İSTANBUL (AA) - Türk Musevileri Müzesi'nin hazırladığı, Musevi geleneklerinde "evlilik taahhütnamesi" olarak bilinen ketubalardan oluşan "Osmanlı ve Türk Ketubaları" sergisi Schneidertempel Sanat Merkezi'nde açıldı.
Van, İzmir, İstanbul, Bursa, Edirne, Gaziantep, Tekirdağ ve Kırım'ın da aralarında bulunduğu çeşitli bölgelerden toplanan eserlerle oluşturulan sergide, 1830'lardan günümüze kadar ketubalar yer alıyor.
Sergiye ilişkin AA muhabirine açıklamada bulunan 500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi Müdürü Nisya İşman Allovi, eski zamanlarda önce dini evlilik geleneği olduğunu belirterek, "Sinagogda evlenirsiniz ve evlilikten sonra size bu belge verilirdi. Ketuba aynı zamanda kadınların haklarını koruyan bir belgeydi. Şöyle ki, kadının getirdiği çeyiz miktarı da bu belgeye dahil edilirdi ve boşanma ya da ölüm durumunda bu çeyiz miktarını geri alma hakkı vardı. Bu sergi de Türkiye'nin farklı bölgelerinden dekore edilmiş ketubalardan oluşuyor. Bu belgeler son derece az olan belgelerdir ve aile yadigarıdır." dedi.
Allovi, sergiyi oluşturmak adına yaklaşık bir yıldır Şalom gazetesinde duyuru yaptıklarını ifade ederek, şunları kaydetti:
"Son yüz senede daha çok matbu olarak bu belge hazırlanıyor. Eskiden, dekore edilmiş halde elle yapılıyorlardı. Dolayısıyla değerleri daha da yüksek. Çünkü ender bulunabiliyor. Biz de bunları ailelerden, müzayedelerden bulduk ve geniş bir koleksiyonu sergilemiş olduk. Şu an bu gelenek hala devam ediyor. Hatta benim ketubam da sergide mevcut. Küratörümüz günceli de koyalım istedi. Eski zamanlarda önemi daha fazlaydı. Çünkü geri alma hakkınız vardı. Şu an için sadece sembolik bir anlamı var."
Serginin küratörü Silvyo Ovadya ise 50 senedir bu işin içinde olduklarını ve ketubalara şahit olduklarını aktararak, "Bu kadar toplayabileceğimizi düşünmüyorduk. Çok geniş bir sergi oldu. Gazetelerde yazılar yazdık, çevremize haber verdik ve topladığımız eserlerin büyük çoğunluğu tadilat gördü. Birçoğu kötü durumdaydı. Bu belgeleri tadilattan geçirip çerçeveledik. Çerçevelerken asitsiz kağıt kullandık. En iyi şekilde muhafaza etmeye çalışıyoruz." diye konuştu.
Ovadya, ellerinde çok fazla fotoğraf olduğunu ve bunlardan bazılarını sergiye eklediklerini söyleyerek, "Ayrıca evlilik cüzdanları var. Bunlar da renk kattı sergimize. Günümüzde bu iş baskıya geçince aslında esprisini kaybetti. Daha önce bu geleneği tekrar canlandırmak isteyenler oldu. Fakat ketuba oluşturmak maliyetli bir iş. O yüzden çok üstünde durulmadı. Bugün evlenecek olsam ben ketuba yaptırırım." görüşünü paylaştı.
Sergi 17 Kasım'a kadar Schneidertempel Sanat Merkezi'nde, 20 Kasım'dan 20 Şubat 2025'e kadar ise 500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi'nde ziyaret edilebilir.
