Haber: Alican Uludağ
17 Nisan 2020 tarihinde yürürlüğe giren 7244 sayılı Yeni Koronavirüs (Covid-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun uyarınca Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu'nu oluşturulmuştu. Kurul, fahiş fiyat artışı ve stokçuluk uygulamalarına yönelik denetim ve incelemelerde bulunacak ve gerektiğinde idari para cezası uygulayacaktı. 13 üyeden oluşan kurula, ayrıca “Üretici, tedarikçi ve perakende işlemlerin fahiş fiyat artışı ve stokçuluk uygulamalarına yönelik düzenlemeler yapmak” yetkisi de verilmişti.
CHP dava açtı
CHP, bu kanunun bazı maddelerinin iptali istemiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Mahkeme, Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu’na verilen “düzenlemeler yapmak” hükmünü Anayasa’ya aykırı bularak iptal etti. İptal hükmü, kararın Resmi Gazete’de yayımlanmasından 9 ay sonra yürürlüğe girecek.
Kararın gerekçesi: Kanuni çerçeve şart
İptal kararının gerekçesinde, üretici, tedarikçi ve perakende işletmelerin fahiş fiyat artışı ve stokçuluk uygulamalarına yönelik düzenlemeler yapmak, gerektiğinde denetim ve incelemelerde bulunarak idari para cezası uygulamak ve her türlü tedbiri almak amacıyla oluşturulacak Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulunun (Kurul) oluşturulacağına dikkat çekti. Kararda, şunlar ifade edildi:
“Anayasa’da güvence altına alınan özel teşebbüs özgürlüğü; her gerçek veya özel hukuk tüzel kişisinin tercih ettiği alanda iktisadi-ticari faaliyette bulunmak üzere teşebbüs kurabilmesini, dilediği mesleki faaliyete girebilmesini, faaliyeti ile mesleğini devletin veya üçüncü kişilerin müdahalesi olmaksızın dilediği biçimde yürütebilmesini ifade etmektedir. Dava konusu kural; Kurula üretici, tedarikçi ve perakende işletmelerin fahiş fiyat artışı ve stokçuluk uygulamalarına yönelik düzenlemeler yapma yetkisi tanımak suretiyle teşebbüs özgürlüğüne sınırlama getirmektedir. Anayasa’nın 13. maddesine göre temel hak ve özgürlüklere sınırlama getiren düzenlemelerin kanunla yapılması, düzenlemelerde ölçülülük ilkesine riayet edilmesi ve düzenlemelerin Anayasa’da öngörülen sınırlama sebebine uygun olması gerekir.
Kuralla üretici, tedarikçi ve perakende işletmelerin fahiş fiyat artışı ve stokçuluk uygulamalarına yönelik düzenlemeler yapma konusunda herhangi bir kanuni çerçeve belirlenmeden, temel ilke ve esaslar düzenlenmeden bu konuların düzenlenmesi tamamıyla Kurula bırakılmıştır. Bu durumda kuralın temel hak ve özgürlüklerin kanunla sınırlanması gereğiyle bağdaşmadığı sonucuna ulaşılmıştır.”
