ESKİŞEHİR (AA) - Türk mühendislerinin tasarım ve üretim yetenekleriyle ortaya çıkarılan yüksek kalitedeki ürün ve alt sistemler milli helikopter ve uçak projelerinde birer birer yerini alıyor.
Savunma sanayisi için alt sistem, asamble ve hassas komponent tasarım ve üretimi yapan Alp Havacılık, kapılarını basın mensuplarına açtı.
Alp Havacılık Ankara Koordinatörü ve Alpteknik Havacılık Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Yılmaz Güldoğan, Alp Havacılık Milli Programlar Müdürü Cihan Albayrak ve Alp Havacılık Mühendislik ve Tasarım Direktörü Atilla Kaya, şirketin yürüttüğü çalışmalara ilişkin bilgiler verdi, soruları yanıtladı.
Yüksek teknoloji, kalite, tasarım, mühendislik ve üretim standartlarına sahip şirket, helikopter üreticisi Sikorsky'nin en nitelikli iştiraklerinden biri olarak helikopter, motor, yapısal ve iniş takımı alanlarında çözümler sunuyor.
Tümüyle Türk yönetici ve mühendis kadrolarıyla faaliyetlerini sürdüren, çalışan yaş ortalaması 33 olan şirket, yıl sonunda 1350 çalışan sayısına ulaşacak. Cirosunun yüzde 90'dan fazlasını Kuzey Amerika başta olmak üzere ihracattan elde eden Alp Havacılık, Airbus ve Boeing'in ürettiği tüm platformlarda ağırlıklı iniş takımları için olmak üzere ürettiği parçalarla yer alıyor. Şirket, Türkiye'nin tüm havacılık ve uzay ihracatının yaklaşık yüzde 20'sine katkıda bulunuyor ve üçüncü büyük havacılık ihracatçısı olarak dikkati çekiyor.
Türkiye'de GÖKBEY, ATAK-2, KAAN gibi özgün hava platformlarına ve TEI'nin motor projelere tasarım ve üretim desteği veren şirket, Türkiye'nin F35 Programı'ndan çıkarılmasına rağmen ürettiği motor komponentlerin çok nitelikli olması ve bunların kalifiye edilememesi nedeniyle geçen yıl ağustos ayına kadar tedarik sağlamayı sürdürdü. Şirket, bilindiği kadarıyla F22 uçağına ABD dışında komponent üreten tek firma olma özelliği taşıyor.
T70 Genel Maksat Helikopter Programı kapsamında 38 adetlik ilk üretim paketinde 6. helikopterle birlikte dişli kutusu ve iniş takımı tedarik etme sorumluluğu üstlenen şirket, iniş takımlarının tümünü teslim etti, dişli kutularında da sona geldi. Programın devamı ve helikopterin başka ülkelere ihracatı durumunda bu üretimlere devam edilecek.
- Japon rakibi geride bıraktı, GÖKBEY'deki yerini aldı
Tasarım çalışmalarına eğitim uçaklarına yönelik iniş takımı tasarımıyla başlayan şirket, daha sonra helikopterde pilotun verdiği komutu ileten mekanik itki çubuklarında Sikorsky'nin tedarikçisi olmak için yaptığı çalışmaları seri üretim yapabilir düzeye getirmeyi başardı.
GÖKBEY helikopterine güç verecek milli TEI TS1400 turboşaft motorunun çok önemli bir alt sistemi olan aksesuar dişli kutusunun tasarım, test, üretimi için görevlendirilen Alp Havacılık, ortaya koyduğu ürünle Japon menşeli muadil ürünü geride bıraktı. Motorun ve bazı ekipmanların görevini yapmasını sağlayan aksesuarları çalıştıran, helikoptere ilk hareketi veren parçanın çalışmasına imkan tanıyan bu aksesuar dişli kutusu, yerli motorla ilk uçuşunu yapan GÖKBEY helikopterinde görevini yerine getirdi. Ürün teslimatlarına devam edilirken 7. prototipten sonra tasarım dondurulacak. GÖKBEY'de 2025 yılının ikinci yarısında 35'inci helikopterle birlikte yerli motora geçilmesiyle bu dişli kutuları da kullanılacak. Alp Havacılık'ın bu ilk büyük tasarım projesi sonunda 30 set dişli kutusu siparişi aldı.
Aksesuar dişli kutusu tasarım ve üretimindeki bu kabiliyetlerin TF6000 ve milli muharip uçak motorlarının ihtiyaçlarının karşılanmasında da kullanılması hedefleniyor.
- KAAN'da yer alacak özgün tasarımlar
Özellikle aksesuar dişli kutusunda yakalanan başarı, milli muharip uçak KAAN'a yönelik bazı projelerin önünü açtı.
Bunlardan biri olan Yivli Kramiyer Dişli Mekanizması, motora ve pilotun kullandığı gaz koluna bağlı olarak yakıt akış hızını ayarlıyor. Pilotun istediği manevraları yapabilmesi için gerekli olan yakıt kullanımı bu mekanizmayla ayarlanıyor. Alp Havacılık tarafından 6 aylık sürede tasarlanıp üretilen 2 mekanizma uçak üzerindeki yerini aldı. 27 Aralık'ta yapılması hedeflenen ilk uçuşta da KAAN'ın üzerinde bulunacak. Fonksiyonel testleri biten mekanizmanın çevresel testlerinin de bu hafta tamamlanması öngörülüyor. Yivli Kramiyer Dişli Mekanizması'nın KAAN'da ilk çevresel testleri tamamlanan ürünlerden olduğu belirtiliyor.
KAAN için tasarlanan bir diğer ürün Dümen Mekanizması. Bu üründe ilk uçuşta farklı bir tedarikçinin mekanizması kullanılacak, seri üretimde ise sorumluluk Alp Havacılık'ta olacak. Dümen mekanizması için 40 setlik sipariş alınırken teslimatlar 2024 yılının ikinci yarısında başlayacak.
"Milli programlar" kapsamında bu tasarım faaliyetleri dışında üretime yönelik olarak GÖKBEY helikopteri için T70 Programı'nda elde edilen tüm kabiliyetler kullanılıyor. GÖKBEY'in ana şaftı, iniş takımı komponentleri, arka kuyruk sürücü şaftlarının üretimi gerçekleştiriliyor. ATAK-2'nin kuyruk sürücü şaftları, tümüyle iniş takımı, hangardan çıkan ve ilk uçuşu gerçekleştirecek KAAN'ın iniş takımlarının üretimi Alp Havacılık imzasını taşıyor.
- Silah sistemlerinin ömrü uzayacak
Alp Havacılık, bu tasarım kabiliyetinden hareketle ayrıca ASELSAN için "rulman ya da çember dişli" olarak adlandırılan ürünleri geliştirdi. Söz konusu ürün kule sistemlerinde, kara araçlarında, uzaktan komutalı silah sistemlerde dönüşü sağlayan kritik bileşenler arasında yer alıyor. Helikopterlerde kullanılan ve havacılıktan devşirilen alüminyum-çelik yapıştırma içeren patentli çözümle rulman dişlinin fonksiyonu artırıldı, kullanım ömrü uzatıldı. Sanal testleri başarılı olan ürünlerin ilk teslimatları yıl sonunda yapılacak. Hedef platform üzerindeki onay sürecinin ardından gelecek yıldan itibaren seri üretime başlanacak. Kara platformlarına yönelik geliştirilen ve şu an için 1,2 metre çapla sınırlı ürünün ilerleyen aşamada daha büyük ölçekli olarak Fırtına obüsü gibi büyük platformlarda ya da deniz platformlarında da kullanılması hedefleniyor.
Bunun yayında ASELSAN tasarımı platformların kompleks ve kritik alt sistemlerini üretmeye başlayan şirket, böylelikle faaliyetlerini çeşitlendirerek iş payını artırmayı amaçlıyor.
- Robotlar ve insansız taşıma araçları da işbaşında
Alp Havacılık, etkinlik ve verimliliği artırmak için tesislerinde "endüstri 4.0" uygulamaları, endüstriyel robotlar ve insansız taşıma araçlarından yararlanıyor. Aktif olarak kullanılan "esnek üretim hattında" takımların, parça kesicilerin yüklemesi robotlar ve taşıyıcı araçlarla gerçekleştiriliyor. Tüm bu tezgahlarda gözlem amaçlı tek personel bulunuyor, her şey otomasyonla yapılıyor.
Aynı zamanda onaylı bir AR-GE merkezi olan Alp Havacılık, nikel alaşımların işlenmesi için özel olarak geliştirdiği ve patent altına aldığı seramik kesiciler ile klasik üretim yöntemlerine göre yüzde 40 maliyet avantajı sağlayan ve daha dayanıklı olan ürünler ortaya koydu. Şirket bünyesinde üretilen bu kesiciler motor komponetlerinin üretimine de önemli katkı sağladı. Bu kesici takımları ticarileştiren şirket, ilk ihracatını da geçen hafta İtalya'ya yaptı.