Haber: Ahmet Çağatay Bayraktar
Pandemi sonrasında yurt dışına artan seyahat talebi vize başvurularında yoğunluğa neden olsa da ticari nedenlerle yurt dışına gitmek isteyen iş insanlarının vize alamaması yeni bir sorunu gündeme taşıdı. Avrupa ülkeleri artan vize talebine hızlıca cevap vermek için çalıştıklarını söylerken düzenlenen fuarları ve iş anlaşmalarını ertelemek veya iptal etmek durumunda olan iş dünyası ise sorunun ihracatı etkilemesinden endişeli. Özellikle ABD ve Schengen ülkelerini kapsayan vize sorunu yaşayan sektör birliği temsilcileri süreci ve çözüm önerilerini 24 Saat’e anlattı. CEO’lara bile vize verilmiyor
Uluslararası Fuar Yapımcıları Derneği Genel Sekreteri Ali Kalkan
Vize sorununun sadece Avrupa Birliği ülkeleriyle yaşandığını söyleyen Uluslararası Fuar Yapımcıları Derneği Genel Sekreteri Ali Kalkan, Rusya ve Uzak Doğu ülkelerinden vize alımında herhangi bir sorun yaşanmadığını belirtti. Pandemi sonrasında seyahate olan talebin artmasıyla AB ülkelerinin vize kısıtlaması getirdiğini ekleyen Kalkan, seçim süreciyle birlikte bu sorunun arttığını ekledi: “Özellikle vize vermemek için farklı gerekçeler sunuluyor. Hatta bazen hiç gerekçe sunmadan başvurular reddediliyor. Avrupa’daki fuarlara kendi personelimizi göndermeye çalıştığımızda daha önce 2 yıllık Schengen vizesi almış arkadaşlarımıza bile 3-4 günlük Schengen vizesi ya veriliyor ya da verilmiyor. Fuar 4 günlük ise sadece fuar süresince vize veriliyor. Halbuki öncesinde hazırlık yapılması gerekir. Veya vize fuar tarihinden sonra veriliyor. Fuar tarihinden sonra verilen vize işimize yaramıyor ve kullanılmıyor. Bu durumda da daha önce verilen vizenin kullanılmaması bahane gösterilerek tekrar vize verilmiyor. Ülkelere göre alınan Schengen vizesinde bile sorun yaşanabiliyor. Örneğin Schengen vizesi Hollanda’dan alındığı zaman Almanya üzerinden girilmek istendiğinde çalışanlar kabul edilemeyebiliyor. Bu sorunu sadece firma çalışanları değil, firmaların yöneticileri hatta sahipleri bile yaşıyor. Yıllık cirosu 1 milyar TL olan bir firmanın CEO’suna bile Alman Konsolosluğu’ndan vize verilmedi. Yakın zamanda İtalya’da bir kozmetik fuarına iki çalışanım katılacaktı. Davet mektupları devlet kuruluşu olan İtalya Ticaret Ajansı’ndan gelmesine rağmen birinin vizesi reddedildi. İş insanları artık vize sorunu yaşamamaları için yeşil pasaport haklarını müşterilerin acil isteği olursa düşüncesiyle teknik personellerine tahsis ediyor.
Fuarlar Türkiye’ye kayabilir
2002’den beri uluslararası fuar organizasyonları düzenlediğini söyleyen Kalkan, çalışma hayatı boyunca en büyük vize sorununun yaşandığını söyledi: “Ülkeler arası sorunlar olduğu zaman bu gibi vize sorunlarını kısa süreli yaşıyorduk. Fakat bu kadar geniş kapsamlı ve uzun süren bir sorunu ilk defa yaşıyoruz. Bu vize sorunu sadece Avrupa Birliği ülkeleriyle yaşanıyor. Bu durum nedeniyle uluslararası fuarların Avrupa’dan Türkiye ve orta doğu ülkelerine kayabileceğini düşünüyorum. Çünkü ziyaretçi vize sorunu yaşadığı ülkeye gitmek istemeyecektir.”
Temel neden siyasi
İTO Başkanı Şekib Avdagiç
Vize sorununun temelinde siyasi nedenler olduğunu söyleyen İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, “İş dünyamızın bizzat tecrübe ettiği, yaşadığı vize sorununu, Batı tarafından Türkiye’ye karşı kullanılan kartlardan biri olarak görüyoruz. Her ne kadar AB yetkilileri aksi yönde beyanlarda bulunsa da, fotoğraf öyle değil. Türk vatandaşlarının Schengen vize başvurularında ret oranı geçmiş yıllarla karşılaştırılmayacak ölçüde artmış durumda. Dün olmayan bir durum, bugün oluyor ve bunu normal karşılamamız bekleniyor. Avrupalı ilgililere sorun yok demekle sorunun çözülmüş olmayacağını hatırlatmak isteriz. Türk vatandaşlarına vize serbestisi tanımak bir lütuf değildir. Altına imza koyduğunuz anlaşmaların bir gereğidir. Bu konunun ivedi çözümü son derece önemli” dedi.
Bonus pasaport sekte vurdu
Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi
Türkiye’den son yıllarda 400 bin dolara konut satın alan yabancılara Türk pasaportu verildiğine vurgu yapan Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, “Yabancılara konut satarak döviz kazanma hesapları yapılırken, Türkiye’ye yıllık 254 milyar dolar döviz kazandıran ihracata sekte vuracak bir durum oluşmaması gerekiyor. Schengen Bölgesi’nde en çok ret yiyen Türk pasaportlarının bu tip pasaportlar olduğu konuşuluyor. Son zamanlarda fuarların sıklığı dolayısıyla standı olan firmalarımızın gidemedi, istediği personellerini yollayamadı. Firmalar ret aldıktan veya fuar süresi dolduktan sonra geri dönüş aldığımız için fuar randevularını kaçırdıklarını biliyoruz. İhracatçılarımızın ürünlerini pazarlaması için uluslararası fuarlara, ticaret heyetlerine katılması ve müşteri ziyaretleri yapması hayati bir öneme sahip. Vize ile ilgili süreç sekteye uğrayınca ihracatçılarımız fuar katılımlarını gerçekleştiremiyor. Halihazırda yapılan seyahat organizasyonları, fuar katılım ücretleri gibi harcamalardan zarar ediliyor” dedi.
Yeşil pasaport kapsamı artırılmalı
Ticari vize başvurularına öncelik tanınması gerektiğini vurgulayan Eskinazi, “Fuar katılımlarında İzmir’deki konsoloslar bize yardımcı oluyorlar. Örneğin Alman Konsolosluğu’nun sadeleştirilmiş vize prosedürü adında uyguladığı vize başvuru türünün iş seyahatleri için ihracatçı firmalara uygulanması. Ama sorunun daha geniş açıdan ele alınması gerekiyor. Bazı meslek gruplarında hak sahiplerinin eşlerine ailelerine varıncaya kadar yeşil pasaport verilirken, yeşil pasaporta en çok ihtiyaç duyan ihracat dünyasında yeşil pasaport çok sınırlı veriliyor. İhracatçılara verilen yeşil pasaport sayısını artıracak yasal düzenlemeler gerekiyor. İhracatçılarımıza yeşil pasaportta pozitif ayrımcılık yapılmasını istiyoruz.
