekabet Kurumu tarafından geçen yıl uluslararası firmaya piyasada tekel oluşturduğu gerekçesiyle hayli ağır para cezası verilmişti. Bakalım aynı tavrını bu yıl da sürdürecek mi bu çok bilinen tekel firma.
Fındık hasadına iki ay var. Üretici bahçeye girmek için hazırlıklarını yürütürken, bir yandan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kamuoyuna duyuracağı taban fiyatı merak ediyor. Gözler TMO’nun alım fiyatında.
Fındık, Türkiye’nin dış satımında çok önemli yere sahip ürün. Üretimde dünyada ilk üç sırada yer alan Türkiye, fındık dış satımından yılda 3 milyar dolara yakın para elde ediyor. Cari açığın büyük bölümünü karşılayacak düzeyde para.
Böylesine yüksek gelir kapısı ve Karadenizli üreticinin yaşam umudu olan fındığın hak ettiği değeri bulabilmesinin tek yolu piyasanın tekel firmaların değil, devletin yani TMO’nun egemenliğinden ve üreticinin korunmasından geçiyor.
