Prof. Dr. Batı: Tüm vergi ve harçların aynı oranda artacağını söylemek doğru değil

Esin Özdemir

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı enflasyon verisiyle, 2025 yılında uygulanacak yeniden değerleme oranı yüzde 43,93 oldu. 1 Ocak 2025 itibarıyla birçok maktu vergi, ceza ve harç bu oranda artırılarak uygulamaya konulacak. 

Yeniden değerleme, Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) 12 aylık ortalamalara göre hesaplanıyor.

Vergi Hukuku Uzmanı Murat Batı, yeni oranla birlikte tapu, trafik cezası, ehliyet gibi çeşitli harç ve cezalardaki artışı ve vatandaşlar üzerindeki etkisini 24 Saat'e değerlendirdi. 

Maktu vergi, ceza ve harçların, yeniden değerleme oranının ne kadarı kadar artırılacağının kendi kanununda belirtildiği bilgisine yer veren Batı, tüm vergi ve harçların yüzde 43,93 artacağını söylemenin hatalı olacağını belirtti. Prof. Dr. Batı, "Örneğin emlak vergisi matrahı her yıl yeniden değerleme oranının yarısı oranında artırılarak uygulanmaktadır" dedi. 

“2 Ağustos 2024’te yürürlüğe giren ceza tutarları üzerinden hesaplanacak” 

2000 yılından bugüne kadar en yüksek yeniden değerleme oranının 2023'te uygulandığını kaydeden Batı, son 25 yılda ikinci en yüksek oranın ekonomik krizin ardından 2002'de, üçüncüsünün ise 2024 yılında görüldüğünün altını çizdi. 

Öte yandan, söz konusu oranın 2 Ağustos 2024 tarihinde yürürlüğe giren ceza tutarları üzerinden hesaplanacağını ifade eden Batı, şöyle konuştu:

"Fakat maktu vergi cezalarıyla alakalı önemli bir sorun var; o da 2 Ağustos’ta yayımlanıp ve cezalara ilişkin hükümlerin aynı gün yürürlüğe girdiği 7524 sayılı Kanun ile birçok vergi cezası ciddi şekilde zaten artırılmıştı. 

Bu nedenle açıklanan yüzde 43,93’lük yeniden değerleme oranı 1 Ocak 2024 tarihinde uygulamaya konulan ceza tutarları üzerinden değil 2 Ağustos 2024 tarihinde yürürlüğe giren yeni ve çok yüksek ceza tutarları üzerinden hesaplanacak."

Beykoz Belediye Başkanı Köseler: Geçmiş döneme ait 558 milyon borcu ödedik

“Cumhurbaşkanının yeniden değerleme oranını değiştirme yetkisi yok” 

Cumhurbaşkanının yeniden değerleme oranını değiştirme yetkisi bulunmadığını da ekleyen Batı, Anayasa'nın 73'üncü maddesinin son fıkrası uyarınca, bazı kanunların Cumhurbaşkanına belirli bir aralık içinde oranı uygulama esnekliği tanıdığı bilgisini paylaştı. 

Bu esnekliğin her kanunda kendi maddesinde belirtildiğini söyleyen Batı, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Şayet Cumhurbaşkanına bu oranı değiştirmeyle alakalı yetki veren bir hüküm yoksa o zaman Cumhurbaşkanının değiştirme yetkisi de yoktur anlamı çıkacaktır. Bu nedenle özellikle maktu vergi, harç ve cezalar için kendi kanununda belirlenen oranda artacak. Örneğin emlak vergisi yeniden değerleme oranının yarısı; maktu vergi cezaları yeniden değerleme oranı kadar; motorlu taşıtlar vergisi de yeniden değerleme oranı kadar artacak. Yani bu yıl 100 TL MTV ödediyseniz önümüzdeki yıl 143 TL ödeyeceksiniz." 

"Hedef tutmazsa, enflasyon kronik bir hale gelecek"

Ayrıca, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) faiz artırması gereken dönemde düşürme kararı aldığını, bu nedenle enflasyonun kontrol dışına çıktığını vurgulayan Batı, "Böylece yeniden değerleme oranı önceki senelere göre özellikle son üç yılda ciddi artış gösterdi" dedi.

Orta Vadeli Program (OVP) uyarınca 2025 yılı için enflasyon hedefinin yüzde 17,5 olduğunu kaydeden Batı, "Şayet bu hedef gerçekleşirse önümüzdeki yıl daha düşük bir yeniden değerleme oranı açıklanır. Ancak hedef tutmazsa enflasyon kronik bir hale gelecek, davranışsal olarak piyasa her koşulda bunu fiyata yansıtacak ve maalesef kendi içinde bir kısır döngü yaratacaktır" ifadelerini kullandı.

2000 yılından bu yana açıklanan yeniden değerleme oranları şöyle: