CHP Genel Başkan Yardımcısı Erhan Adem, yaptığı yazılı açıklamada, Tarım Kredi Kooperatiflerinin çiftçilere destek olma amacından uzaklaşıp ticari bir işletme gibi çalıştığını ve çiftçilerin haklarını yok saydığını belirtti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı bu konuda adım atmaya çağıran Adem, “Tarım Kredi Kooperatifleri, kuruluş amacı çiftçiyi desteklemek, uygun maliyetlerle girdi sağlamasını ve ürünlerini kârlı şekilde pazarlamasını sağlamak olan bir kuruluştur. Ancak son yıllarda bu kurum, çiftçinin yanında olmak yerine, piyasadaki ticari aktörler gibi davranmaya başlamış; çiftçilerin alın teri üzerinden bir ticaret mekanizmasına dönüşmüştür” dedi. Adem, şunları kaydetti:
''Türkiye tarımı hızla uçuruma sürüklenirken, çiftçinin bel bağladığı en önemli kuruluş olan Tarım Kredi Kooperatifleri amacından tamamen uzaklaşmış, çiftçi kuruluşu olmaktan çıkıp birilerinin ticari rant merkezi haline gelmiştir. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın bu duruma müdahale etme gücünü kaybettiği açıkça ortadadır. Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu vahim tabloya kayıtsız kalamazsınız. Tarım Kredi Kooperatifleri, çiftçinin alın terini yok eden bir yapıya dönüşmüştür ve devletin en üst mercilerinin bu konuda derhal adım atması zorunludur. Geçtiğimiz günlerde gizli kapaklı açıklanan 2023 yılı Tarım Kredi Kooperatifleri faaliyet raporu, bu vahim dönüşümü net bir şekilde ortaya koymaktadır. Raporun detayları, çiftçinin hakkının nasıl gasp edildiğini ve bu durumun sürdürülemez olduğunu gözler önüne sermektedir.
"Bir yılda 12 bin 660 çiftçi, Tarım Kredi’den ayrılmak zorunda kaldı"
Rapora göre; 130 milyar liralık öz kaynağın yalnızca 31 milyar lirası çiftçiye kredi olarak kullandırılmıştır. Geriye kalan kaynakların nerelere harcandığı bilinmemektedir. Ziraat Bankası ve piyasadan alınan 80 milyar lira kredinin yalnızca yüzde 37’si çiftçiye yansıtılmıştır. Bu kredilerin geri kalanı çiftçi dışındaki harcamalara aktarılmıştır. Çiftçilere uygun maliyetli girdi sağlamakta zorlanan Tarım Kredi, gübre satışlarında da ciddi bir düşüş yaşamıştır. Gübre satışları bir yılda 1,6 milyon tondan 1,5 milyon tona düşmüştür. Bu rakamlar, Tarım Kredi Kooperatiflerinin çiftçinin sorunlarına çözüm üretmek yerine kâr odaklı bir yapıya dönüştüğünü açıkça göstermektedir. Faaliyet raporu, Tarım Kredi Kooperatiflerinin stratejik ürünlerdeki alımlarının çarpıcı biçimde azaldığını ortaya koymaktadır.
Buğday alımı yüzde 44 oranında düşmüştür. Arpa alımı yüzde 58, mercimek yüzde 13, nohut yüzde 13 oranında azalmıştır. Yemlik buğday alımı, 40 bin tondan yalnızca bin 300 tona gerilemiştir. Zeytin alımı yüzde 81, zeytinyağı alımı ise yüzde 77 oranında düşmüştür. Bu tablo, çiftçinin emeğine değer verilmediğini ve Tarım Kredi’nin çiftçi dostu bir kurum olmaktan tamamen uzaklaştığını göstermektedir. Tarım Kredi Kooperatifleri ’ne üye olan çiftçi sayısındaki azalma da bu yapıya olan güvenin eridiğini kanıtlamaktadır. 2022 yılında 396 bin olan ortak sayısı, 2023 yılında 383 bine düşmüştür. Bir yılda 12 bin 660 çiftçi, Tarım Kredi’den ayrılmak zorunda kalmıştır. Bu rakamlar, çiftçinin artık bu kurumdan bir destek bulamadığını ve başka yollar aramak zorunda kaldığını açıkça göstermektedir.
"Çiftçinin hakkını savunmak için vakit kaybetmeden adım atmalısınız"
Tarım Kredi Kooperatif Marketleri, çiftçiden doğrudan alım yaparak tüketiciye uygun fiyatlarla ürün sunma amacıyla kurulmuştu. Ancak bugün bu marketler, çiftçiden doğrudan alım yapmamaktadır ve tüketiciye ucuz ürün sunamamaktadır. Çiftçinin emeği ve hakkı üzerine oynanan bir oyun vardır. Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan’a çağrımızdır; Tarım Kredi Kooperatiflerinin bu sürdürülemez yapısına müdahale edilmelidir. Çiftçinin hakkını ve emeğini korumak devletin sorumluluğudur. Bunun için; Devlet Denetleme Kurulu derhal devreye sokulmalı ve kurumun tüm mali yapısı detaylı bir şekilde incelenmelidir. Hukuki ve idari soruşturma başlatılarak çiftçinin hakkını gasp edenler yargı önüne çıkarılmalıdır. Tarım Kredi Kooperatifleri, çiftçiye destek olma amacına uygun şekilde yeniden yapılandırılmalıdır. Kooperatiflerin yönetimi, çiftçinin yararını önceleyen bir anlayışla şekillendirilmelidir.
Sayın Cumhurbaşkanı, çevrenizdekilerin bu tabloyu size anlatmaktan kaçındığını biliyoruz. Ancak gerçekler ortadadır; çiftçinin emeği, alın teri yok sayılmaktadır. Tarım Kredi Kooperatifleri, üretimden koparak ticari bir işletme haline gelmiştir. Faaliyet raporları, mali tablolardaki oyunlarla gizlenmeye çalışılmaktadır. Tarım Kredi Kooperatiflerinin çiftçi ve üretimle bağı kopmuştur. Bu yapının yeniden ayağa kalkması ve çiftçiye hizmet eder hale gelmesi için devletin en üst düzeyde müdahalesi gereklidir. Sayın Cumhurbaşkanı, çiftçinin hakkını savunmak için vakit kaybetmeden adım atmalısınız. Bu yalnızca çiftçinin değil, 85 milyonun gıda güvenliği meselesidir."
