Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Dış Ticaret Verileri temel alınarak hazırlanan TGDF Dijital Veri Paneli’ne göre, bu yılın ilk 4 ayında tarım, gıda ve içecek sektörü geçen yıl aynı döneme göre yüzde 6,63 artışla 8,93milyar dolar ihracat ve yüzde 19,73 düşüşle 6,49 milyar dolar ithalat yaptı. Ocak-Nisan döneminde Dış Ticaret Dengesi 2,43 milyar dolar fazla verdi.
Özel Ticaret Sistemi (ÖTS) çerçevesinde yayınlanan Dış Ticaret Verileri’ne göre, Nisan 2024 itibarıyla aylık temelde ihracat geçen yıl aynı döneme kıyasla yüzde 0,68 artışla 1,92 milyar dolar olurken, ithalat ise geçen yıl aynı döneme göre yüzde 20,7 azalarak 1,69 milyar dolar oldu.
Nisan ayında buğday ithalatı yüzde 53,3, ham ayçiçeği yağı yüzde 24,8 ve soya fasulyesi ithalatı yüzde 3,4 geriledi.
Yılın ilk 4 ayında Dış Ticaret Dengesi fazla verdi
Yılın ilk 4 ayında tarım, gıda ve içecek sektöründe Dış Ticaret Dengesi geçen yıl aynı döneme yüzde 762.2 artışla 2,43 milyar dolar fazla verdi. Geçen yıl Ocak-Nisan döneminde Dış Ticaret Dengesi 0.28 milyon dolar fazla vermişti. Nisan ayı itibarıyla aylık bazda ise Dış Ticaret Dengesi 230 milyon dolar fazla verdi.
Yılın ilk 4 ayında birim ihracat değeri geçen yıl aynı döneme kıyasla yüzde 8,83 düşüşle 1.216 dolar/ton oldu. İthalat birim değeri ise geçen yıl aynı dönemle karşılaştırıldığında yüzde 0,82 azalarak 611dolar/ton oldu.
Dış ticarette öne çıkan ürünler
2024 yılının ilk 4 ayında ihracatta öne çıkan ürünlerde ilk sırayı 482,7 milyon dolar ile buğday unu aldı. Bu ürünü 465,8 milyon dolar ile fındık içi ve 287 milyon dolar ile rafine ayçiçeği yağı izledi. Bu ürünler, Ocak-Nisan dönemi itibarıyla toplam ihracatın yaklaşık yüzde 13,83’ünü oluşturdu.
Aynı dönemde ithalatta ise en fazla ithal edilen ürün 694,8 milyon dolar ile buğday oldu. Buğdayı 666,7 milyon dolar ile soya fasulyesi ve 430,7 milyon dolar ile ham ayçiçeği yağı takip etti. Bu üç ürün, Ocak-Nisan dönemi itibarıyla toplam ithalatın yüzde 27,61’ini oluşturdu.
Nisan ayı itibarıyla ihracat ve ithalatta durum
Aylık temelde değerlendirildiğinde, nisan ayında ihracatta öne çıkan ürünlerde ilk sırayı 103,9 milyon dolar ile fındık içi alırken, bu ürünü 94,3 milyon dolar ile buğday unu ve 69,8 milyon dolar ile rafine ayçiçeği yağı izledi.
Aynı ayda en fazla ithal edilen ürünler ise 225,7 milyon dolar ile soya fasulyesi, 158,6 milyon dolar ile buğday ve 134,6 milyon dolar ile ham ayçiçeği olarak sıralandı.
İthalatta ilk iki sıradaki Rusya ve Ukrayna sıralaması değişmedi
Bu yılın ilk 4 ayında yapılan ithalatta ilk sırayı 694,8 milyon dolar ile buğday aldı. Rusya ve Ukrayna, buğdayın en fazla ithal edildiği ilk iki ülke olmayı sürdürdü. Bu dönemde, Rusya’dan 515,3 milyon dolar ve Ukrayna’dan 155,2 milyon dolar tutarında buğday ithalatı yapıldı. Bu iki ülkenin toplam buğday ithalatındaki payı yaklaşık yüzde 96,5 oldu. Aynı dönemde 9,6 milyon dolar buğday ithalatıyla Moldova üçüncü sırada yer aldı.
Aylık temelde bakıldığında ise nisan ayındaki 158,6 milyon dolarlık buğday ithalatının 134,3 milyon dolarlık kısmı Rusya’dan yapıldı. Rusya’nın ardından Ukrayna’dan 23 ve Moldova’dan 800 bin dolarlık buğday ithalatı yapıldı.
Yılın ilk 4 ayında buğdaydan sonra 666,7 milyon dolar tutarında soya fasulyesi ve 430,7 milyon dolar tutarında ham ayçiçeği yağı ithal edildi. Soya fasulyesi ithalinde ilk sırayı 394 milyon dolar ile Brezilya alırken, bu ülkeyi Ukrayna (137,5 milyon dolar) ve ABD (71,6 milyon dolar) takip etti. Yılın ilk 4 ayında 430,7 milyon dolar tutarında ham ayçiçeği yağı ithalatı yapılırken, sıralama 230,8 milyon dolar ile Ukrayna, 178,1 milyon dolar ile Rusya ve 12,2 milyon dolar ile Sırbistan oldu.
Türkiye’nin ithalatında ilk 3 sırada yer alan 3 üründe ithalatın büyük bölümü Rusya ve Ukrayna’dan yapıldı.
En fazla ihracat ve ithalat yapan sektörler
Bu yılın ilk 4 aylık dış ticaret verileri sektörlere göre incelendiğinde; en fazla ihracatın 1.034 milyar dolar ile Şeker ve Şekerli Mamuller sektöründe yapıldığı görüldü. Bu sektörü sırasıyla Sert Kabuklu Meyveler sektörü (837 milyon dolar), Yaş Meyve sektörü (746 milyon dolar), Balıkçılık ve Su Ürünleri sektörü (587 milyon dolar) ve Bitkisel Yağ sektörü (544 milyon dolar) takip etti.
Şeker ve Şekerli Mamuller sektörünün toplam ihracat içindeki payı yüzde 13,59, Sert Kabuklu Meyveler sektörünün yüzde 11,01, Yaş Meyve sektörünün yüzde 9,80, Balıkçılık ve Su Ürünleri sektörünün yüzde 7,72 ve Bitkisel Yağ sektörünün yüzde 7,16 oldu.
Yine aynı dönemde en fazla ithalat 1.857 milyar dolar ile Hayvan Yemi sektöründe yapıldı. Bu sektörün ardından en fazla ithalat yapan sektörler; Bitkisel Yağ (1.114 milyar dolar), Un (804 milyon dolar), Kakao ve Çikolata (401milyon dolar) ve Canlı Hayvan Ticareti (216 milyon dolar) sektörleri olarak sıralandı.
Hayvan Yemi sektörünün toplam ithalat içindeki payı yüzde 35,40, Bitkisel Yağ sektörünün yüzde 21,23, Un sektörünün yüzde 15,34, Kakao ve Çikolata sektörünün yüzde 7,64 ve Canlı Hayvan Ticareti sektörünün 4,12 oldu.
İhracatın arttığı ve azaldığı sektörler
Bu yılın ilk 4 ayında geçen yıl aynı döneme kıyasla ihracatı değer olarak en fazla artan sektörlerin başında 221 milyon dolar ile (yüzde 35,89 artış) ile Sert Kabuklu Meyveler sektörü geldi. Bu sektörü 136 milyon dolar ile (yüzde 15,15 artış) Şeker ve Şekerli Mamuller sektörü, 96 milyon dolar ile (yüzde 14,74 artış) Yaş Meyve sektörü, 86 milyon dolar ile (yüzde 17,18 artış) Balıkçılık ve Su Ürünleri sektörü ve 74 milyon dolar ile (yüzde 22,84 artış) Makarna sektörü izledi.
Söz konusu dönemde ihracatı değer olarak en fazla düşen sektör 345 milyon dolar ile (yüzde 38,79 düşüş) Bitkisel Yağ sektörü oldu. Ayrıca Sebze sektörü 75 milyon dolar (yüzde 13,74 düşüş), Bakliyat sektörü 68 milyon dolar (yüzde 26,96 düşüş), Tohumculuk sektörü 21 milyon dolar (yüzde 11,06 düşüş) ve Canlı Hayvan Ticareti sektörü 5 milyon dolar (yüzde 18,78 düşüş) geriledi.
Bu yılın ilk 4 ayında geçen yıl aynı döneme göre, ithalatı değer olarak en fazla artan sektör 134 milyon dolar ile (yüzde 50,1artış) Kakao ve Çikolata sektörü oldu. Bu sektörün ardından Tohumculuk sektörü 37 milyon dolar (yüzde 25,5 artış), Sert Kabuklu Meyveler sektörü 24 milyon dolar (yüzde 19,4 artış), Alkollü İçecekler sektörü 7 milyon dolar (yüzde 7,5 artış) ve Meyve Suyu sektörü 4 milyon dolar ile (yüzde 77,6 artış) ithalatı değer olarak en fazla artan sektörler olarak sıralandı.
Bu dönemde ithalatı en çok düşen sektörler ise 786 milyon dolar ile (yüzde 49,4 düşüş) Un sektörü, 293 milyon dolar ile Bitkisel Yağ sektörü (yüzde 20,8 düşüş), 246 milyon dolar ile Hayvan Yemi sektörü (yüzde 11,7 düşüş) 167 milyon dolar ile Bakliyat sektörü (yüzde 53 düşüş) ve 120 milyon dolar ile (yüzde 80 düşüş) Pirinç Değirmenciliği sektörü oldu.
Dış ticarette öne çıkan ülkeler
Bu yılın ilk 4 ayında dış ticaret verileri ülke bazında değerlendirildiğinde; en fazla ihracat yapılan ülke 1.192 milyar dolar ile Irak oldu. Irak’tan sonra en fazla ihracat 637 milyon dolar ile Almanya’ya, 512 milyon dolar ile Rusya’ya, 494 milyon dolar ile ABD’ye ve 375 milyon dolar ile İtalya’ya yapıldı. Yılın ilk 4 ayında, bu 5 ülkeye yapılan ihracat toplam ihracatın yüzde 35,94’ünü oluşturdu.
Aynı dönemde ülke bazında ithalat en fazla 1.180 milyon dolar ile Rusya’dan yapıldı. Bu ülkeyi, 820 milyon dolar ile Ukrayna, 561milyon dolar ile Brezilya, 392 milyon dolar ile ABD ve 272 milyon dolar ile Malezya izledi. Bu 5 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 49,69’unu oluşturdu.
Türkiye’nin en fazla ithalat yaptığı ilk 2 ülke sıralamasında Rusya ve Ukrayna yerlerini korudu. Bu iki ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 30,81’ine denk düştü.
Türkiye, yılın ilk 4 ayında en fazla ihracat yaptığı ülkelerden Irak’a buğday unu, dondurulmuş tavuk eti ve kırmızı mercimek, Almanya’ya fındık içi, ambalajlı fındık ile fındık püresi ve Rusya’ya ise alabalık, mandalina ve domates ihraç etti.
Türkiye aynı dönemde en fazla ithalat yaptığı Rusya’dan buğday, ham ayçiçeği, ayçiçeği küspesi, Ukrayna’dan ham ayçiçeği yağı, mısır danesi ve buğday, Brezilya’dan soya fasulyesi, kahve ve sığır ithal etti.
NOT: TÜİK’in açıkladığı Dış Ticaret Verileri temel alınarak hazırlanan TGDF Dijital Veri Paneli’ndeki hesaplamalara 01 ve 24 fasılları arasındaki tüm Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTIP) kalemleri ile 29’uncu fasıl ve 35’inci fasıldan seçili ürünler dâhil edilmiştir.
