Naz Akman / Ankara
Döngüselliğe dayalı bir kaynak ve atık yönetimi yaklaşımı olarak hayata geçirilen “Sıfır Atık” projesi kapsamında kamudan özel sektöre pek çok işletmede sürdürülebilir üretim ve tüketim alışkanlıklarını teşvik edecek ve kaynakların verimli kullanılmasını destekleyecek çalışmalar yapılıyor. İsraftan kaçınmayı ve atığın önlenmesini, azaltılmasını, yeniden kullanılmasını ve geri dönüştürülmesini savunan Sıfır Atık yaklaşımı ile çevreden ekonomiye pek çok alanda pozitif ivmelerin kazanılması hedefleniyor. Bu kapsamda geri dönüşüm ekosistemine katkı sağlamak için çalışmalar yürüten, bitkisel atık yağ toplama sektöründe faaliyet gösteren DG Doğru Geri Kazanım, Ankara Çubuk’ta 100 Milyon TL yatırımla Atıktan Türetilmiş Yakıt (ATY) tesisi kurmak için kolları sıvadı. Söz konusu tesisin hayata geçirilmesiyle birlikte geri dönüşümü olmayan kontamine olmuş atıklar ve tehlikeli atıklardan kömüre alternatif bir yakıt üretilecek.
Atıktan enerji değeri olan bir yakıt üretilecek
Tesise ilişkin basın mensuplarıyla bir araya gelen DG Doğru Geri Kazanım Kurucu CEO’su Nagihan Çakır Yılmaz, Çubuk’ta 100 Milyon TL değerindeki yatırımla saatte 10 ton atık işleyebilecek bir tesis inşa edeceklerini, ilk etapta iki vardiya olarak çalışılacağını ve günlük 160 ton atık işlemeyi planladıklarını belirtti. Yılmaz, “Ülke ekonomimize katkı sağlayacak, doğru ürünü üretecek bir tesis yatırımı oldu. Hammadde olarak atığı kullanıyoruz. Bu atıktan enerji değeri olan bir yakıt üretiyoruz. Bu atıklar arasında evsel atıklar da olabilir, endüstriyel atıklar da. Önceliğimiz geri dönüşüm hammaddesi olarak kullanılmayacak atıkları Çubuk ATY tesisimizde işlemek. Bunların arasında tehlikeli atıklar olarak adlandırılan atıklar, kontamine olmuş evsel atıklar geliyor. Bu atıkları belirli parametrelerle ayırarak, nemliyse nemini azaltarak, boyutu büyükse boyutunu küçülterek yakıt haline getirdiğimiz bir tesis yatırımı yapıyoruz” dedi.
ATY’nin enerji yoğun sektörlerde kullanıldığını özellikle çimento fabrikalarında kömüre alternatifi olarak kullanıldığını vurgulayan Yılmaz, “ATY’lik malzeme olarak gönderilen atıkların arasında eğer geri kazanılabilir atıklar varsa biz bu tesis içerisinde onları ayırıp geri kazanıma yönlendirmeyi planlıyoruz. Yani tek amacımız ATY üretmek değil ekonomiye tekrar kazandırılabilecek, tekrar hammadde olarak kullanılabilecek geri dönüştürülebilir atıkları ayırıp bunlardan farklı ürünler üretmek üzere geri kazanım tesislerine gönderilmesini ve orada yeni ürünler ürettirilmesini de kapsıyor. ATY’nin ithal edilen kömüre alternatif olması sebebiyle ekonomik açıdan çok büyük bir değeri var. Atıklardan üretilen bir yakıt. Bunun da ekonomiye katkısı var. Çünkü hammadde olarak atığı kullanıyoruz. Bu nedenle hem çevreye hem de doğaya ve ülke ekonomimize katkısı açısından ATY üretimi önemlidir” bilgisini verdi.
AYT ile sürdürülebilir enerji kaynağı sağlanıyor
ATY üretiminin düzenli depolama alanlarının daha az kullanılmasına sebep olduğunu ve dolayısıyla bu alanda çevresel problemlerin ortaya çıkmamasını sağladığını belirten Yılmaz, ATY üretimi ile sürdürülebilir bir enerji üretimi oluşturacaklarını, nesli tükenen bir hammaddeyi, kömürü, enerji kaynağını daha az kullanarak onun kullanım ömrünü uzattıklarını söyledi. ATY’de enerji kaynağı açısından bir süreklilik ve sürdürülebilirliğin bulunduğunu vurgulayan Yılmaz, çimento fabrikaları, elektrik üretim santralleri gibi enerjinin yoğun olarak kullanıldığı, kömürün hammadde olarak kullanıldığı sektörlerde ATY’nin kullanılmasıyla sürdürülebilir bir enerji kaynağı ortaya çıkartacaklarını söyledi.
Yılmaz ayrıca “Atıklardan üretilen yakıtları konuşuyoruz; bunların arasında bitkisel atık yağlardan üretilen biyodizel var, organik atıklardan üretilen biyogaz var.
ATY de atıklardan üretilen bir enerji kaynağı. Ülkemizin enerjinin dışa bağımlılığını azaltacak bir enerji kaynağı. Çünkü ülkemizde çıkan kömürün, kalorifik değeri 2 bin kalori civarında. Açıkçası büyük sanayi tesislerinde, çimento fabrikaları gibi ya da enerji üreten termik santrallerde çok da kullanılabilecek bir kömür türü değil bizim ülkemizden çıkan kömür. Bu santrallerde maalesef ithal ettiğimiz kömürü kullanıyoruz” dedi.
Bitkisel atık yağlardan biyodizel üretimi yapma hedefi
Yıl sonunda biyodizel tesisi kurmayı planladıklarını da belirten Yılmaz, “Yatırımcılarla görüşüyoruz. Hedefimiz bitkisel atık yağlardan biyodizel üretimi yapmak. Bitkisel atık yağ toplamak için Türkiye geneline yayılmış ağımızı biyodizel üretimine entegre ederek müşterilerimize hem atık yağları hem de diğer atıkları konusunda hizmet vereceğiz. Şu anda yılda yaklaşık 18 bin ton bitkisel atık yağ toplama hacmimiz var. ATY tesisimizin kurulumu ve biyodizel atık tesisi yatırımımızın tamamlanmasıyla 2025 yılında bitkisel atık yağ toplama hacmimizi yıllık 26 bin tona çıkarmak istiyoruz. ATY tarafında 50 bin ton atık işleme hedefimiz var. Bu 26 bin tona paralel olarak bitkisel atık yağ tarafında istihdamı 250’ye çıkarmayı ve ATY sürecinde de yaklaşık 25 kişiyi istihdam etmeyi amaçlıyoruz. Biyodizel tesisinin kurulmasıyla da 45 kişilik bir personel ihtiyacı ortaya çıkacak” sözlerine yer verdi.
Yılmaz, “Dönüşüm kadınlarla mutfakta başlıyor”
Geri dönüşümün Türkiye’de doğru yapılmasında sesini duyurmak için Dönüştüren Kadınlar Derneği’ni kurduklarını anlatan Yılmaz, “Hayatın her alanındaki dönüşümü gündemimize alıyoruz. Sıfır atık aslında atık oluşturmamak, tüketimi azaltmak, çöpleri azaltmak, ihtiyacımızdan fazlasını almamak veya ihtiyaç fazlası olanları da bir şekilde çöp olmadan değerlendirmek, dönüştürmektir. Hızlı tüketimle beraber hem yiyecek içecek hem giyecek hem de diğer teknolojik aletleri fazlasıyla satın alp çoğunu kullanmayıp çöp olarak atıyoruz. Tüketimi azaltmak için bir bilinç oluşturmalıyız, geri dönüşüm için farkındalığa ihtiyacımız var. Dönüştüren Kadınlar Derneği bünyesinde kadınlarımızla beraber bu farkındalığı toplum geneline yaymaya çalışıyoruz. Gıdanın dönüşümü, çöpün dönüşümü, insanın dönüşümü… Dönüşüm kadınlarla mutfakta başlıyor diye düşündük. Mutfakta kadın var, ambalajın ayrı toplanmasını, gıda israfının önüne geçilmesini kadın yapabilir, mutfağı kadın dönüştürebilir fikrinden hareketle 2023 yılının sonunda Dönüştüren Kadınlar Derneği’ni kurduk. Kadının dönüştürme gücüne odaklanıyoruz. Farklı sektörlerden gelip hayatlarını ve işlerini dönüştüren kadınlar olarak bu derneği kurduk. Şu anda 30 üyemiz var. Kısa süre içinde derneğimizin ilk genel kurulunu yaparak kurullarımızı belirleyeceğiz. ‘Dönüştüren Mutfak’ ve ‘Dönüştüren Sahne’ gibi etkinliklerimiz var. Dönüştüren Mutfak’ta, ‘Artan gıdayı çöpe atmak yerine başka bir şeye dönüştürmek nasıl yapılabilir?’ sorusunu konuşuyoruz. ‘Dönüştüren Sahne’, üniversite öğrencileriyle bir araya geldiğimiz bir platform. ‘Dönüştüren Sahne’ ile 8 üniversiteye gitmek istiyoruz. Bu yıl dönüşüm yılı olacak. Dönüştüren Kadınlar ile İstanbul, İzmir ve Muğla’ya, ayrıca Doğu’ya gitmek istiyoruz” dedi.