Şehirlerin modern yüzü: Meydanlar

Orhan GÜRDİL Şehir meydanları o kentin, o ülkenin görgü, kültür, sanat, sosyal yaşamanın göstergesidir. Çeşitli kültür ve dinlerin buluştuğu noktalar olarak sınıflandırdı...

Orhan GÜRDİL Şehir meydanları o kentin, o ülkenin görgü, kültür, sanat, sosyal yaşamanın göstergesidir. Çeşitli kültür ve dinlerin buluştuğu noktalar olarak sınıflandırdığımız meydanlarımız ülkemizin aynı zamanda batılı yüzünü de yansıtmaktadır. Bugün büyük şehirlerimiz de parmakla sayılacak kadar meydan mevcuttur. Örneğin Başkent Ankara’da meydan diyebileceğimiz geniş bir alanın olmadığı ortadadır. Aynı şekilde heykel fakiri bir başkent olan Ankara’da Kızılay’a, Ulus’a, Tandoğan’a (şimdi adı özgürlük meydanı oldu) gibi trafik sorununa bile çare olamayan olanlara meydan dememiz bence kendimizi kandırmaktan öte gitmeyen bir duygudur. • Ankara’da Ulus Meydanı olarak sınıflandırdığımız mekan bilindiği gibi Atatürk’ün bence çok muhteşem bir heykelinin bulunduğu alandır. Ne yazık ki heykelin çevresinde tarihi yapılar, Ankara Palas, Eski Türkiye Millet Meclisi, Ankara’ya Cumhuriyet döneminde yapılmış olan Anafartalar Çarşısı, Ziraat Bankası, Yüzüncü Yıl Çarşısı İş Bankası gibi irili ufaklı binalarla çevrelenmiş. Bir belediye başkanımız bu alana meydana dönüştürmek için kolları sıvamış bazı yüksek birkaç bina yıkılmıştı. Yani bugün Ankara geniş bir meydanı olmayan kenttir. • İstanbul tarihi dokusu, mimarisi, farklı kültürlerin bir araya geldiği Taksim meydanı başta olmak üzere büyük çabalar sonunda açılan Eminönü Meydanı, İstanbul’un dünyaya açılan penceresi olarak vasıflandırılan. Sultanahmet, bugün olduğu gibi yüzyıllar boyu Osmanlı’nın ve Bizans dönemlerinde de önemli bir meydan olmuştur. Meydanın çevresinde zamanında At Meydanı olarak kullanılmış olan Bizanslıların hipodrum gösteri alanı, Topkapı Sarayı, Ayasofya, Sultanahmet Camii, Yerebatan Sarnışı Meydanı tarihi dokusunu oluşturan muhteşem eserler yer almaktadır. Taksim meydanı geniş bir parkın uçunda oldukça geniş bir bölgedir. Atatürk Kültür Merkezi, yeni yapılan zarafet örneği, Taksim Camii Atatürk Anıtı ile değil İstanbul’un dünyaca tanınan bir meydanıdır. Bu meydana uzaktan bakan bir kilisenin bahçesinin önündeki büfelerin kaldırılması ile büyütülmesi turizmimiz için dünya çapında bir örnek meydan olacaktır. • Antalya’da şehrin ortasında Cumhuriyet Meydanı adı ile tanınan bir alandır. Denizi tepeden gören, tarihi Yivli Minare tarihi topların bulunduğu bu alana aynı zamanda Tophane Meydanı da denilen yerin en büyük özelliği Tophane Çay Bahçesi’dir. • Mevlana Meydanı adı ile tanınan bu alan son yıllar da yapılan genişleme çabaları ile gerçek bir meydana dönüşmüştür. II.Selim’in yaptırdığı mimar Sinan’ın güzel örneklerinden Selimiye Camisi, Şehrin Kültür Merkezi, Mevlana’nın dergahı ve türbesi, Mevlana Müzesi ile oluşan bu meydan huzur dolu bir atmosfer yaratmaktadır. • Samsun’a yolu düşenlerin ilk uğradıkları yerlerin başında gelen ilk adım heykeli’nin oluşturduğu alan Cumhuriyet Meydanı adını taşımaktadır. Samsun’un merkezi olarak vasıflandırılan alan içinde tramvay durakları, Belediye Parkı gibi halka açık yerler bulunmaktadır. • Yakutiye Kent Meydanı adı ile 20 bin metre bir sahaya sahip bu alan Lala Paşa Camisi, Yakutiye Medresesi bu meydanın tarihi yapıları olup günün 24 saati ziyaretçi ile dolup taşmaktadır. • Balıklı Göl Meydanı olarak dünyaca tanınan bu alan 1999 tarihinde Şanlıurfa Valiliğine düzenlenen proje, Şanlıurfa Kültür, Kültür ve Sanat Vakfı tarafından düzenlenerek Urfa Balıklı göl ve Dergah Platformu Meydanı adını almıştır. Şanlıurfa Kalesi, İbrahim Peygamber’in doğduğuna inanılan mağara ateşe atıldığı yer: Balıklı göl, Aynı-i Zeliha Gölü, Eyyubi, Akkoyunlu ve Osmanlı dönemlerine ait camii, medrese, çarşı ve hanlarda oluşan tarihi yapılarla kutsal bir mekana dönüşen meydan Urfa’ya yaz-kış ziyaretçi gelip- gitmektedir. • Muğla’nın şadırvanları, eski hamamları, hanları, camileri, kahvehaneleriyle zenginleşmiş bu meydanın adı Saburhan’dır. 500 yıllık ulu Çınar ağaçlarının gölgelendirildiği bu mekan da eskiden Türklerin ve Rumların bir arada oturup çay, kahve içip sohbet ettiği bir yerdi. Günümüzde bu güzelliğini koruyan Saburhane Meydanı ve bu meydana gelenlerin özgün Muğla evlerinin tarih kokan yüzlerini göreceklerdir. Günümüzde tarihi Muğla evlerinin özelliğini koruduğu yerli, yabancı birçok gezginin ilgisini çektiği görülmektedir. • Gençlerin buluştuğu Kent Meydanı Eskişehir’in en hareketli alanıdır. Eskişehir’i yıkıp Yenişehir yapan Belediye Başkanı Erşen, eskiden kamyon ve at arabalarının yerleşkesi olan meydanı düzenleyerek 7’den 70’e herkesin bisikletle, gezip paten kaydığı modern bir meydana dönüştürmüştür. Porsuk çayını gondollarla gezilecek kanallara çeviren başkan bugün Türkiye’nin en modern kentini yaratmıştır.