Cemre Polat
Geçtiğimiz hafta Instagram'a getirilen erişim engeli sebebiyle küçük işletmeler, tasarımcılar, sanatçılar ve reklam sektörü gibi sosyal medya aracılığıyla gelir elde eden birçok e-ticaret sayfası maddi zarara uğradı. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından Türkiye’de milyonlarca kullanıcısı olan Instagram’ın kapatılması kamuoyunda tepkilere neden olurken, ne zaman kullanıma açılacağı ise henüz belli değil.
Uzmanlar, Türkiye’de toplam e-ticaretin içindeki yüzde 10’luk kısmın sosyal medyada gerçekleştirildiğini ve Instagram’a erişimin kapatılmasının günlük 1,9 milyar liralık bir e-ticaret hacmini etkilediğini söylüyor.
Gül: Instagram’a kızıp insanların ekmeğiyle oynamasınlar
İnternette hediyelik eşya satarak geçimini sağlayan Muhammed Gül, Instagram’ın kapalı kaldığı her gün, en az yüzde 10 maddi kayıp verdiklerini söyledi. Gül, “Yaklaşık 5 yıldır sadece internet üzerinden tablo satıyoruz. Instagram’ın kapanması işlerimizi olumsuz etkiledi. Ayrıca satış ve pazarlama konusunda Instagram’da verilen reklamlar ve etkileşim konusunda da kaybımız oldu.
Sattığımız ürünler kişiye özel tablolar olduğu için insanlara en çok Instagram üzerinden ulaşabiliyorduk ve büyük bir görünürlük kaybı yaşadık.
Instagram kapalı kaldığı sürece maddi olarak günde yüzde 10 ila 15 arasında bir kaybımız oluyor. Eğer tamamen kapatılırsa zarar tazmini noktasında dava açma sürecine yönelebiliriz.
Türkiye’de hak talep etme noktasında ticaretçilerin çok örgütlülüğü yok. Genellikle çekiniyoruz ve çaresizlik hissine kapılıyoruz. İnsanlar zaten ticaret boyutunda son kurşunlarını da harcamış durumdalar. O yüzden ticaret politikalarının daha hassas olması gerektiğini düşünüyorum. Instagram’a kızarak insanların ekmeğiyle oynamamaları gerektiğini düşünüyorum” dedi.
Avukat Tekşen: Ticari kayıp sebebiyle dava açılabilir
Avukat Gökhan Tekşen ise zarara uğrayan işletmecilerin hak kayıplarına yönelik dava yoluna gidip gidemeyeceği sorusuna cevap verdi. Tekşen, “Instagram’ın kapatılması keyfi bir dayanak noktasından çıktığı için idarenin hizmet kusurunu oluşturur. Platformun hukuka aykırı kapatılmasından dolayı yaşanan ticari kayıplar davaya sebebiyet verir. Dava, BTK’ya karşı açılabilir ya da Cumhurbaşkanlığı’na yöneltilebilir. İşletmeciler Instagram’dan kazandıkları günlük ciro ve yaşadıkları kayıpları ispatlama koşuluyla dava açabilirler” dedi.
Erişim engeli kararının ülke çapında büyük bir ekonomik zarar yaşattığını da vurgulayan Tekşen, “Türkiye’nin tasarruf etmeye çalıştığı bir ortamda ekonomisine korkunç zarar veren bir karar. İfade özgürlüğü, demokrasi ve ekonominin yakın ilişkisi bu kararla bir kez daha teyit edilmiş oldu.
İfade özgürlüğü yoksa ekonomik özgürlük de olmaz. İnsanlar ceplerinin derdine düşmüşken ifade özgürlüklerini düşünmemeliler. Özgür bir ortam, bir hukuk devleti yoksa ayakları yere basan bir ekonomik güvencenin de olmadığını anlamak zorundayız” diye konuştu.
“Erişim engeli kalkmazsa siyasi sonuçları çok ağır olur”
Instagram’a erişim engelinin uzun vadede açılmamasının olumsuz sonuçlar doğuracağının altını çizen Tekşen, “Instagramın hiç açılmaması gibi bir ihtimal olduğunu düşünmüyorum ama böyle bir durum olursa çok daha büyük ekonomik kayıplara hazır olmalıyız.
Türkiye’nin ağır aksak ilerleyen demokrasisine rağmen böyle bir seçeneğin olmadığını, sadece böyle şeylerin hiç yaşanmaması gerektiğini düşünüyorum. Şayet böyle bir durum olursa siyasi sonuçlarının çok ağır olacağı açık” dedi.
“Saray rahatsız oluyor diye hukuk kurallarından vazgeçmeyeceğiz”
Halihazırda birçok avukat ve baronun ifade özgürlüğünün kısıtlanması gerekçesiyle erişim engeli kararına karşı dava açtığını söyleyen Tekşen, “Ankara Barosu, Türkiye Barolar Birliği, Avukat Hakları Grubu ve bireysel olarak bazı milletvekilleri duruma karşı dava açtı. Türkiye’nin hukukta ısrarcı olması gerekir. Anayasa Mahkemesi kararları ortada. Bu sadece Instagram özelinde verilen bir karar değil. Burada ilke kararları çıkıyor. Daha önce başka sosyal medya platformları için de benzer şeyler oldu.
‘Suç işlenince platforumun tamamının kapatılmasının önüne geçiyoruz, artık sadece ilgili link engellenecek’ demişlerdi ama yine ölçüsüz müdahele uygulamakta hiçbir beis görmüyorlar.
Türkiye’de Anayasa Mahkemesi kararları sarayın belli köşelerinde rahatsızlık yaratıyor diye biz bu hukuk kurallarını uygulamaktan vazgeçmeyceğiz, hukukta ısrar etmeliyiz. Verilen kararlara hem fikri hem fiili olarak uymak zorundayız” sözlerini aktardı.
