Türkiye kamuoyu kafeslere karşı çıkıyor

NAZ AKMAN/ANKARA - Kafessiz Türkiye tarafından her yıl yayımlanan Yumurta Takip Raporu’na göre Türkiye’de 98 firmadan 59’u kafes yumurtasını terk edeceğine dair taahhüt verdi. Aralarında Metro, Carrefoursa, Arabica, Macro Center, Akkol, Vertical yanı sıra Divan, Dedeman, Hilton, Marriot ve Radisson gibi oteller 2023 yılında kafes yumurtasını terk edeceğini kendi bünyelerinde ürettikleri yumurtaları da kafes sistemiyle üretmeyeceğine dair taahhüt verdi. Tüketicilerin şeffaflık beklentisinin bir sonucu olarak ve tavuk refahı konusunda hangi noktaya gelindiğinin açıkça görülebilmesi için kafessiz sisteme geçmek için taahhüt vermiş ve vermemiş firmaları ortaya koymak için yayımlanan rapor ayrıca kafes eziyetine son vermek isteyen firmalar için iyi örnekler ve stratejiler sunarak rehberlik etmeyi de amaçlıyor. Söz konusu firmalar, cafe/restoran zincirleri, oteller, perakendeciler, catering firmaları böylelikle binlerce tavuğu kafes eziyetinden kurtarmış oldu. Bu doğrultuda tüketicilerin ve kafessiz sisteme geçen firmaların perspektiflerine ve Türkiye’de ve dünyada kafessiz sistemlere örneklere de yer verilen raporda dünyada kafessiz sistemlere dair artan talepte gözler önüne serildi. 
Rapor, şirketlerin yumurta tercihlerinin takibini sağlayan tek belge 
Türkiye’deki şirketlerin yumurta tercihlerinin takibini sağlayan tek belge olma özelliğini taşıyan bu rapora göre 2023 yılı itibarıyla Türkiye’de operasyonlarını yürüten ulusal ve yabancı birçok marka, tüketicinin artan şeffaflık talebine ve hayvan refahına uygun üretim arzusuna sessiz kalmayarak kafes yumurtasını terk etmeyi taahhüt etti. Raporda, Avrupa Birliği, ABD ve Birleşik Krallık’ta kafesteki hayvan sayısının hızla azaldığı, kısa vadede bu coğrafyalarda kafeslerin tamamen ortadan kaldırılacağı sinyali verdikleri gözlemlendi. Almanya, İsveç ve ABD gibi ülkelerde yalnızca kafesteki hayvan sayısının değil, genel olarak endüstriyel hayvancılığa hapsolmuş hayvan sayısının azaldığına da yer verildi.
Yumurtası için yetiştirilen tavukların hapsedildikleri endüstriyel kafeslere son verilmesi için çalışmalar yürüten Kafessiz Türkiye’nin ilgili raporunda, Türkiye’deki hayvan refahı değişikliklerini izleme ve endüstriyel kafes sistemlerinden elde edilen yumurtaların kullanımını terk etmeyi taahhüt eden firmaların şeffaf bir şekilde takip edilmesi de amaçlanıyor. Raporda ayrıca alternatif üretim sistemleri, Türkiye’deki şirketlerin hayvan refahı alanında ilerlemeleri ve kamuoyu görüşü hakkında bilgilere de yer veriliyor.
Kafes tavukçuluğunun, endüstriyel hayvancılık uygulamaları arasında hayvanlara en çok eziyet eden yetiştirme yöntemi olduğunun altının çizildiği raporda, tavukların, ülkemizde yetiştirilen tüm kara hayvanlarının yüzde 95’ini oluşturduğu anımsatıldı. TÜİK verilerine göre Türkiye’de sadece yumurtası için yetiştirilen 109 milyon tavuk var, bu tavukların 100 milyon kadarı yumurta endüstrisinin kârlılığını artırmak için A4 kağıdından daha küçük bir alana hapsedilerek ömrünü toprağa basamadan geçiriyor.
Tüketicilerin yüzde 80’inden fazlası endüstriyel kafes sistemlerini reddediyor 
Söz konusu raporda ayrıca, tüketicilerin endüstriyel kafes sistemlerine tepkilerinin arttığı ve büyük perakende zincirlerinin bu talebi karşılamak için taahhütlerde bulunduğu kaydedildi. Türkiye’deki tüketicilerin yüzde 80’inden fazlası, endüstriyel kafes sistemlerini reddediyor ve hayvanları kötü şartlarda yetiştiren firmaların ürünlerini almamak konusunda kararlı olduğunu belirtiyor. Konda Araştırma ve Danışmanlık Şirketi’nin Ocak 2021’de gerçekleştirdiği ankete göre kamuoyunda endüstriyel kafes sistemlerinin kullanılmasına karşı olan görüşü yaygın, Türkiye’de her 10 insandan yaklaşık sekizi, kafes sistemlerinin yasaklanması gerektiğini düşünüyor. Tüketicilerin yüzde 82’si ise tavukların endüstriyel kafeslerde yetiştirilmesini doğru bulmadığını belirtiyor.
Örnek firmalar 
Türkiye yumurta pazarındaki oyuncuların da sektörel vizyonlarını şekillendiren önemli parametrelerden biri. Metro Türkiye, bu yılın sonuna kadar kendi markasıyla ürettiği tüm yumurtaların, 2025 yılı sonuna kadar da raflarında yer verdiği tüm yumurtaların kafessiz sistemde yetişen tavuklardan elde edileceğini taahhüt etti. Yine perakende sektörünün devlerinden CarrefourSA raflarında satışa sunulan, ulusal marka ve öz marka ürünlerin içeriğinde kullanılan tüm yumurtaların 2030 yılından itibaren yüzde 100 kafessiz olacağını taahhüt etmiş durumda. Uzun bir sürecin sonucunda Macrocenter da taahhüt veren dev perakendecilerin arasına katıldı. Perakendedeki bu gelişmelere ek olarak birçok marka, tedarikçileri ile gerçekleştirdikleri görüşmelerle, tedarikçilerini kafessiz üretim yapma konusunda teşvik ediyor. Her ne kadar Türkiye’deki yumurta üretiminin çok büyük bir kısmı hala kafeslerde gerçekleşiyor olsa da atılan adımlar, yumurta pazarının geleceğinde kafeslerin olmayacağına dair önemli ipuçları sunuyor. Tüm bunlara ek olarak kamuoyu da kafeslere oldukça tepkili. Konda Araştırma ve Danışmanlık’ın Ocak 2021’de gerçekleştirdiği ankete göre kamuoyunda endüstriyel kafes sistemlerinin kullanılmasına karşı olan görüş yaygın, üstelik çoğunluk bu sistemlerin yasaklanması gerektiğini savunuyor ve hayvanları kötü şartlarda yetiştiren firmaların ürünlerini satın almayacaklarını belirtiyor.
Kaplan, “Kafeslerin yasaklandığı günü iple çekiyoruz”
Rapora ilişkin görüşlerini belirten Kafessiz Türkiye Kampanya Direktörü Emre Kaplan, Yumurta Takip Raporlarının son baskısı yapılana kadar mücadeleye devam edeceklerini belirterek, “Kampanyamıza başladığımız ilk günden beri yüz binlerce imzacımızın desteğinden anladığımız gibi, Türkiye kamuoyu gür bir sesle kafeslere karşı çıkıyor. Hiçbir hayvana kar hırsı için bu kadar insanlık dışı koşullarda eziyet çektirilmesini istemiyor. Bu sebeple gelecekten umutluyuz. 2023 Yumurta Takip Raporumuz, kamuoyunun hayvan refahı için gür sesle yaptığı çağrıya, şirketlerin verdiği cevapları listeliyor. Bağımsızlığımızı korumak için hayvansal ürün satan hiçbir şirketten maddi destek almadan yürüttüğümüz bu çalışma yine gıda sektöründeki en büyük firmaları kapsıyor. Bu yılda da kafesleri terk etmek üzere söz veren firma sayısının artmasından memnuniyet duyuyoruz. Kafeslerin yasaklandığı ve bu raporun son baskısını yaptığımız güne ulaşmayı iple çekiyoruz” dedi.