İZMİR (AA) - İzmir Katip Çelebi Üniversitesi (İKÇÜ) ile Moğolistan Bilimler Akademisi Arkeoloji Enstitüsünün Tuul Vadisi'nde yürüttüğü kazı çalışmaları sonucu tespit edilen kayıp şehir "Togu Balık"a ilişkin veriler, İzmir'de düzenlenen çalıştayda tartışıldı.
Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığının (TİKA) desteğiyle Moğolistan'da yürütülen kazı ve yüzey araştırmalarında görev alan bilim insanları ve kurum yetkilileri, İzmir Katip Çelebi Üniversitesindeki "Moğolistan'daki Tarihi Şehir Kalıntıları ve Togu Balık" başlıklı çalıştayında bir araya geldi.
Çalıştaya katılan Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Serdar Çam, yaptığı konuşmada Moğolistan'daki kazılar ve bilimsel araştırmalardan elde edilen neticelerin heyecan verici olduğunu, Türk dünyasının geçmişiyle ilgili önemli çalışmaların alt yapısının kurulduğunu bildirdi.
Bilge Tonyukuk yazıtlarının olduğu alanda bir müze yapıldığını bildiren Çam, müzenin geçtiğimiz günlerde ciddi bir yangın geçirdiğini, gelecek yıl itibariyle biraz gecikmeli olarak hizmete açılacağını aktardı.
Türk dünyasına yönelik çalışmalarda bundan sonraki sürecin çok daha farklı olacağını anlatan Çam, şöyle konuştu:
"Bu sadece bizim maziden atiye giden bir çabamız değil aynı zamanda köklerimize adım adım ulaşarak dünya siyasetinde, diplomasisinde Türk dünyasının da kendisini koruması, geliştirmesi ve o mücadelede 'ben de varım' demesinin aslında bir başka çeşidi. Biz eğer birtakım çabaları tamamlamazsak korkarız ki önümüzdeki birkaç nesil içinde bugüne ait olan pek çok kültürel değerimizi, varlığımızı da kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya kalabiliriz."
- Moğolistan ile "komşuluk" bağı
Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) Başkanı Prof. Dr. Muzaffer Şeker de Moğolistan'daki çalışmalarda İzmir Katip Çelebi Üniversitesinin çok önemli bir görevi üstlendiğini söyledi.
Moğolistan ile Türkiye arasında "üçüncül komşuluk" denilen sınırları tanımayan komşuluk ilişkisi olduğunu aktaran Şeker, "Herkesin ata yurdunu, kültürümüzün izlerini görmelerini isterim. Aramızda yaklaşık 2 bine yakın kelime birliği var. Bu kelimelerin tarihsel bağı kadar günümüz Türkiye'sinde de yaşatılıyor olmasının da öneminin altını çizmekte fayda var." dedi.
Moğolistan Devlet Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ochırhuyag Bayanjargal da Katip Çelebi Üniversitesi ile 2019 yılında protokol imzaladıklarını anımsatarak, 5 yıllık sürede önemli çalışmalar yaptıklarını ifade etti.
İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Saffet Köse ise Türk tarihinin en eski yazıtlarının bulunduğu Orhun bölgesinde yaptıkları çalışmalarla dünya mirasına önemli eserleri kazandırdıklarını, yapılan çalışmaların Türk-Moğol ilişkilerinin geleceğine de ışık tuttuğunu dile getirdi.
Konuşmaların ardından akademisyenler, kazılarda elde edilen bulgular ve Moğolistan'daki tarihi şehirlere yönelik bilimsel sunumlar gerçekleştirdi.
Moğolistan'ın Tuul Vadisi'nde yürütülen kazılarda Bilge Kağan ve Kül Tigin yazıtlarında da adı geçen Dokuz Oğuzlara (Uygurlar'ı kuran boylar) ait Togu Balık kenti olduğu düşünülen yerleşim yerine ilişkin kalıntılar tespit edilmişti.
