Deniz Ali Tatar
CerModern ve Reo-Tek iş birliğiyle Flow Digital Theatre’da açılan ‘’7 Zamansız Günah’’ dijital sanat sergisi, 2 Haziran’a kadar Ankara CerModern’de sanatseverlerle buluşacak. Seanslar halinde takip edilebilen sergiyi 24 Saat’e anlatan Reo-Tek Genel Müdürü Refik Toksöz, Hieronymus Bosch'un ünlü eseri "Dünyevi Zevkler Bahçesi"nden yola çıktıklarını ve "Bosch eğer ki günümüzde yaşasaydı, dünyamızı nasıl yorumlardı?" sorusuyla dijital sergiyi hazırladıklarını söyledi.
“Her yeni teknoloji, başlangıçta dirençle karşılaşır”
Dijitalleşmenin sadece sanat alanında değil, hemen her alanda köklü bir değişime kapı araladığından bahseden Toksöz, süreci şu şekilde değerlendirdi:
“Dijitalin sanata olan etkisi, yeni yeni ortaya çıkmaya başladı. Aslında ‘empresyonizm’ de, bilim ve teknolojideki gelişmeler sonunda ve ışığın yapısı hakkındaki bilimsel araştırmaların sonucunda ortaya çıktı. Fotoğrafın keşfiyle bir anlamda sanat dünyası kökünden etkilendi. Özellikle resim sanatı, fotoğrafın çıkmasından sonra eskisi gibi olamadı. Teknolojinin sanatı değiştirmesi de bu noktada başladı aslında. Ama dijital teknolojiler birdenbire, görüntüye dayalı sanatları bir tuval düzeyinden kopardı. Artık duvarlar da, bina düzeyleri de, perdeler de, her yer bir görsel sanatların kendisini gösterdiği ortamlara dönüştü. Geleneksel sanat okulları da bu meydan okuyuşa cevap vermek üzere, dijital sanatları gündemlerine almaya başladı. Dünya çapında etkisi olan ve bu anlamda başarılı çalışmalar ortaya koyan Refik Anadol, bir ‘buzkıran’ etkisi oluşturdu aslında. Eleştirilmekle birlikte, her yeni teknoloji başlangıçta böyle bir dirençle karşılaşır.”
Dijital sanat alanında farklılıkla yola çıktıklarından bahseden Toksöz, “Dijital sanatta sadece görsellik değil, içerik de çok önemli. Bir hikâye anlatma metodu olarak dijital sanatı repertuvara katıyoruz. Her yenilik, bir biçimde çubuğu tersine büker ve aşırılıklara kaçar. Bir hikâye anlatma aracı olarak dijital teknolojileri kullanmak, önemli bir işleve sahip. İzleyici ilgisinden de bunu anlayabiliriz” dedi. Reo-Tek’in tarihinin 2002-2003 yıllarında yaptıkları MTA Tabiat Tarihi Müzesi ile başladığını söyleyen Toksöz, müzelerde de dijitalleşme sürecini kendilerinin başlattığından söz etti.
“Hiç tahmin etmediğimiz bir ayrıntıyla karşılaştık”
“7 Zamansız Günah” sergisinin Hieronymus Bosch'un ünlü eseri "Dünyevi Zevkler Bahçesi"nden yola çıktığını söyleyen Refik Toksöz, “Bosch’un tablosuyla insanlık tarihi boyunca toplumların temel ahlak kuralları, uyulması gereken ve yapılmaması gerekenlere, geçmişten günümüze bir bakış sunuyoruz aslında. Önce Bosch’un 3 metrelik tablosunu 70 metreye kadar büyüttüğümüz ve böylece tablodaki tüm detaylara yoğunlaşabildiğimiz bir izleti sunuyoruz. Olağanüstü ayrıntılarla dolu ve dünyada ilk kez bu kadar ayrıntılı bir bakış sunuluyor. Hatta biz de işe başladığımızda, hiç tahmin etmediğimiz bir ayrıntıyla karşılaştık. Bosch’un tablosu neredeyse, sanat tarihinin kendinden sonra gelen bütün ressamlarını etkilemiş bir tablo. Hatta Salvador Dali’yi bile olağanüstü bir şekilde etkilemiş, hatta bazı formlar Dali tarafından alınıp aynen kullanılmış gibi” dedi.
Tablonun ikinci bölümünde ise, ‘Bosch eğer ki günümüzde yaşasaydı, günümüz günahlarını nasıl tanımlardı?’ diye bakıldığını söyleyen Toksöz, “Bu noktada tabiatı gereği, yapay zekayı bir araç olarak kullanıyoruz. Bu noktada da yapay zekayı Bosch tekniğiyle eğiterek 10 binden fazla görüntü elde ettik. Serginin sonunda tüm o görüntüler görülebiliyor. O görüntülerden seçtiğimiz bazılarını, tekrar tekrar düzelterek ve yapay zekâ ile bir diyalog haline sokuyoruz. Günümüz dünyasının günahlarını, bir bakıma başlıklar halinde sergiliyoruz. Bu noktada modern ahlak da devreye giriyor tabi” dedi.
“Ankara’nın bir kültür başkenti haline gelmesini hedefliyoruz”
“Flow Digital Theatre”ın bir ‘anlatı mekanı’ olduğunu söyleyen Toksöz, CerModern’in konumunun sanat mekanlarıyla iç içe olmasının avantajını kullandıklarına değindi. Toksöz, “Burası dijital bir tiyatro alanı. Yakın zamanda CSO ile Devlet Opera ve Balesi ile de ortak iş birlikleri çıkaracağımızı ümit ediyorum. Ve iddiamız, Ankara’nın aynı zamanda ülkenin kültür başkenti haline gelmesidir” dedi.
Ankara CerModern’de bulunan Flow Digital Theatre’da açılan ‘’7 Zamansız Günah’’ dijital sanat sergisi, 2 Haziran’a kadar seanslar halinde bilet alınarak izlenebiliyor. Seans saatleri; 14.00, 15.00, 16.00, 17.00, 18.00 ve 19.00 olarak belirlendi.
