İstanbul ve ünlü mimarlar

Artun TALAY “Dünya bir devlet olsaydı, başkenti İstanbul olurdu” sözü Bonapart’a aittir. Mimar Sinan ve kalfalarının eserleri muhteşem nitelikleri ile İstanbul’un görünüşünü değiştirdiler. Ayrıca kirkor Balyan, Beylerbeyi Sarayı, valide Sultan Sarayı ile çok sayıda köşk ve camii yapmıştır. Senekrim balyan Beyazıt kulesini, oğlu Garabet Balyan İrili ufaklı çok sayıda eser vermiştir. Garabet Balyan oğullarını Fransa’ya mimarlık eğitimi için göndermiştir. Oğlu Nigoğos Balyan Dolmabahçe Sarayı ve Ortaköydeki büyük mecidiye camini yapmıştır. Öbür iki oğlu, hapop ve Sarkis kardeşler ise Çırağan sarayı, Adile sultan Sarayı, Kağıthane camisi ve pekçok eseri İstanbul’a kazandırmışlardır. 1856’da tamamlanan Dolmabahçe Sarayı, 1854’te ibadete açılan büyük mecidiye camisi mimarlık sanatının önemli Şaheserleri arasındadır. Balyan ailesi bugün üsküdar Surp haç Ermeni mezarlığında yatmaktadır. Alexandre Vallaury İstanbul’da yaşayan Laventen ailesinin çocuğudur. Saint joseph’te okuduktan sonra, Fransa’ya mimarlık eğitimi görmek için gitmiştir. On yıl eğitim aldıktan sonra İstanbul’a dönmüş ve Osman hamdi beyle tanışmıştır. Arkeoloji müzesi, Tokatlı an Oteli, Karaköy hanı, Pera palas, emek Sineması’nın bulunduğu bina, hidayet cami, Karaköydeki Osmanlı bankası, büyük oda rum Yetimhanesi, İstanbul lisesi binası, afife paşa Yalısı, Abdülmecid efendi köşkü, rıdvan Paşa köşkü, Haydarpaşa lisesi, Marmara Üniversitesi tıp ve hukuk fakültesi hala bugün ayakta duran mimari Şaheserleri arasındadır. 1921 de İstanbul’da vefat etmiştir. Pqollo Vietti ise Lütfü Kırdar Kongre Sarayı, eski İnönü Stadyumu, baran Yalısı ve sahil villasının mimarıdır. Edoardo Hari’de Sakıp Sabancı müzesinin bulunduğu binayı yapmıştır. Raimondo’ol Aranco’nun eserleri Ali vafi köşkü, faik ve Bekir beylerin ikiz yalıları ve dikranyan yalısıdır. İtalyan kökenli Fransız Vatandaşı Alexandre’nin eserleri arasında tophane muşine Zeki Paşa yalısı, Osman reis camii, Şehzade vahdettin köşkü vardır. Sloven kökenli mimar Antuniolasliar ise Hidiv kasrı, Bebek’teki mısır Başkonsolosluğu, Nişantaşı Anadolu lisesi binasıdır. Bu değerli mimarlar İstanbul şehrinin bir dünya kenti olmasına eserleriyle büyük katkıda bulunmuşlardır. Hepsi topraklarımızda gömülüdür. Ayrıca Salı gününden itibaren Orhan Altan ve Cebeci mezarlığında bulunan eski milli atletlerin mezarlarını ziyaret videosunu “Atletizm Ansiklopedisi’nde” YouTube ve Instagram’dan izleyebilirsiniz.