Esin Özdemir
Hazine ve Maliye Bakanlığınca önerilen ve "doğrudan vergi gelirlerini artırmayı amaçlayan" yeni vergi paketi taslağının bu hafta Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanlığı'na sunulması bekleniyor.
Bir süredir kamuoyunun gündeminden düşmeyen vergi paketi, netleşmeye başladı. Taslak metinden, motokurye ve bahşiş düzenlemeleri çıkarılırken, yurt dışına çıkış harcına gelecek zam ise sabit kaldı.
Vergi Hukuku Uzmanı Prof. Dr. Murat Batı, kamuoyunun günlerdir tartıştığı vergi taslağı çalışmasını 24 Saat’e değerlendirdi.
Vergi paketinin bir “reform paketi” olmadığının altını çizen Batı, "tahsilatı artırmak amacıyla planlanmış değişiklikleri içeren bir metin" olduğunu söyledi. Taslak metnin vergide adaleti sağlamak yerine vergi yükünü artırdığına dikkat çeken Batı, “Hem vergilerin hem de dolaysız vergilerin tahsilatını artıran, bu yönüyle de ücretlilerin elini zayıflatan düzenlemelerden oluşan bir değişiklik paketi” diye konuştu.
"Bazı istisna ve muafiyetlerin kaldırılması, üretimi olumsuz etkileyecek"
Söz konusu paketin yalnızca bir taslak çalışma olduğunu belirten Batı, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ile Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in taslakta yer alan bazı değişikliklerin olmayacağını vurguladığını hatırlattı.
“Ancak ikisi de özellikle kanunlarda yer alan muafiyet ve istisnaları, yani vergi harcama listesini törpülemek istediklerini defaatle söyledi” diyen Batı, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Burada iki liderin de özellikle verimsiz muafiyet ve istisnaları azaltacağız söylemi, tüm vergi harcama kalemlerini değil, sadece verimsiz olanların olacağı yönündeydi. Lakin sızan taslak metinde yer alan bazı istisna ve muafiyetlerin kaldırılmasının üretimi olumsuz etkileyeceği görülüyor."
"Cevdet Yılmaz'ın ifadesini doğru okumak gerekiyor"
Cumhurbaşkanı kararıyla yapılabilecek düzenlemelere çok az yer verildiğine değinen Batı, taslak metnin bir gün Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın onayıyla yürürlüğe girmesi durumunda, vergiyle alakalı düzenlemelerin bu yasayla sınırlı kalmayacağını aktardı.
Öte yandan, taslak metinde ve Cevdet Yılmaz'ın bazı söylemlerine bakıldığında vergide adaletin sağlanamayacağının görüldüğünü de ekleyen Batı, şu ifadeleri kullandı:
"27 Haziran Perşembe gecesi Cumhurbaşkanı yardımcısı Cevdet Yılmaz CNN Türk TV’de ekonomi alanında yapılacakları anlattı. Programda sunuculardan birinin sorduğu vergide adaletin nasıl sağlanacağı sorusuna Yılmaz, dolaysız (doğrudan) vergilerin payının artırılması ile sağlanacağını ifade etti. Ancak Yılmaz’ın dolaylı vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki payının düşürüleceği ifadesini doğru okumak gerekiyor."
Batı, Cevdet Yılmaz'ın toplam vergi gelirleri içindeki dolaylı vergilerin payını düşüreceğini, dolaysız vergilerin payının ise artırılacağını ısrarla vurguladığını kaydetti. Yılmaz'ın hedefini nasıl gerçekleştireceği konusunda bir açıklama yapmadığını belirten Batı, şöyle dedi:
"Yani dolaysız vergi kapsamını genişleterek vergi hasılatını artırıp, toplam vergi gelirleri içindeki dolaysız vergilerin payını bu yöntemle artıracağını, dolayısıyla dolaylı vergilerin payını da matematiksel olarak düşüreceğini söyledi.
Özetle dolaylı vergi oranlarının düşürülmeyip KDV ve ÖTV’nin kapsamının da daraltılmayarak sadece dolaysız vergilerin kapsamının genişletilip, bazı işlemlerin gelir ve kurumlar vergisinin kapsamına alınarak toplam vergi gelirlerinin artırılmasıyla böyle bir sonuca ulaşılacağı sonucu çıkıyor."
Taslak metindeki dikkat çekici bölümler
Vergi Hukuku Uzmanı Batı, taslak metindeki dikkat çekici bölümleri ise şu sözlerle aktardı:
"ÖTV Kanunu’nda normal koşullarda binek otomobillerden ÖTV alınıyor. Ancak bu binek otomobil olur da itfaiye öncü aracı olarak kullanılırsa, bunlardan ÖTV alınmıyor.
Hatırlarsanız Temmuz 2021’de MHP’li Rize Çayeli Belediyesi Audi marka bir aracı satın almış ve itfaiye öncü araç olarak kullanıldığı belirtilmiş ama makam aracı olarak kullanıldığı ortaya çıkmıştı. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın taslak metni sayfa 70’te 'Türkiye Noterler Birliği tarafından, Şubat 2018- Nisan 2021 arasında itfaiye öncü aracı olarak tescil edilen araç sayısının 867 olduğu bildirilmiş, bu araçlardan belediyeler tarafından satın alınanlarının itfaiye öncü aracı olarak kullanılmadığı, hatta makam aracı olarak kullanıldığı' tespit edilmişti.
Bu nedenle ÖTV’den kaçmak için aldıkları makam araçlarını itfaiye öncü aracı olarak kullanıp vergiyi peçelemeye çalışan bu kamu kurumlarından dolayı itfaiye öncü araçlarından ÖTV alınması öneriliyor ki oldukça yerinde bir öneri."
"Dolaylı vergiler azaltılmalı"
Bununla birlikte, dolaylı vergilerin azaltılması gerektiğinin altını çizen Batı, yıllara göre vergi harcama tutarlarının oldukça fazla olduğunu kaydetti.
"Harcama kalemlerinden özellikle verimsiz olanların listeden çıkarılması gerekiyor" diyen Batı, sözlerini şöyle sonlandırdı:
"Her ne kadar hükümetin niyeti ve söylemleri dolaylı vergilerin payını düşürmek olduğu yönünde olsa da sayılar bu doğrultuda değil.
O nedenle KDV genel oranının düşürülmesi, ÖTV oranlarının düşürülmesi ve kapsamlarının ivedilikle daraltılması gerekiyor."
Dolaylı vergi tutar ve oranları şöyle;
