Yaşamın gerçeğinden uzak aylıklarla geçinmeye çalışan emekliye yüksek zam yerine, halk plajlarında bedava şezlong ve şemsiye, sinema biletlerinde yüzde 30 indirim sunmak şaka gibi.
Şükrü Karaman
2024’ü “Emekliler Yılı” ilan eden hükümet, dar ve sabit gelirli kitleye onurlu şekilde yaşanabilir aylık verme yerine, yaz boyunca öğrenci yurtlarında ücretsiz konaklama, PTT kargoda yüzde 20, sinema biletlerinde yüzde 30 indirim, plajlarda ücretsiz şezlong ve şemsiye kampanyası başlattı. En düşük aylıkla yarı aç- yarı tok yaşayan emekli bedava şezlong ve şemsiyeyi duyunca göbek atmıştır. Öyle ya, her gün gittiği plajlarda bedavadan keyif yapacak, sinemada film izleyerek gününü geçirecek.
Şaka bir yana, bu emekli ile dalga geçmekten başka bir şey değil. Emekli nasıl gidebilsin tatil beldelerine, plajlara? Sinemada film izlemeyeli kaç yıl geçti anımsamıyor bile.
Eline geçen 12 bin 500 TL tutarında en düşük aylıkla ayakta zor durabilen emekli bu kampanyaları duyunca sanırım şoke olmuştur. Hayat pahalılığı almış başını gitmiş, garibanlar burnundan soluyor, alay eder gibi plajda bedava şezlong ve şemsiye armağan ediyorsunuz. Pes doğrusu. Emekli tatili unutalı yıllar oldu. Ülkemize gelen Avrupalı ve Rus emeklileri imrenerek uzaktan izliyor. Yabancıların ellerine geçen para insanca yaşanabilir düzeyde. Türkiye’ye gelip haftalar ve aylarca tatilini yapıyor, her hafta sinemaya ve tiyatroya gidiyor, günlük gazetesini, ayda bir kitabını ihmal etmiyor. Zira ellerine geçen para olması gereken düzeyde. Bizimkiler ise açlık sınırının altında kalan 12 bin 500 TL ile yaşam mücadelesi veriyor.
Vergilerle toplanan paralar hesapsızca savrulurken, emekliye TÜFE zammının yanında yüksek tutarlı refah payı verilmesine, asgari ücrete ara zam yapılmasına “enflasyon artar” gibi gerekçelerle karşı çıkılıyor. İnsanca yaşanabilir aylık yerine,” öğrenci yurtlarında ücretsiz konaklayın, sinemada yüzde 30 indirimle film izleyin, halk plajlarında bedava şezlong ve şemsiye kullanın” denilerek adeta dalga geçiliyor.
Karı koca Akdeniz veya Ege’de tatile gidecek emekli çiftin yol ücreti dünyanın parası. Emekliye THY’de yüzde 15, yüksek hızlı trende yüzde 10 , otobüs biletlerinde de yüzde 20 indirim uygulanıyor. Olumlu olsa bile yüksek bilet fiyatlarından dolayı emekli çiftin gidiş-dönüş bileti cep yakıyor. Tatil bölgesinde hiç mi bir şey yiyip, içmeyecek, gezmeyecekler?
Emekli bırakın tatili, sinemayı evinin günlük temel gereksinimlerini karşılayamıyor, kirayı, faturaları ödemekte zorlanıyor.19 bin 432 TL olan açlık sınırının altında aylıkla yaşayan milyonlarca emekli var. Kırmızı etin kilosu 600 TL’den aşağı değil. Beyaz et de zam yağmurundan payını alıyor. Emekli, kırmızı ve beyaz ete artık ulaşamıyor.
Temmuz ayında 12 bin 500 TL’ye çıkarılan en düşük emekli aylığı emekliyi enflasyona karşı koruyamadı. Özellikle 2021 yılı sonrası enflasyon dar ve sabit gelirli kitleyi silindir gibi ezdi geçti. 2017 yılında 1.871 TL olan en düşük emekli aylığı ile 70 porsiyon tavuk menü ve 65 porsiyon köfte menü alınırken, 2024 ‘de 12 bin 500 TL ile 40 porsiyon tavuk menü ve 35 porsiyon köfte menü alınabiliyor. Yüksek enflasyon 2017 yılından bu yana emeklinin sofrasından 30 porsiyon köfteyi çaldı.
16 milyonu aşkın emekli, dul ve yetimin yarı aç-tok olmadan Avrupalı emekli gibi yaşayabilmesi için emekli aylıklarının gözden geçirilmesi, aylık bağlama oranlarını yeniden yüzde 70’ler düzeyine yükseltilmesi, 2000 yılı sonrası emekli olanları kapsayacak yeni intibak yasasının çıkarılması, sağlık hizmetinden alınan katkı payı kesintisine son verilmesi, bayram ikramiyelerinin asgari ücret kadar olması şart.
AKP Genel Başkan Yardımcısı Nihat Zeybekci, “Emekliye 25 bin TL vererek sorun çözülse dünyada fakir ülke kalmazdı” demiş. Eğer sosyal güvenlikte yukarıda sıraladığımız başlıklar hayata geçirilir, Suriyeli ve diğer sığınmacıların yaygın olduğu kayıt dışı istihdamın üzerine kararlılıkla gidilir, en önemlisi yandaşlara musluklar kısılır, kamuda üç dört maaş uygulaması ve savurganlık sonlandırılırsa emekliye rahatlıkla 30 bin TL ve üzeri aylık verilebilir.
Yeter ki bütçe ranta değil, emekçi ve emekli lehine kullanılsın. O vakit indirimli tatillerinde bedava şezlong ve şemsiyeden yararlanırlar, her hafta gösterime giren filmleri izlerler, tiyatroya giderler, torunlarına yüklü bayram harçlığı verebilirler.
