Nur Yıldız
Okullar 9 Eylül’de açılıyor. Okulların açılmasına az bir zaman kala veliler için de alışveriş telaşı başladı. 2024-2025 eğitim öğretim yılının başlamasına günler kala kırtasiye malzemelerinde en az yüzde 78 artış yaşandı. Okul servislerine gelen yüzde 40 zamma okul kıyafeti giderleri de eklenince masraflar asgari ücrete dayandı.
Muhalefet milletvekilleri, temel kırtasiye ürünlerindeki artışı meclis gündemine taşırken, oda başkanları da hem üreticinin hem de velilerin dar boğazını 24 Saat’e anlattı.
Vekillerden tepkiler: Kırtasiye masrafları en az yüzde 78 arttı
CHP İstanbul Milletvekili Gamze Akkuş İlgezdi, 2024-2025 eğitim öğretim yılının başlamasına günler kala kırtasiye malzemelerinde neredeyse yüzde 300 artış yaşandığını belirtti. Velilerin çıkmazda olduğunun altını çizen İlgezdi, "Dert yalnızca kırtasiye ürünlerinin alınmasıyla bitmiyor, okul kıyafetleri, servis ücreti ve iktidarın Millî Eğitim Bakanlığı'na yeterli bütçeyi ayırmadığı için okul idareleri giderleri karşılamak için velilere yükleniyor” dedi.
CHP Aydın Milletvekili Evrim Karakoz ise yine okul kıyafeti ve kırtasiye harcamalarındaki artışa dikkati çekti. Karakoz, "Bir öğrencinin ortalama giderlerine baktığımızda kıyafet giderleri için ortalama 7 bin 200 lira, kırtasiye malzemeleri için 2 bin 69 lira harcama yapması gerektiğini görüyoruz. Sadece okul kıyafeti ve kırtasiye giderinin toplam maliyeti 9 bin 269 lira. Bu maliyetlere bakıldığında velilerimizin ne kıyafet giderleriyle ne de kırtasiye giderleriyle baş etmesi mümkün değildir" dedi. Karakoz, geçtiğimiz yıl en temel kırtasiye giderlerine ortalama bin 157 lira harcanırken bu yıl en az yüzde 78,82 artarak ortalama 2 bin 69 lira olduğunu kaydetti.
Kırtasiyeciler 5 Eylül’de toplanıyor!
Ankara Kitap ve Kırtasiyeciler Esnaf Odası Başkanı Müslüm Küçükarzuman, 5 Eylül perşembe günü yapacakları basın toplantısını 24 Saat’e duyurdu.
Küçükarzum, basın toplantısında okulların açılmasına sayılı günler kala zincir marketlerde kırtasiye ürünleri satılmasının, kitap ve kırtasiye satıcılığının meslek olmaktan çıkarılmasının ve okul malzemelerinde dışa bağımlılığın ve gelen zamların değerlendirileceğini kaydetti.
"Tamirciler iyi iş yapıyor"
Çantacılar Sokağı da gelen zamlarla birlikte bu yıl beklediği hareketliliği yakalayamadı.
Vatandaşın çanta tamirine yöneldiğini kaydeden Ankara Ayakkabıcılar ve Çantacılar Esnaf ve Sanatkarlar Odası Başkanı Hüseyin Uzun, “Okulların açılmasına sayılı günler kalmışken Türkiye’nin özellikle seyahat ve okul çantası tedarik ihtiyacını karşılayan Çantacılar Sokağı, maliyet ve girdiler sonucunda artan fiyatlardan dolayı son yılların en verimsiz sezonunu geçiriyor. Eleman yokluğundan dolayı imalathaneler kapanıyor. Eskiden perakende mağazaları kapanırdı ancak benim odamda en çok kapanan işyeri üretim yapan imalathaneler. Biz diyoruz ki üretim sektörüne destekler verilsin. İç üretim sektörüne devlet teşviği sağlansın. Çünkü eleman çalıştıramıyoruz, girdiler çok pahalı. Şu anda dünyada en pahalı ayakkabı bizde. İşlerin düşmesini biz biraz da buna bağlıyoruz. Zaten vatandaşın alım gücü yok, dolayısıyla tamire büyük bir yönelim var. Tamirciler bu yıl mağazalardan daha iyi iş yapıyor” dedi.
“4+4+4 eğitim sistemi Türkiye'de eleman yoksulluğunu oluşturdu”
Uzun, Türkiye'de çanta üretiminde Ankara’nın öncü konumda olmasına rağmen sektörün büyük bir darboğaza girdiğini, durma noktasına gelen üretimin fiyatları yükselttiğini vurgulayarak, “4+4+4 eğitim sistemi Türkiye'de eleman yoksulluğunu oluşturdu ve zanaate girişine engel oldu. Tabii ki eğitim seviyesinin yükselmesi lazım, bizim sektörün çalışanının da üniversite mezunu olması lazım ancak herkes çocuğunu üniversite okutmaya çalışıyor. Zanaate giriş durdu. Mesleğe yeni başlayan elemanımız yok. Önümüzdeki 5 yıl içerisinde üretim yapacak birini bulmak imkansız hale gelecek. Bunun acilen revize edilmesi lazım. Çünkü dünyada en zor yetişen kaynak insan kaynağıdır. Devlet, zanaatkar kesimin vergilerini ve sigortalarını yarı yarıya karşılamalı” diye konuştu.
Bir velinin ayakkabı ve çanta alışverişinin minimum 2 bin 500 lira tutacağını kaydeden Uzun, “Bin 500 lira ayakkabı olsa, ki artık o da çok zor. Çanta sektörü bizde daha çok okula hitap ettiğinden yüzde 90’ı lisanslıdır, kanserojen madde içermez; lisanslı bir çanta minimum bin liraya alınsa, bir veli öğrencisine minimum 2 bin 500 liraya çanta ve ayakkabısını giydirebilir” dedi.
Okul servislerine yüzde 40 zam!
2024-2025 eğitim öğretim yılında zam tarifelerini yüzde 40 olarak açıkladıklarını dile getiren Ankara Servis Aracı İşletmecileri Esnaf Odası Başkanı İlyas Aktürk, “Temel giderimiz olan akaryakıtın yanı sıra en az iki ayda bir araçlarımızın girdiği bakım muayenelerinin giderleri, yüzde 300 oranında bir fiyat artışı sağladı. Yine kasko ve trafik sigortası giderleri geçen seneye oranla yüzde 300 oranında bir artış yaşadı. Personel giderlerimiz, biliyorsunuz okullar için servislerde rehber personel şartı var bu kalemin de artışı yüzde 200’ü geçti. Bu yüzden yüzde kırk oranında bir zam talebinde bulunduk ve onaylandı” diye konuştu.
Aktürk, ABB’nin iki yıldır sosyal yardım alan ailelerin ilköğretim çağındaki çocuklarının servis ücretlerini karşıladığını kaydederek, “İktidarın da çocuklarımızın temel eğitimi için, kaymakamlıklar ve bakanlıklar vasıtasıyla sosyal yardım alan ailelerin öğrencilerine servis desteği yapabileceğini veya servisçi esnafına destek vererek bu öğrencilerin ücretsiz taşınmasını sağlayabileceğini düşünüyorum” dedi.
Müjde kantincilerden geldi!
Ankara Kantinciler Odası Başkanı Bayram Şahin, oda olarak enflasyonla mücadeleye destek vermeyi amaçladıklarını belirterek, kantin fiyatlarına yılbaşına kadar zam yapmama kararı aldıklarını duyurdu. Şahin, “Zaten enflasyon çok yüksek, ailelerin gelir seviyesi düşük; Ankara memur kenti ve memurlara ikinci bir zam yapılmadı. O yüzden biz hem enflasyonla mücadele edelim, hem velilere desteğimiz olsun, hem de ülkemizin geleceği olan çocuklar kantinlere gelip harçlığı yetmeyince boynu bükük ayrılmasın istiyoruz. O yüzden yılbaşına kadar ülkemizin enflasyonla olan mücadelesine destek vermek istiyoruz.”
“Kira artışları kantin fiyatlarına yansıyınca çocuklarımız beslenemiyor”
Şahin, yüksek kira artışlarının kantin fiyatlarını doğrudan etkilediğini belirterek, “Fırsatçı şube ve okul müdürleri var, enflasyon yüksek kirayı artıralım diyorlar. Kirayı yükseltmek kamu yararı da öğrencilerin kantinden sağlıklı ürünlere daha düşük fiyatlara ulaşabilmesi kamu yararı değil mi? Biz burada üzerimize düşen görevi yaptık. Ben buradan Milli Eğitim Bakanlığı’na, İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne ve İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’ne sesleniyorum; kantincileri kiraları düşük kaldı diye tehdit eden okul müdürleri var. Bu doğal olarak çocuklara yansıyor. Kira artışlarının kantin fiyatlarını yansıyınca çocuklarımız beslenemiyor. Dolayısıyla kamu yararının öncelikle çocukların sağlıklı beslenmesi olduğunu öğrenmemiz gerekiyor” dedi. Bu noktada velilerin de kullanıldığını dile getiren Şahin, “Okul aile birliği başkanları genelde anneler olduğundan anneler sesleniyorum. Okul müdürü kiraya zam yapın diyor, TÜFE oranından fazla kira artışı yapılmaya çalışılıyor. Sonuçta okula ile birliğinin kuruluş amacı geliri düşük çocuklara yardım sağlamak, onların beslenmeleriyle ilgilenmek. Siz kiraya okul müdürünün lafıyla zam yaparsanız korumakla yükümlü olduğunuz çocukların nasıl besleneceğini düşünüyorsunuz? Velilerin bu hususta kantincilerin yanında durmasını istiyoruz" ifadelerini kullandı.
Ankara Büyükşehir Belediyesinin hayata geçirdiği kantin desteği projesi kapsamında sosyal yardım alan öğrencilere kantinciler olarak indirim desteği sağladıklarını kaydeden Şahin, “Yaklaşık on beş bin öğrenciye geçen sene günlük 25 TL destek sağladık. Yeni tutar da önümüzdeki hafta belirlenecek. Biz bu çalışmayı belediye başkanlarımız da destek verirse diğer ilçelerde de yaygınlaştırmayı amaçlıyoruz. Devletimiz de öğrenciye kantin desteği sağlayabilir. Gönül ister ki ilkokullara yemek desteği verilsin. Yıllardır konuşuluyor ancak yapılabilmiş değil” dedi.
Şahin, okulların açıldığı ilk hafta yapılan denetimlerin kantin işletmecilerini zor durumda bıraktığını belirterek, "Kantin yeni açılıyor, ürünler yeni tamamlanıyor. İnsanlar eksikliklerini tamamlasın, ardından denetim gerçekleştirilsin" çağrısında bulundu.
