Ülkemizdeki yat turizminin kanayan yarası; Kayıt-dışı, kaçak yat işletmeciliği

E. Amiral Dr. Ergun MENGİ Türkiye’mizin cennet kıyı sularında yat işletmeciliği ülkemize ciddi oranda döviz kazandıran bir sektördür. Oteller kadar katma değeri olan bu sektör maalesef gereken ilgiyi görememektedir. Son yıllarda “Euro” bazında artan marina fiyatları, Ukrayna-Rusya savaşı ve yaşanan ekonomik kriz, her sektörde olduğu gibi yat işletmeciliğinde de sıkıntılara neden olmuştur. Denize yatırım yapan, ülkemize döviz kazandırmaya çalışan Yat firmaları, tekne ithalatında, KDV’den muaf olmalarına rağmen, son zamanlarda ödemek zorunda kaldıkları % 20 KDV oranlarının yanı sıra, kayıt dışı çalışan, vergi ödemeyen, Türk ve Yabancı bayraklı firmalarla da mücadele etmek zorunda kalmaktadır. Bu firmalar açık açık internet, instagram, facebook ve sahibinden.com sitelerinde kiralık tekne ilanı vermekte ve müşteri almaktadır. Yat İşlemeciliği yapan firmalar, teknelerinin ticari faaliyet yürütebilmesi için Gemi Sicil Tasdiknamesi; İlgili Liman Başkanlıklarından denetleme sonucu temin edilen Denize Elverişlilik Belgesi; Turizm İşletme Belgesi; DTO üyeliği almak zorundadır. Bu ticari tekneler her yıl kara ve deniz denetlemelerine girip başarılı olmak zorundadır. Bu belgeleri almak için gerek donanım ve gerekse hukuki birçok denetimden geçen bu firmalar bir de her yıl maliyenin de kontrolünden geçmektedir. Hâlbuki bu işi kaçak yapan özel tekneler tüm zahmet ve kontrollerin dışında vergisiz kazanç sağlamaktadır. Türk ve Yabancı Bayraklı özel teknelerin ticari faaliyeti yasak olup, tekne sahibi üzerinde bulunsa dahi gelir amaçlı kiralanması ve/veya kiralama usulü ile eğitim amaçlı kullanılması kesinlikle mümkün değildir. Ticari amaçlı kullanılan tüm teknelerin, ticari faaliyetini, taşıdığı yolcuları içeren ve bulunduğu bölge Liman Başkanlıkları aracılığı ile T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’ndan Seyir Belgesi (TRANSİTLOG) alması zorunlu olmasına rağmen, böyle bir zorunluluğu olmayan kaçak kiralama yapan yerli-yabancı bayraklı özel kişi ve teknelere büyük kolaylık sağlamaktadır. Birçok ulusal tekne kiralama Acentesi, tanıtım araçlarında, broşür veya web-sitelerinde ÖZEL Ruhsatlı ve yukarıdaki belgelere sahip olmayan kaçak kiralama yapan tekneleri bulunduğu gözlenmektedir. Son yıllarda marina ücretlerindeki fahiş artış, yedek malzeme bedellerinin ve bakım-onarım masraflarının yüksekliği nedeni ile özellikle Türk Vatandaşlarına ait TÜRK Bayraklı ÖZEL tekneler çok açık bir şekilde KAYIT DIŞI (KAÇAK / GİZLİ) kiralama yapmakta, haksız gelir elde etmekte ve hiçbir vergi sorumluluğu taşımamakta; dolayısı ile Yat İşletmeciliği yapan vergisini ödeyen firmalara karşı haksız bir rekabet sergilemektedirler. Bu sektöre uzun yıllar emek veren firmalar, gerek artan marina maliyetleri ve gerekse bu haksız rekabet nedeni ile ciddi mağduriyet yaşamakta ve iş yaşamlarını sürdürmekte güçlük çekmektedirler. Denize yatırım yapan, ülkeye döviz kazandıran Yat Turizmi Firmaların mevcut sorunlarına el atmanın zamanı geçmektedir.