Zerrin Sargut / Van
Sağlık sisteminde yaşanan aksaklıkların başında devlet hastanelerinde Merkezi Hekim Randevu Sistemi’nde (MHRS) hastalar aylarca randevu bulamıyor. Ülke genelinde sıkça gündeme gelen randevu sorunu, Van’ın en büyük ilçelerinden biri olan Erciş’te de sürüyor. Toplam nüfusu, 171 bin 35 olan kentte sadece bir devlet hastanesi var. Kentteki hastalar, tek hastane olan Erciş Şehit Rıdvan Çevik Hastanesi’nde aylarca randevu alamadığı için sağlık sorunlarına çözüm bulamıyor. Hijyen sorunları da dile getiren hastalar, hekim sayısının az olmasından da şikâyetçi. Hastalar, çoğunlukla Van merkezdeki hastanelere yöneliyor.
Hastaneden randevu alma ve yaşanan diğer sağlık sorunlarını, Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) Erciş Şube Temsilcisi Bilal Aydın ve hastalarla konuştuk.
Hekimler, çok sayıda hastaya bakmakla karşı karşıya…
Erciş Şehit Rıdvan Çevik Hastanesi’nde Erişkin Yoğun Bakım ünitesinde çalışan ve yaklaşık 10 yıldır hemşirelik yapan SES Erciş Şube Temsilcisi Aydın, Türkiye’de randevu sorununun uzun süredir devam ettiğini anımsatıp şu değerlendirmeyi yaptı:
“Randevu sorunu, gerek yerelde gerekse Türkiye genelinde, giderek büyüyen bir sorun. Hastalar MHRS üzerinden açılan iki haftalık randevu oluşturma süresinde, yoğun uğraş göstermelerine rağmen maalesef uygun bir randevu bulamıyorlar. Çalıştığım kurumda, durum aynı bu şekilde. Hastalar ya da yakınları sürekli olarak başhekimlikten bu hususta yardım istemek zorunda kalıyor. İlçede doğum oranının yüksekliği sebebiyle, özellikle kadın doğum hastaları ve buna bağlı olarak çocuk hastaların sayısı yüksek. Poliklinik kapılarında sürekli hastalar birikiyor. Özellikle hekimler, günlük bakması gereken hasta sayısının çok üzerinde bir hasta potansiyeli ile karşı karşıya kaldıkları için yoğun stres yaşıyor. Hekimler olduğundan çok fazla hastayla ilgilenmeye çalışıyor ve bu da hasta yoğunluğunu yanı sıra, hasta yoğunluğu sebebiyle doktor odasına aynı anda birden fazla hasta girince mahremiyet kuralı çiğneniyor. Sözlü hakaretler ve sağlık çalışanlarına yönelik şiddet ortaya çıkıyor. Yaşadığımız sağlık sorunlarını şöyle sıralayabilirim: Yetersiz hekim atamaları, randevu sistemindeki aksaklıklar, hasta sayısının fazla olması ve hastane kapasitesinin yetersizliğidir.”
Hasta yoğunluğu var, hastane kapasitesi ve çalışanlar yetersiz
Sağlıkta yaşanan problemleri, sağlık emekçilerine yönelik mobbing, liyakatsiz kişilerin idari mevkilere yükseltilmesi ve sağlıkta şiddet olarak sıralayan Aydın, açıklamasını şöyle sürdürdü:
“İŞKUR tarafından alınanlar, torpil yoluyla işe alınıyor. Böyle olunca temizlik çalışanı olamayacak insanlar, hastanede temizlik görevlisi diye çalışıyor. Dolayısıyla hastane doğru düzgün temizlik, denetim ve iş organizasyonu yapılamıyor. Hijyen kuralları hiçe sayılıyor, önlenmesi çok güç olan hastane enfeksiyonlarına ortam hazırlanıyor. Hastaların Van merkeze sevk edilmesi, hasta yoğunluğu, hastane kapasitesinin ve çalışanların yetersizliği ile alakalı.
Sağlık emekçilerine yönelik mobbing, liyakatsiz kişilerin idari katlara yükseltilmesi-kayrılması ve sağlıkta şiddet son dönemdeki en temel problemlerimiz. Çalışanların kendilerini özgürce ifade edecekleri bir ortam bulunmuyor. En büyük kaygıları, idarecilerin mobbingine veya keyfi yaptırımlarına maruz kalmak. Doktorların yurtdışına gitme istekleri, aldıkları iyi hal belgeleri üzerinden saptanıyor. Unutulmamalı ki, başta hemşireler olmak üzere tüm sağlık emekçileri aynı durumda. Sağlık Bakanlığı bu meslekteki çalışanların sayısını paylaşmıyor. Hali hazırda ülkenin her tarafında çalışanlar, yurtdışına gitmek üzere yabancı dil sınavlarına hazırlanıyor.”
“Gelişmiş ülkelerin sağlık politikaları örnek alınmalı”
Aydın, yaşanan sorunların çözülmesi için şu çağrıda bulundu:
“Hastaneler, nüfus yoğunluğu göz önüne alınarak kapasiteye göre inşa edilirse temel sorun çözülebilir. Yeterli sayıda sağlık çalışanının ataması yapılmalı. Hastane kapasitelerinin yetersizliği, hasta mağduriyetinin çıkış noktası. Erciş'te yaşanan sorunların çoğu Türkiye’nin çoğu yerinde de yaşanıyor. Gelişmiş ülkelerin sağlık politikalarının örnek alınması bir çıkış noktası olabilir. Eğer sağlık sistemi, yani sistemsizliği bu şekilde yürütülürse hem hastalar mağdur olmaya devam edecek hem de sağlık emekçileri çalışamaz duruma gelecek. Hastanede uygun bir çalışma ortamının oluşturulması, ihtiyaç duyulan atamaların yapılması, randevu sisteminin revize edilmesi, hastane çalışanlarının denetimiyle hasta mağduriyetinin önlenmesini gerekiyor.”
“Nereye kadar böyle devam edecek?”
Uzun süredir çocuğuna göz hastalıklarından sıra bulamadığını bildiren Zeynep Demir, özellikle kadın doğum, göz hastalıkları, çocuk polikliniklerinde uygun randevuları aylarca alamadıklarını, hastaların çok, hekim ve sağlık çalışanlarının az olduğunu belirtip “Erciş nüfusu fazla olmasına rağmen sadece bir hastanesi var. Ne zaman sıra almaya kalkışsak günlerce sıra bulamıyoruz. Bu durum nereye kadar böyle devam edecek? Bazı vatandaşlarımızın durumu ciddi oluyor ama hastane ve doktor sayısının az olması sebebiyle gerekli müdahale yapılamıyor. Bu duruma yönelik acil bir çözüm bulunmalı” diye konuştu.
Hastalar mağdur, herhangi bir çözüm bulunmuyor
Deri ve Zührevi Hastalıkları (Cildiye) polikliniğinde aylardır sıra bulamadığını belirten ismini vermek istemeyen bir hasta, şunları söyledi:
“Randevu sorununa dair acil bir çözüm bulunmalı. Mart başından bu yana randevu bekliyorum, ancak en uygun randevu, 10 Nisan'da verildi. Randevu sorunuyla birlikte hekimler de az sayıda. Bu nedenle insanlar, bir saat uzaklıktaki Van bölge hastanesine yönlendiriliyor.
Şehirde hem uygun hasta ortamı yok, hastane, hijyen noktasında eksik ve hekim sayısı oldukça az. Hastaların uzun süredir mağduriyeti var ve buna yönelik herhangi bir çözüm bulunmuyor. Yaşadığımız sıkıntıları çözmek için yeterli kapasitede sağlık çalışanı atanmalı ve kapasiteye uygun bir hastane inşa edilmeli.”