ANKARA (AA) - AYŞE BÖCÜOĞLU BODUR - Türk Standardları Enstitüsü (TSE), üretilen güneş panellerini rüzgardan doluya, cisim çarpmasından elektrik bağlantılarına kadar birçok stratejik testten geçirdikten sonra kullanım onayı veriyor.
Enstitü, OSTİM'deki Fotovoltaik Modül Test Laboratuvarının kapılarını Anadolu Ajansına (AA) açarken TSE Başkanı Mahmut Sami Şahin, bu alanda yürüttükleri çalışmaları anlattı.
Laboratuvarın 2014'te akredite olduğunu ve Türkiye'nin ilk akredite test laboratuvarı niteliğini taşıdığını belirten Şahin, "Burası, üreticilerimize kurulduğu günden bu yana hizmet veriyor. Gelişmiş bir laboratuvar altyapısına sahibiz. Özellikle fotovoltaik alanda yatırım yapan sanayicilerimizin deney ve test ihtiyaçlarını bu laboratuvar bünyesinde karşılamaktayız. Fotovoltaik modüllerin sahada karşılaşabileceği her türlü etkiyi simüle edebilen gerçek şartlarda karşılaştığı bütün dış etkileri bir şekilde bu merkezde test edebilme imkanına sahibiz. Aynı zamanda uluslararası standartlar çerçevesinde performans deneyleri, çevresel stres deneyleri, mekanik dayanım testleri, elektriksel güvenlik deneyleri ve yangın tehlikesi deneylerini de bu laboratuvarlarımızda gerçekleştiriyoruz." dedi.
Uluslararası standartlar kapsamında tuzlu sis ve amonyak korozyon deneylerinin de bu laboratuvarlarda gerçekleştirilebildiğini vurgulayan Şahin, ülke sanayicilerinin bu alanda gerekli duyduğu AR-GE çalışmaları da dahil, ürünlerinin belgelendirme süreçlerinde ihtiyaç duyulan bütün deney ve testlerinin yapılabildiğini söyledi.
Şahin, fotovoltaik modül üretiminde Türkiye'nin son dönemde kapasitesini artırdığına dikkati çekerek, şöyle konuştu:
"Bu alanda dünyada 4'üncü, Avrupa'da 1'inci sıraya geldik. Bu üretim kapasitesinin artmasının sebebi yenilenebilir enerji kaynaklarına ihtiyacın her geçen gün artmasından kaynaklı. Ülkedeki üretim altyapısı da buna bağlı olarak hızlı şekilde gelişti. Burada fosil bazlı enerji üretim kaynaklarından uzaklaşılması, çevre şartlarının dikkate alınması, karbon salımının azaltılma hedeflerinden dolayı güneş enerji santrallerine talebi de artırdı. Aynı zamanda her geçen gün yatırım maliyetleri de azaldığı için bu alandaki talep artmaya devam ediyor."
- "Test için kaynağımız yurt dışına gitmemiş oldu"
Şahin, TSE olarak ürünlerin yurt dışına ve içine satılabilmesini sağlamak için gerekli belgelendirme faaliyetlerini yaparak, firmaların yurt dışına bağımlılıklarını ortadan kaldırdıklarını anlattı.
OSTİM Fotovoltaik Modül Test Laboratuvarı ile Türkiye'deki test alanındaki bilgi birikimi ve insan kaynağının yurt içinde kaldığını vurgulayan Şahin, "Üretim anlamında firmalarımızın belgelendirme kapsamındaki bütün ihtiyaçlarını Türkiye'de çözerek avantaj sağladık ve test için kaynağımız yurt dışına gitmemiş oldu." ifadesini kullandı.
Şahin, fotovoltaik modül üretiminde ihtiyaç duyulan testlerin, güç tayin, ultraviyole maruziyet, termal çevrim, mekanik yükleme, dolu, gerilim kaynaklı bozulma (PID) deneylerinin burada gelişmiş laboratuvar düzeninde yapılabildiğini dile getirdi.
Ürünlerin standartlara uygun üretilebildiğini fakat bu üretim esnasında gerekli kriterlerin montaj dahil yerine getirilmediği zaman gerçek şartlardaki uygulamada farklı sonuçlar ortaya çıkabildiğini söyleyen Şahin, şu değerlendirmede bulundu:
"Fiziken ve şeklen baktığınızda uygun olan bir ürün sahaya çıktığı zaman olumsuzluklarla karşılaşabiliyor. Özellikle güneş paneliyle yapılanlar uzun süreli yatırımlar. Fotovoltaik modüllerle bir güneş enerji santrali yapıyorsanız ve standartlara uygun bir ürünse kullanım süresi ortalama 25-30 yıl olmalı. Bu tür sürelerin tespit edilmesiyle alakalı test aşamasında montaj öncesinde bazı testlerin yapılması gerekiyor. Belirli deneyleri yaptıktan sonra eğer başarılıysa bu şartlarda üretilmiş ürünlerin montajından sonra uzun süreli enerji üretebilmesi sağlanıyor. Aksi takdirde kısa sürede ömrünü tamamlarsa bu yatırımcıya ciddi maliyet ve ülke ekonomisine ciddi kayıp oluşturuyor."
- "TSE standartlarına uygun ürünler tercih edilmeli"
Şahin, laboratuvarın dolu kapasiteyle çalıştığını, geçen yıl devreye aldıkları bazı altyapılarla belgelendirme için müracaat eden yerli üreticilerin ihtiyaçlarına cevap verebildiklerini ifade etti.
Laboratuvarda geçen yıl 2022'ye göre yüzde 40 kapasite ve talep artışı olduğunu aktaran Şahin, "Bu şunu gösteriyor, Türkiye'deki üreticilerin ihtiyaçları her geçen gün artıyor. Önümüzdeki yıl yeni bir kalite kampüsüne taşınmamız söz konusu. Türkiye'deki bu gelişme ve dünyadaki bu ihtiyaçların artması durumunda mevcut kapasitemizin artırılmasına yönelik yeni tedbirler alacağız." dedi.
Şahin, TSE'nin en önemli faaliyetlerinden birinin de uygunluk değerlendirme gözetim ve muayene faaliyetleri olduğunu bildirdi.
Fotovoltaik modülden oluşan güneş santrallerinin de üretimden montajına kadar devam eden süreçlerde projeye uygunluğuyla ilgili 3'üncü taraf olarak gözetim muayene hizmeti verdiklerini vurgulayan Şahin, şunları kaydetti:
"Özellikle proje uygulayıcı firmalar ve kendi apartmanında çatısına uygulama yapacak vatandaşlarımızın, kuracakları güneş panellerinin standartlara uygun olup olmadığına ilişkin kontrolü sağlamaları gerekiyor. TSE standartlarına uygun ürünleri tercih etmeleri ve aynı zamanda TSE laboratuvarlarında ölçüm ve kontrolleri yapılmış, imalat süreçleri kontrol edilmiş olmasını dikkate almalılar. Testlerden geçtikten sonra sahada kurulum esnasında da projede tanımlanan kriterlere uygun olarak montajının, rüzgar dayanım testlerinin, elektrik bağlantılarının düzgün yapıldığını mutlaka tespit etmeleri gerekir. Bunun için TSE'den uygunluk değerlendirme hizmeti alabilirler. Bu aynı zamanda ülkenin ekonomisine bir katkıdır. Verimli bir enerji santralinin kurulmasının en önemli ayağını oluşturuyor."