Sporda aşçı mısınız, şef mi?

Artun TALAY Spora özgü antrenman denilen bir kavram vardır. Bu yaklaşıma göre spora özgü bir antrenman uygulayabilmek için öncelikle o spor dalına özgü enerji sisteminin bilinmesi ve antrene edilmesi gerekmektedir. Burada anlaşılması gereken diğer bir kavramda antrenman da hız özelliğini öne çıkartmaktır. Bunu bir söz ile örneklersek, ‘yavaş yapılan antrenman sporcuyu yavaşlatır’. Gerçek şu ki, birini hızlandırmak zor, yavaşlatmak kolaydır. Eğer uzun mesafe koşuları dışındaki sporcuları yavaşlatmak istiyorsanız gereğinden çok uzun ve yavaş koşular uygulanmalıdır. Yaptığı sporda en iyi olanlar, hızlı olan, yükseğe iyi sıçrayan ve en çabuk patlayıcı hareketleri yapabilen sporculardır. Bu açıdan kondisyonu geliştirme çalışmaları da spora özgü olarak yapılmalıdır. Burada önemli olan bir nokta, öncelikle spor dalının analizini yaparak spor dalına özgü geliştirilmesi gereken kondisyonel, teknik ve becerileri belirleyerek, bunları geliştirmeye yönelik antrenman programları düzenlemektir. Testler, bir antrenman aracı olarak görülmemeli, sadece sporcuları değerlendirmek için kullanılmalıdır. Testler ile geliştirilmesi gereken ve sakatlanma olasılığı yüksek olan bölgeler belirlenerek, geliştirmeye yönelik antrenman programları düzenlenmelidir. Halterle yapılan olimpik kaldırışlarda olduğu gibi kötü uygulanan ya da doğru yapılmayan teknik uygulamalar yaralanmalara neden olabilmektedir. Sakatlanmalar oluştuğunda genellikle yapılan alıştırmadan kaynaklandığı düşünülür. Buna karşın doğru bir denetim yapmayan antrenöründe sorumluluğu unutulmamalıdır. Egzersizler elektrikli testere gibidir. Doğru uygulanmaz ise elektrikli testere ile kesilen ağacın altında kalınabilir. Olimpik kaldırışlarla uygulanan alıştırmalar, eksantrik kuvvet vb özelliklerle atletik performansı geliştirdiğinden sporcuların antrenmanlarında önemli bir yer tutmaktadır. Bu açıdan olimpik halter kaldırışları sporcunun kuvvetini geliştirmede kullanılan önemli alıştırmalardır. Bu alıştırmalar aracılığı ile kuvvet geliştirmenin yanı sıra vücudun yükü dengede tutabilmesi de geliştirilmektedir. Yüklenmeye direncin eksik olması sakatlanmalara yol açabilmektedir. Bu sakatlıklar genellikle yüklenme sırasında değil, yüklenme dengeleme sırasında oluşabilmektedir. Bu açıdan özellikle yük indirme kaldırma sırasında sırtın dikliğinin korunması önemlidir. Restoranlarda şefler ve aşçılar vardır. Şefler tarifleri üretirken, aşçılar da bu tarifleri uygularlar. Peki siz aşcı mısınız yoksa şef mi? Bu yazıdaki alıntılar ”Mike Boyle”nin Türkçe’ye çevrilmiş olan ”Sporda Fonksiyonel Antrenman” kitabından alındı.