NEVŞEHİR (AA) - BEHÇET ALKAN - Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi (NEVÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Botanik Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Gençay Akgül, Kapadokya'ya özgü endemik bitki türlerini dünya literatürüne eklemek için yürüttüğü keşif çalışmalarında üç yeni tür belirledi.
Dünyada sadece Kapadokya bölgesinde rastlanan bitkiler üzerine çalışma yürüten Akgül, özellikle bahar aylarında arazide inceleme yaparak farklı türleri keşfetmeye çalışıyor.
Akgül, son 20 yılda ülke genelinde 5 yeni endemik bitki türünü keşfederek her biri için farklı yıllarda TÜBİTAK Uluslararası Bilimsel Yayınları Teşvik Ödülü'nün sahibi oldu.
Sinir otugiller ailesine ait yeni bir türü 2019'da tespit ederek, üç yılı aşkın süren detaylı araştırmanın ardından uluslararası literatüre kent ve kendi soyadından atıfla "Nevshehirensis Akgül" adıyla kaydettiren akademisyen, son olarak çiçeksi Ballıbabagiller (Lamiaceae) ve otsu Süsengiller (Iridaceae) ailesinden 3 yeni endemik tür keşfetti.
- Uluslararası tescil süreci devam ediyor
Akgül, AA muhabirine, peribacaları ve tüf kayaç yapısıyla bilinen bölgedeki yüzey şekilleri ve toprak yapılarının bitki örtüsüne fayda sağlayarak, bölgeye özgü türlerin ortaya çıkmasına zemin hazırlamış olabileceğini belirtti.
Bölgedeki araştırmalarında üç bitki türü daha tespit ettiğini aktaran Akgül, Ballıbabagiller familyasından olan iki çiçekli bitkiden birine "Hacıbektaş" adını verdiğini, diğerlerine ise bölgeye özgü nitelikli isimler vermeyi düşündüğünü ve uluslararası tescil sürecinin devam ettiğini anlattı.
Akgül, Nevşehir yöresinde daha çok otsu bitkilerin hakim olduğunu dile getirerek, "Buraya özgü Nevşehir ve Kapadokya adıyla dünyada bilinen bitkiler var. Mesela Allium Nevsehirense, Globularia Orientalis L. var. Nevsehirensis, ayrıca Kapadokya adıyla da 50'ye yakın bitki türü var. Burası bitki açısından zengin dünyada nadir bölgelerden biri." dedi.
Öğrencileri, meslektaşları veya yalnız başına bölgedeki vadi ve kırsal arazileri gezerek inceleme yaptığını anlatan Akgül, yeni tür olma özelliğini taşıyan bitkilerin örneklerini toplayarak NEVÜ'deki biyoloji laboratuvarında titiz inceleme ve araştırma yaptığını söyledi.
- Bitki müzesi kurulması planlanıyor
Bölgedeki çalışmalar kapsamında örneklerini alarak arşivledikleri binlerce endemik bitki türüne sahip olduklarını, bunları Kapadokya'da oluşturulacak bir müzede sergilemeyi arzuladıklarını dile getiren Akgül, şöyle konuştu:
"Arazi çalışmasını öncelikle genel tespit için yapıyoruz. Vadi, tepe gibi bozulmamış alanların florasını inceliyoruz. Varsa içinde farklı türde onların tespitini yapıp bunları inceliyoruz. Yeni tür özelliği varsa üzerine ayrıca değerlendirip yayınlıyoruz. Böylece dünyadaki bitki listesine katkı sağlanmış oluyoruz. Topladığımız bitkilerin anatomisi, kromozom ve kimyası üzerine incelemeler yapıyoruz. Çalışmalarımızı Nevşehir genelinde sürdürüyoruz. Şu an iki yeni tür tespitimiz daha var. Morfolojik çalışmaları sürüyor. Bunun yanında etnobotanik çalışmalarla ilgili uluslararası düzeyde yayınlarımız var. Bu çalışmalarla veri tabanına kaydedilmiş oluyor. Bölgenin ve Türkiye'nin ne kadar zengin olduğunu anlamış oluyoruz. Bölgede herbaryum dediğimiz bitki müzeleri kurulması gerekiyor. Yerel bir herbaryum çalışmasına başladık. 3 bine yakın çeşidimiz var. Bitkileri toplamaya devam ediyoruz. Bunu geliştirip uluslararası bir bitki müzesine dönüştürmeyi düşünüyoruz."
