Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu (ITUC), Küresel Haklar Endeksi’ni kamuoyuyla paylaştı. Demokratik değerlerin ve temel hakların pek çok ülkede kötüleştiğine dikkat çeken endekse göre işçiler için en kötü 10 ülke Bangladeş, Belarus, Ekvador, Eswatini, Filipinler, Guatemala, Mısır, Myanmar, Tunus ve Türkiye.
167 ülkeden 191 milyon işçiyi temsil eden konfederasyonun senelik endeksi, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) sözleşme ve içtihatlarını temel alarak dünya genelinde işçi haklarının durumunu inceliyor.
Rapora göre dünya genelinde işçilerin grev hakkı, toplu sözleşme hakkı, sendika kurma ve sendikaya üye olma hakkı ihlal edildi. İşçilerin adalete erişim hakkının kısıtlandığını vurgulayan ITUC, hakkını arayan işçilerin tutuklandığı ya da gözaltına alındığına, işçilerin şiddete maruz kaldığına dikkat çekti.
Türkiye 2016’dan beri en kötü 10 ülke arasında
Türkiye, ITUC endeksinde 2016’dan beri dünyada işçi hakları açısından en kötü 10 ülke arasında yer alıyor. Raporda Türkiye ile ilgili şu tespitler yer alıyor:
“Türkiye’de işçilerin hakları ve özgürlükleri yıllardır aralıksız olarak saldırıya uğruyor. Hak ve özgürlükler baskı altına alınıyor, sendikalar ve üyeleri sistematik olarak ve asılsız suçlamalarla kovuşturmaya uğrayarak hedef alınıyor. İşverenler, sendikalaşma girişiminde bulunan işçileri sistematik bir şekilde işten çıkararak sendika düşmanlığı yapmaya devam etti. İşçiler korku ortamında ve sürekli misilleme tehdidi altında birleşmek ve sendika kurmak için mücadele etti.”
Raporun Türkiye bölümünde eski Deriteks Sendikası Başkanı Makum Alagöz’ün silahlı saldırı sonucu yaralanması, 1 Mayıs 2023’te İstanbul’da düzenlenen gösteriler sırasında çok sayıda protestocunun gözaltına alınması ve Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) yöneticileri Selma Atabey ve Gönül Erden’in tutuklanmasından bahsedildi.
Çerkezoğlu: “Bu endeks hem hak ihlallerini hem de işçilerin onurlu direnişini göstermektedir”
DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, raporu “Küresel Haklar Endeksi bir kez daha malumu ilan etmiştir. Türkiye’de sendikaya üye olma hakkı, sendika kurma hakkı, toplu sözleşme hakkı ve grev hakkı başta olmak üzere pek çok temel hak saldırı altındadır. Bunun sonucunda milyonlarca işçi düşük maaşlara, kötü çalışma koşullarına, uzun mesai saatlerine, iş kazalarına ve iş cinayetlerine mahkum edilmektedir. Her şeye rağmen on binlerce işçi sendikalaşma ve hakları için mücadele etmeye devam etmektedir. Bu endeks hem hak ihlallerini hem de işçilerin onurlu direnişini göstermektedir” ifadeleriyle değerlendirdi.
Avrupa’nın notu düştü
Endekse göre en iyi bölge olan Avrupa’nın notu 2024 yılında düştü. Bu durum raporda şu ifadelerle yer aldı:
“Son 10 yıl göz önüne alındığında Avrupa’da işçi hakları hızla kötüleşmekte. İşçiler için dünyanın en kötü bölgesi ise Orta Doğu ve Kuzey Afrika. Bu bölgede toplu sözleşme ve sendikaya üye olma hakkı ihlal edilmekte.”
ITUC Genel Sekreteri Luc Triangle ise dünya genelinde işçi haklarında kötüye gidiş olduğuna dikkat çekti. Triangle, rapora ilişkin, “Endeks, iş arkadaşlarının yaşamlarını iyileştirmek ve demokratik hakları savunmak için ciddi tehlikelerle karşı karşıya kalan cesur işçilerin ve sendikacıların hikayesini anlatıyor” ded
