İSTANBUL (AA) - BİRİZ ÖZBAKIR - Endüstri Mühendisi Onur Aydın, içme suyundaki mikroplastikleri, kloru, ağır metalleri ve eski tesisat borularından kaynaklanan pas gibi zararlı maddeleri filtreleyen mikrodisk geliştirdi.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca yayımlanan Türkiye Çevre Sorunları ve Öncelikleri Değerlendirme Raporu’na göre 81 ilin 33’ünde su kirliliği öncelikli çevre sorunu olarak görülüyor. Su kirliliğinin ikinci öncelikli sorun olarak görüldüğü il sayısı yine 33 olurken, 9 ilde su kirliliği üçüncü öncelikli sorun olarak belirtiliyor.
34 ildeki 161 yer üstü suyu veya izleme noktasının kalite sınıflarına yer verilen raporda, bunların 22'sinin birinci sınıf (yüksek kaliteli su), 48'inin ikinci sınıf (az kirlenmiş su) 39'unun üçüncü sınıf (kirlenmiş su), 60'ının da dördüncü sınıf (çok kirlenmiş su) olduğu belirtildi.
Yer üstü sularının muhtemel kirlenme nedenleri evsel atık sular, zirai ilaç ve gübre kullanımı ile evsel katı atıklar şeklinde sıralandı.
Sudaki kirliliği azaltmak için dünyada ve Türkiye'de çeşitli projeler yürütülürken bunlardan birini Ankara Üniversitesi Teknokent bünyesindeki İnovista Aktif Karbon ve İleri Malzeme Teknolojileri Şirketi'nin Kurucusu ve Endüstri Mühendisi Onur Aydın hayata geçirdi.
Sudaki mikroplastiği ve zararlı maddeleri filtreleyen bir mikrodisk geliştiren Aydın, AA muhabirine, bu fikrin nasıl ortaya çıktığını şöyle anlattı:
"Eski su tesisatına sahip bir evde yaşıyorduk. Demir borular kullanılıyordu ve musluğu her açtığımızda pası kendi gözümüzle görüyorduk. Eşim 'Artık buna yönelik bir şey yapman gerekiyor.' diyordu. Bizim de o esnada havadaki karbondioksiti tutmaya yarayan bir ürün çalışmamız vardı. Bazı metotlar kullanarak bu üründeki formülasyonu güncelleyip mikrodiski artık musluklarda kullanabileceğimiz hale getirdik."
- "Aşırı plastik kullanımı engellenebilir"
Mikrodiskin musluklar dışında su şişelerinde da kullanılabildiğini söyleyen Aydın, "Musluklarda kullandığımız ürünler standart yaklaşık 1,5 santimetre çapında ve 3-4 milimetre yüksekliğe sahip. Ortalama 6 aya kadar kullanılabilir. Yaklaşık 15 günde bir söküp ters takarak, ters yıkama dediğimiz işlemi yapıp, temizleyip kullanmaya devam edebiliriz." dedi.
Pet şişeler için geliştirdikleri ürünün aynı şişede 50 kez kullanılabileceğini ve böylece aşırı plastik kullanımının önüne geçilmiş olacağını belirten Aydın, mikrodiskin temel işlevinin sudaki pası ve mikroplastikleri engellemesi olduğunu ve mikroplastiklerin yüzde 90'ını filtreleyebildiğini ifade etti.
Aydın, mikrodiskin aynı zamanda sudaki klorlu bileşiklerin yaklaşık yüzde 50'sini ve ağır metallerin yaklaşık yüzde 40'ının yakalayabildiğini aktardı.
Mikrodiskin filtreleme özellikleri haricinde su tasarrufu sağlayan bir araç olduğunun da altını çizen Aydın, musluklardan dakikada ortalama 10 litre su akarken mikrodisk kullanıldığında bu miktarın 4 litreye kadar düşebildiğine dikkati çekti.
- "Ana maddesi aktif karbon"
Ürünün ana maddesinin hindistan cevizi, fındık veya kayısı çekirdeğinden üretilen bir kömür çeşidi olan aktif karbon olduğu bilgisini veren Aydın, doğayla uyumlu bir malzeme içeriğine sahip olması dolayısıyla, ömrünü tamamlamış mikrodisklerin toprağa bırakıldığında toprağın verimini artırdığını vurguladı.
Prototip aşamasını tamamladıklarını ve ticari noktaya yakın olduklarını bildiren Aydın, ürünün gıdayla temasa uygun olduğunu ve maliyetinin yaklaşık 1 dolar olacağını kaydetti.
