EYT’lilere kaç lira aylık?

Şükrü KARAMAN Emeklilikte yaşa takılan milyonların beklediği düzenlemenin bu ay içinde yasalaşması bekleniyor. Yasa taslağının TBMM Genel Kurulu’na sunulup, yasalaşmasıyla ilk aşamada sigortalılık süresi ile çalışma yılı süresini tamamlamalarına karşın, yaş engelinden ötürü yıllardır emekli olamayan 2 milyon 250 bin kişi bu hakkı edinecek. Yani çalışma yılı süresi ile prim ödeme gün sayısını dolduranlar yaş koşulu aranmaksızın emekli olabilecek. İlk sigortalılık tarihi 9 Eylül 1980 öncesi olan SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı dahil yaşa takılanların tümü emekli olabilecek. Bu sayının 6 milyon dolayında olduğu belirtiliyor. SSK’lı kadın çalışanların 20 yıl çalışma yılını ve 5 bin prim günü doldurmaları, erkek çalışanların 25 çalışma yılını ve 5 bin gün primi doldurmaları gerekiyor. Bağ-Kur’lu kadın çalışanların 7.200 prim gün sayısını, erkek çalışanların 9.000 gün prim gününü doldurmaları şart. Emekli Sandığı’na tabi kadın memurlar 7.200 gün prim sayısını, erkek memurlar da 9.000 günü tamamladıklarında yasadan yararlanarak emekli olabilecek. Doğum borçlanması ve askerlik borçlanması yapılarak eksik olan prim ödeme gün süresi tamamlanabilecek. Askerlik görevini ilk sigortalı olduğu tarihten önce yapan erkekler borçlanma ile ilk sigortalılık tarihini öne çekebilecek. Doğum borçlanmasında kadınlara bu hak verilmiyor. Yasa taslağının TBMM’ye sunulmasıyla emeklilikte yaşa takılanlarla ilgili ayrıntılar ortaya çıkacak. Bilinmeyenler, kafalardaki soru işaretleri netleşecek. Yukarıda yazdıklarımız kamuoyu tarafından bilinen ölçütler. Kuşkusuz en çok merak edilen ocak ayı içinde emekli olacakların şubat ayında ellerine geçecek paranın ne kadar olacağı. Medyaya yansıyan bilgilere göre SGK ilk aşamada emekli olacak 2 milyon 250 bin kişiye yılda toplam 180-200 milyar lira arasında aylık ödeyecek. Asgari ücret üzerinden SGK’ya prim ödeyenlerin aylığı en düşük aylık, yani 5.500 lira olacak. Prim ödeme tutarları yükseldikçe ele geçen aylık da artacak. Bu kapsamdaki kişilere 7-8 bin lira arasında aylık bağlanacağı belirtiliyor. Tavandan prim ödeyenler hayli yüksek aylık alacak. Yasanın şekillenmesiyle ele geçecek tutarlar netleşecek. Aylık bağlama oranı 4447 ve 5510 sayılı sosyal güvenlik yasalarından ötürü yüzde 70’ten yüzde 35’e kadar geriledi. Asgari ücret üzerinden prim ödeyenlere bağlanan aylığın en düşük aylık düzeyinde olması söz konusu yasalardan kaynaklanıyor. Emekli dernekleri ve sendikalar aylık bağlama oranının yeniden yüzde 70’e çıkarılmasını ve katsayı sistemine geçilmesini talep ediyor. EYT’lilerin emekli olmasıyla emekliler ordusu büyüyerek 16 milyonu aşkın dev kitleye ulaşacak. Türkiye’de aktif-pasif dengesi Avrupa ülkelerinin çok altında. 1 emekliye 1.8 çalışan düşerken, Avrupa’da bir emekliye karşılık 4 çalışan denk geliyor. EYT’lilerin emekli olmasıyla bu oranın 1’e karşılık 1.3’e düşmesi öngörülüyor. SGK’nın mali sorunlarla boğuşmasındaki en büyük neden aktif-pasif oranındaki dengesizlik. Dengenin sağlanabilmesi ve SGK’ya ödenen primlerin artması için istihdamın artması zorunluluk. Yoksa SGK açık vermeye devam eder.