Olympe De Gouges özgürlük isterken kellesinden oldu
Orhan Gürdil
Orhan GÜRDİL
1948 yılında aralarında Türkiye’nin bulunduğu “İNSAN HAKLARI EYLEM PLANI”, Birleşmiş Milletlere üye 48 devletin onayları ile kabul edilmişti. O tarihte 8 ülke çekimser oy kullanmıştı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yıllar önce yapılmış bu anlaşmanın ötesinde yeni bir insan hakları eylem planı hazırlatarak insanların kanunlara saygılı daha özgür yaşamalarını sağlayacaktır. Eylem planında 11 temel ilke, 9 amaç, 50 hedef 393 faaliyet öngörülmektedir.
Bugünler de tartışılan bu konuların yıllar önce yanı Fransız İhtilali öncesi bir kadın yazar kadınlara özgürlük verilmesi konusunda rejime kafa tutmuş. Özgürlük uğruna verdiği bu mücadele de ne yazık ki Olympe de Gouges kafa giyotinle kesilerek can vermiştir.
Olympe de Gouges 7 Mayıs 1748 yılında dünyaya gelmiş, ileri görüşlü bir Fransız yazar ve gazetecidir. Kadınlara özgürlük verilmesi hakkında mücadelesini daha da ileri götürecek 1789 Fransız Ulusal Meclisinde okunan ve günümüzde İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nde, erkeklere tanınan özgürlüklerin yanı sıra kadının adının bile geçmemesi üzerine, 1791 yılında Kadın ve Yurttaş Hakları Bildirgesi’nin yayımlar.
Bu insanlık tarihinde ilk Kadın Hakları Bildirgesidir.
Olympe de Gouges ilk başlarda Fransız Devriminin yayımladığı bu bildirgeyi coşkuyla karşılar ve desteklemiştir.
Daha sonraki günler de devrimin kadınlara yönelik duyarsızlığını fark ederek, eski mücadele günlerine dönerek, Devrimin en güçlü adamı alan Maximielien Robespiere’e yönelik sert eleştirilere başvurarak devrim aleyhine kadınlara mücadeleye davet eder. De Gouges ’in her geçen gün yazılarındaki üslup sertleşmektedir.
Olympe de Gouges artık devrimin tek ve en önemli düşmanı durumuna gelmiştir. Ünlü yazarı ölüme götüren yeri ise 1793 yılında yaşanan terör ve kaos döneminden kurtarmak için halkı, bölünmez bir Cumhuriyet, federal bir hükümet veya anayasal monarşi arasında bir seçim yapılması için halk oylamasına gidilmesi isteyen bir yazı yayımlamıştır.
Devrim yöneticileri halkı isyana çağıran bu kadın gazeteciyi 1793 Temmuz ayında tutuklatarak zindana tıkatılmıştır. Tutukluluğu süresince kendisine avukat tutma hakkı verilmemiş. En yakınları ile bile görüştürülmemiş. İşkencelere tabi tutulmuştur.
Yapılan duruşmada kendisini savunan Olympe de Gouges, sonunda idama mahkum edilmiştir. Hamile olduğunu ileri sürse de genç kadının bu itirazı da ciddiye alınmamış ve gazeteci, yazar Gouges 3 Kasım 1793 yılında halkın önünde giyotinle başı gövdesinden ayrılarak idam edilmiştir.
Olympe de Gouges ‘in Fransız Devrimini, İnsan Hakları Bildirgesi’ne karşı başlattığı mücadelenin metni 1789 tarihinde Fransız Ulusal Meclisi’nde okunmuş. İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi olarak dilimize “La Declaration des Droits de I’Hommeet du citoyen” olarak aktarılmıştır.
Fransız yazar hanımın bu mücadelesi “Kadının ve Kadın yurttaşın Haklar Bildirgesi dünyanın her tarafında 7 Eylül 1791 düzenlenen toplantılar, paraleller ve konuşmalarla anılmaktadır.
Ülkemizde 8 Mart Dünya Kadınlar Günü olarak kutlanmaktadır.
Olympe de gouges “İlkeleri aykırı mantıksız sözlerinin yarattığı zayıflıklarını inatla sürdürürlerse, baş üstünlük taslamalarının verdiği güçle cesurca ona (erkeğe ) karşı dur; ayaklarımıza kapanan köleler rezil olmayacaklar. Seni engelleyen ne olursa olsun, kendini özgür kılmak senin ellerinde; sen yeter ki iste”
İstanbul Jale Tezer Koleji Felsefe Kültür Sanat Derneği tarafından yayımlanmış “Kadının ve Kadın Yurttaşların Hakları Bildirgesi 8 Mart 2017 yılında Çankaya Belediyesi tarafından kadınlara hediye edilmiştir.
Yorumlar