Erva Gün
TBMM’nin yeni yasama dönemine başlamasıyla gözler emeklilik sisteminde düzenlemeler öngören torba yasaya çevrildi. Düzenlemede 3600 ek gösterge, Bağ-Kur prim gün sayısının düşürülmesi ve çalışmayan ev kadınlarına prim desteğinin yer alması bekleniyor.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, Bağ-Kur'lulara yönelik prim gün sayısının 9 binden 7 bin 200'e düşürecek düzenlemenin Orta Vadeli Plan kapsamında hayata geçirileceğini belirtmişti. Işıkhan, "O söz mutlaka yerine gelecek ama bütçe disiplininden de çok uzaklaşmamamız gerekiyor. Kadınlara prim desteğini de gündemimize alacağız tabii ki" diyerek çalışmayan ev kadınlarına yönelik 3'te 1 prim desteği ve 3600 ek gösterge gibi konulara da yer verileceğini söylemişti.
Torba yasada yer alan ve emeklilik sisteminde bazı değişiklikleri öngören maddelerin Meclis’te ne zaman görüşüleceği ise henüz bilinmiyor.
Yeni torba yasa ile ilgili neler biliniyor?
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Uzmanı Emin Yılmaz, Bağ-Kur prim gün sayısının düşürülmesi, çalışmayan kadınlara emeklilik desteği, emeklilik sistemindeki değişikliklere ilişkin merak edilenleri 24 Saat’e değerlendirdi.
Yılmaz, iş hukuku ve sosyal güvenlik hukuku ile alakalı şu anda TBMM'ye sunulan bir yasa teklifinin bulunmadığını ancak hükümet kanadının Meclis’e yakın zamanda bazı düzenlemeler getireceğini belirtti. 2024-2026 yılı Orta Vadeli Program üzerinden ikincil basamak emeklilik sistemi ile ilgili bu yıl yürürlüğe girmesi planlanan düzenlemenin 2025 yılına ertelendiğini aktaran Yılmaz, “Otomatik katılım sisteminin (OKS) işverenlerin de katkısı ile ikinci basamak emeklilik sistemine dönüşeceği tamamlayıcı emeklilik sistemi kurulacak” dedi.
Emeklilik sistemi ve çalışma hayatına ilişkin bir dizi düzenlemenin gelebileceğini dile getiren Yılmaz, “Dijitalleşen dünyada pandemi ile hayatımıza giren uzaktan çalışma, esnek çalışma, 4 gün çalışma 3 gün tatil gibi yeni çalışma modellerinin hayatımıza gireceğini düşünüyorum. Ev kadınlarının emekliliği, küçük esnafın emeklilik şartlarında Bağ-Kur prim gününün düzenleneceği kanaatindeyim” ifadelerine yer verdi.
Çalışmayan ev kadınlarının prim gün sayısı nasıl hesaplanacak?
İktidar partisinin 2023 seçim beyannamesinde çalışmayan kadınlara yer verildiğini belirten Yılmaz, isteğe bağlı sigorta üzerinden kadınların emekli olabileceğini söyledi.
Yılmaz, çalışmayan kadınlara yönelik yeni düzenlemeye ilişkin şu değerlendirmede bulundu:
“Şu an siz ev işçisi olarak ve evde çalışarak aile bütçesine destek olmaktasınız. Fakat önemli nokta sosyal güvencenin bulunmamasıdır. Burada mevzuatımızda isteğe bağlı sigorta üzerinden sosyal güvencenizi sağlayabilirsiniz. Düzenlemede sosyal güvencenin Bağ-Kur üzerinden yapılacağı değerlendiriliyor. Bağ-Kur’da kadınlarda emeklilik şartı 2008 öncesi 7 bin 200 gün ve 58 yaş şartı, sigorta başlangıcınız 1999’dan önce ise yaş şartı uygulanmamaktadır. İlk sigorta başlangıcınız 2008 sonrası olanlarda ise 9 bin gün 60 ile 65 yaş üzerinden hesaplanıyor.”
Yılmaz, düzenlemede çocuk sayısına göre yıpranma payı, Aile ve Gençlik Bankası aracılığıyla sigorta teşviği adı altında prim oranın düşürülmesi gibi farkların söz konusu olabileceğini söyledi.
Bağ-kur prim gün sayısı düşecek mi?
Bağ-Kur prim gün sayısının 9 bin günden 7 bin 200 güne düşürülmesine ilişkin özellikle berber, kuaför, lokanta, terzi gibi küçük esnafın bu düzenleme kapsamına gireceğinin konuşulduğunu aktaran Yılmaz, “10 işçi ve altında bulunan ticarethaneleri de kapsayacağı kamuoyunda paylaşılıyor. Çok da doğru bir düzenleme olacağını düşünüyorum” değerlendirmesinde bulundu.
Bağ-Kur prim gün sayısı düşerse günü dolduranlar emeklilik hakkı kazanacak mı?
Türk hukuk düzenlemesinde yasaların çıktıktan sonraki tarihi kapsadığını hatırlatan Yılmaz, “Burada sosyal güvenlik hukuku vatandaşın lehine ise geriye düzenlemelerinde kapsadığı örnekler mevcut. Özellikle küçük esnaf için 7 bin 200 güne düşürülmesi planlanıyor. Bağ-Kur’da malulen emeklilik şartlarında bin 800 gün malullük sigortası primi tam 60 ay yani 5 yıla tekabül ediyor. Dolayısıyla siz 9 bin günü tamamlayamıyorsanız emekli olamazsınız. Sosyal güvenlikte herkesin emeklilik şartları kişinin parmak izi gibidir. Herkese göre değişen formalizasyonlar mevcut. 7 bin 200 gün düzenlemesi gelirse bazı Bağ-Kur sigortalılarının da hemen emekli olma imkanının doğacağını söyleyebiliriz” dedi.
