Uyuşturucu belasına dikkat

Utku ŞENSOY Avrupa Uyuşturucu Raporu sonuçlarına göre Türkiye, uyuşturucuya bağlı genç ölümlerinde ilk üç sırada yer alıyor. Türkiye artık geçiş veya köprü değil kullanıcı ülke olarak görülmeye başlandı. Avrupa Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi, geçtiğimiz yıl atık sularında en çok metamfetamine rastlanan kentlerin; “Çekya, Litvanya, Almanya, Türkiye ve Kıbrıs adasında” olduğunu açıkladı. Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi’nin (EMCDDA) Avrupa kentlerindeki atık su analizi ve uyuşturucu araştırmasına ilişkin 2022 yılı verileri ülkemiz için tehlike çanlarının çaldığını gözler önüne serdi. Rapora göre Türkiye, metamfetamin kullanımında Avrupa’nın ilk beş ülkesinden biri. Atık sularda tespit edilen uyuşturucu miktarından yola çıkarak bir şehirdeki uyuşturucu kullanımı hakkında çıkarımda bulunan İzleme Merkezi, Türkiye'de metamfetamin kullanımına en fazla İstanbul ve Adana'da rastlandığına dikkat çekti. Rapora göre, “İstanbul'un atık sularında esrar, ketamin ve amfetamin ile eroin ve ekstaziye, başkent Ankara'nın sularında ise eroin ve ekstaziye” rastlandı. Rapor, amfetamin isimli sentetik uyarıcıya en çok İsveç, Belçika, Almanya, Hollanda ve Finlandiya'da rastlandığını ortaya koydu. BM Uluslararası Uyuşturucu Kontrol Kurulu Raporuna göre ise, “Türkiye'de son yıllarda uyuşturucu kullanımında kayda değer bir artış olduğu” açıklandı. Birleşmiş Milletler Uluslararası Uyuşturucu Kontrol Kurulu’nun (INCB) geçtiğimiz aylarda açıklanan 2022 yılı raporuna göre; “Türkiye'de uyuşturucu kullanımının yanı sıra metamfetamin ticareti de büyük artış gösterdi.” Türkiye’deki uyuşturucu ticareti ve kullanımının son yıllarda katlanarak arttığına dikkat çekilen raporda, metamfetamin ve eroin kullanımının arttığı, afyon üretiminin de çoğaldığının altı çizildi. Güvenlik güçlerinin, esrar, eroin ve metamfetamin ticaretine yönelik büyük çaplı baskın ve operasyonları hız kesmeden sürerken, yakalanan uyuşturucu miktarındaki artış bu trafiğinin yükselme eğiliminde olduğunun en önemli göstergesi. Kullanım oranlarının yanı sıra uyuşturucu ticaret rotalarından da söz edilen Birleşmiş Milletler raporunda, İran ve Türkiye’de metamfetamin ticaretinde önemli bir artışın olduğuna, Balkan rotasının pandemi öncesine döndüğüne dikkat çekilerek; “Satıcının Afganistan, alıcının Avrupa ülkeleri olduğu bu rotada İran ve Türkiye lojistik olarak yer alıyor” denildi. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER: “TÜRKİYE UYUŞTURUCU KAÇAKÇILIĞININ GEÇİŞ NOKTASI” BM Uluslararası Narkotik Kontrol Kurulu, Türkiye’nin birçok uyuşturucunun Ortadoğu ve Avrupa pazarlarına ulaştırılması için bir geçiş noktası olarak kullanıldığını da dikkat çekiyor. Türkiye’ye ilişkin değerlendirmelerin de geniş biçimde yer aldığı raporda, ülkemizin uyuşturucu pazarında küresel geçiş noktası konumunun giderek arttığına dikkat çekiliyor. Kurul, Türkiye’deki organize suç örgütlerinin, düşen afyon fiyatlarının ardından kokain ticaretine yöneldiğini tespit etti. UYUŞTURUCU KAYNAKLI ÖLÜMLERİN ÜÇTE BİRİ METAMFETAMİNDEN Türkiye’deki uyuşturucu kullanıma dair bilgiler arasında dikkat çeken bir husus, uyuşturucu kaynaklı ölümler arasında metamfetamin kullanımının giderek yükselmesi. Metamfetamin kaynaklı ölümler, 2018’de yüzde 6’lardayken, 2020 yılında yüzde 31’e yükseldi. Türkiye’de pandemi döneminde kokain ve esrar kullanımındaki düşüş pandemi sonrası sürerken, metamfetamin kullanımında önemli bir artış yaşanıyor. [caption id="attachment_327114" align="aligncenter" width="886"] Metanfetamin[/caption] METAMFETAMİN NEDİR? Yetkililer, metamfetamin kullanımının toplum sağlığı için büyük bir tehdit olduğuna dikkat çekiyor. Toplum, ÖTV vb. vergilerle yüksek fiyatlı sigara ve alkolden uzaklaştırırken, görece daha maliyetsiz madde kullanımına yönelip kullanımının artması yetkililerin üzerinde düşünmesi gereken önemli bir konu. Madde bağımlılığı açısından birey ve toplum sağlığını tehdit eden en tehlikeli maddelerin başında gelen metamfetamin, hap ya da toz formunda oluyor. METAMFETAMİN NASIL ETKİ GÖSTERİYOR? Metamfetamin beyinde yer alan sinir hücrelerinin yüzeyindeki birtakım reseptörlere bağlanarak hücrelerde normalden daha fazla uyarı geliştirip beynin psikolojik durumunu belirleyen haz merkezleri ve görsel alanlar gibi farklı bölgeleri uyarıp, kişiye yüksek derecede heyecan, adrenalin, zindelik ve enerji hissi, özgüven ve cesaret veriyor. Aşırı mutluluk hissi ya da çevredeki olaylara aldırmazlık, paranoya, halüsinasyon gibi psikotik belirtilerle artan cinsel istek, kan basıncında ve kalp hızında artışa neden oluyor. METAMFETAMİN BAĞIMLILIĞI NEDİR? Kişi, önceki kullanımlarda aldığı haz verici etkileri aynı düzeyde alabilmek için daha yüksek dozda madde kullanımına ihtiyaç duyuyor. Kişi kronik kullanımda her seferinde daha fazla dozda madde kullanmak zorunda kalıyor ve zamanla madde bağımlılığı gelişiyor. Vücuttaki dozunun madde atılımına bağlı olarak azalmasıyla kişide rahatsız edici semptomlar ortaya çıkıyor. Toplumda “kristal, buz, meth, ice gibi isimlerle anılan metamfetamin”, kişinin psikolojik duygu durumunda ani yükselmelere yol açabildiği gibi etkisinin sönmesiyle birlikte kişide depresyon veya uykusuzluk gibi psikolojik koşullara neden olabiliyor. Madde kullanımı, kişinin başta kalp-damar ve böbrek sağlığı olmak üzere, nörolojik ve psikolojik yönden sağlık durumu ciddi anlamda olumsuz etkiliyor. Ayrıca, karaciğer ve böbrek fonksiyonlarını bozarak hayatı tehdit edebilecek durumların gelişmesiyle sonuçlanabilir. Ani duygu durum değişiklikleri nedeniyle kişiler intihara yatkın hale gelebiliyor. Küresel Uyuşturucu Araştırması (GDS) sonuçlarına göre, “dünyanın en tehlikeli uyuşturucu maddesi kısaca meth olarak bilinen metamfetamin ya da amfetamindir.” Araştırmada ikinci sırayı, halk arasında bonzai olarak bilinen sentetik esrar alırken onu ekstazi (MDMA) takip ediyor. Görüleceği üzere bu tür uyuşturucu kullanımı toplum sağlığı açısından büyük bir tehdittir ve gençlerimizi bu beladan kurtarmak için aile ve okuldan başlayarak el birliği ile bu sorunun üstesinden gelmek için azami dikkat, farkındalık ve yetkililerle iş birliği içinde olmamız gerekiyor. Uyuşturucu kullanıcısı olan ve bırakmak isteyen, çocuğunun, arkadaşının, komşusunun, öğrencisinin ya da herhangi bir yakınının uyuşturucu kullandığından şüphelenen ve ne yapacağını bilmeyenler, Sağlık Bakanlığı’nın ALO 191 hattını arayarak Uyuşturucu ile Mücadele Danışma ve Destek Hattı’na başvurabilir.