Erva Gün
Artan enflasyon, hayat pahalılığı, ortalama emekli maaşının asgari ücretin oldukça altında kalması gibi konular bugün emeklilerin en büyük sorunları arasında bulunuyor. Geçim sıkıntısını en yoğun hisseden kesim olan emekliler maaşlarına zam beklerken, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Prof. Dr. Vedat Işıkhan destek paketini duyurdu. Destek paketi kapsamında haberleşme, ulaşım, zincir marketler ve online pazar yerlerinde emeklilere yönelik indirimler ön görülüyor. Işıkhan, yeni düzenlemeler ile ilgili şu bilgileri paylaştı:
- Kredi ve Yurtlar Kurumu bünyesinde yaz aylarında uygun olan yurtlar 1 aylık dönemde emeklilerin ücretsiz kullanımına açılacak.
- Gençlik ve Spor Bakanlığı bünyesindeki tesisler ücretsiz olarak tüm emeklilere açacak.
- Emekliler tüm illerde yer alan kamuya ait misafirhane, öğretmenevi, sosyal tesis ve konuk evlerinden kamu görevlileri gibi yüzde 15 indirimli faydalanabilecek.
- PTTcell tarafından emeklilere özel emekli paketi oluşturuldu. PTT Kargo’da emeklilere özel indirim yapılacak. TCDD ana hat trenlerinde yüzde 10 indirim sağlandı.
- TROY ile bankalarla yapılan protokoller çerçevesinde emekli kartları aracılığı ile fatura ödemelerinde, eczane, market ve giyim harcamalarında belirlenen üst limit dahilinde indirimler tanımlanacak.
"Yaşlı yoksulluğu, Türkiye’nin bir gerçeği haline gelmiş durumda"
DİSK Emekli-Sen Genel Başkanı Cengiz Yavuz, enflasyon ve ekonomik krizin emeklilerin yaşama etkisini ve iktidarın emekli politikalarını 24 Saat’e değerlendirdi.
Yavuz, emeklilerin aşırı yoksulluğun göbeğinde bir toplumsal kesimi oluşturduğunu belirterek, “Devletin istatistik kurumunun dahi gizleyemediği yaşlı yoksulluğu, Türkiye’nin bir gerçeği haline gelmiş durumda. İşte biz emekliler ve hak sahipleri, istatistiki verilerin dilinde ‘yaşlı yoksulluğu’ denen ancak aslında yaşamımızı tehdit eden ciddi sorunlarla karşı karşıyayız” ifadelerini kullandı.
“Saraylar ışıl ışıl parlarken emeklilerin payına sefalet düşüyor”
Enflasyon artışına dikkat çeken Yavuz, emekli aylıklarına enflasyon oranında yapılan artışlar karşısında çarşıdan pazardan torbalarının boş döndüğünü belirtti. Yavuz, emeklilerin yiyecek ekmek bulmakta zorlandığının altını çizerek, “Milyonlarca emeklinin hazine katkısıyla on bin liraya tamamlanan emekli aylıkları ile geçinmesi, barınması, sağlıklı yaşaması mümkün değildir. Peki, saraylar ışıl ışıl parlarken emeklilerin payına sefaletin düştüğü bir ülkede, eşitlikten, adaletten, sosyal devletten bahsetmek mümkün müdür?” dedi.
Ev kirasını karşılamayan maaşlarımızla tatil yapabileceğimizi düşündüren iyimser tabloyu kim çiziyor?
Yavuz, “Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi”ni ‘acı ilaç paketine’ benzeterek, “Türkiye’de emekliler, geçmiş dönemlerdeki acı reçeteleri bilir; bugünkü paketten çıkan da yine sosyal devlet uygulamalarının rafa kaldırılması; kamu harcamalarının kısılması ve elbette biz emeklilere ayrılan ve emeklilik yaşamını sağlamaya yetmeyen kaynakların un ufak edilmesidir” şeklinde tepki gösterdi.
Bakan Işıkhan’ın ‘destek paketine’ ilişkin konuşan Yavuz, şunları söyledi:
Öncelikle Türkiye’de bazı sözcükleri, hele hele hükümet temsilcilerinden duyduğumuzda kuşkulanmaya başlamalıyız diye düşünüyorum. Aktif istihdam, refah, verimlilik, tasarruf, paydaş… Zira bu sözcükleri ne zaman kullansalar biraz daha yoksullaşacağımızın haberini vermiş oluyorlar. 2024 yılını emekliler yılı olarak ilan ettiklerini bir kez daha hatırlattı. 2024 yılı yoksul emeklilerin, açlık sınırı altındaki asgari ücretin de aşağısında aylıklarla geçinmeye çalışan emeklilerin, yaşamak için çalışmaya devam eden emeklilerin, hastane kuyruklarında, ekmek kuyruklarında, ucuz et kuyruklarında sıra bekleyen emeklilerin yılı. Çöken sosyal güvenlik sisteminin altında kalan emeklilerin yılı. Sayın Bakana ortalama bir evin kirasını karşılamaya yetmeyecek aylıklarımızla tatil planı yapabileceğimizi düşündüren iyimser tabloyu kim çiziyor? Ya bizim aklımızla alay ediyorlar ya da sosyal politika, sosyal güvenlik, sosyal devletin s’sinden, ülkenin ve emeklilerin gerçekliğinden bihaberler.
"Mücadele ederek, örgütlenerek kazanacağız"
26 Mayıs Pazar günü Ankara’da CHP’nin çağrısıyla gerçekleşecek emekli mitingine ilişkin “Her eylemin, her direnişin bir çıktısı olur” diyen Yavuz, “Geçmişin işçileri, emekçileri olan biz emekliler; işçiyken de haklarımızı mücadele ederek kazandık. Bugün de mücadele ederek, örgütlenerek, sendikal birliğimizi büyüterek kazanacağız” dedi.
Mitinge çağrıda bulunan Yavuz, “Bu hafta sonu, kürsüden emeklilere seslenmek için değil; emeklilerle birlikte hükümete sesleneceğimiz bir miting planlanıyor. DİSK Emekli-Sen olarak tüm taleplerimizin net, somut ve haklı talepler olduğunu biliyor; emeklilerin tümünü bu hafta sonu bu kendi hak ve taleplerini yüksek sesle haykırmaya çağırıyoruz” dedi.
“İnsanların dikkatini dağıtıp beklenti içerisine sokuyorlar”
24 Saat’e konuşan Türkiye Emekliler ve EYT’liler Birliği Üyesi İsmail Tutoğlu, Bakan Işıkhan’ın açıkladığı ‘destek paketi’nin emeklileri oyalama taktiği olduğunu belirtti.
Tutoğlu, “İnsanlara bir şey yapıyoruz diyebilmek adım atılıyor ama sorunu çözmek adına ortada bir çaba yok. Eğer sorunu çözmek isteseler sendikalar, dernekler ve bu işin muhatapları ile masaya oturarak ortak bir çözüm belirlerler” dedi. Var olan durumu kurtarmaya çalıştıklarını dile getiren Tutoğlu, “’Uygun fiyatlı konaklama ile kalacaklar’ deniliyor ama emekli zaten tatile çıkamıyor ki. Tatile çıkamayan emekliye daha uygun fiyata şurada konaklayabilirsiniz demek hakarettir kelimenin tam anlamıyla” ifadelerini kullandı. Emeklinin alım gücünün artık çoğu ihtiyaca yetmediğini belirten Tutoğlu, “İnsanların dikkatini dağıtıp beklenti içerisine sokuyorlar. Yapılan iş doğru olmadığı gibi çözüm de kesinlikle bu değil” dedi.
"En düşük emekli maaşı, memur maaşına eşitlenmeli"
Emeklilerin insanca yaşam talebiyle hafta sonu alanlara çıkacakların aktaran Tutoğlu, “Emekliler, uluslararası anlaşmalardan doğan sendikal hakkının alınmasını istiyor. Sendika statü yasasının bir an önce çıkarılması ve emeklilerin de sendikalı olabilecek konuma gelmesi gerekiyor. Şu an fiiliyatta sendikalarımız var ama mahkemelerce bunlar sürekli kapatılıyor” dedi. Tutoğlu, 12 Eylül Darbesi dönemine benzer süreçleri 2024 yılında yaşamak zorunda kalıyoruz diyerek yaşanan hukuksuzluklara tepki gösterdi.
Tutoğlu, emeklilerin bu ülkenin artı değerinde emeklerinin olduğunu vurgulayarak, “En düşük emekli maaşının en düşük memur maaşına eşitlenmesi, yapılabiliyorsa yoksulluk sınırına gelmesi veya yaklaştırılacak bir ücret ödenmesi gerekir. Onlar geliştirdiler, onlar ürettiler, katma değerin tamamı emekliler üzerinden gerçekleşmiştir diye düşünüyoruz” ifadelerini kullandı.
"İnsanca bir yaşam hakkını savunmak için mücadele edeceğiz"
CHP’nin miting çağrısının iyi bir siyasi tavır olduğunu dile getiren Tutoğlu, emeklilerin son zamanlarda oldukça parçalı bir halde olduğuna dikkat çekti. Tutoğlu, miting sayesinde en azından emeklilerin bir araya gelebileceğini belirterek şunları söyledi:
"Emeklileri eylem ve söylem birliği noktasında bir araya getirmek için Türkiye Emekliler ve EYT’liler Birliği adı altında 24 örgütün bir araya geldiği bir yapı oluşturduk. Birleşe birleşe kazanacağız diyoruz. Tüm emeklileri birleşmeye ve birlikte mücadele etmeye hem bu ceberut iktidardan kurtulmaya hem de insanca bir yaşam hakkını savunmak için mücadele edeceğiz."
CHP'den 'emekli' mitingine çağrı
CHP Genel Başkanı Özgür Özel, "Emeklilerin sesini duyurmak için elimizden gelen her şeyi yapacağız" diyerek 26 Mayıs’ta gerçekleşecek emekli mitingini duyurmuştu. CHP Genel Başkan Yardımcısı Burhanettin Bulut, mitingde dile getirecekleri talepleri sıralayarak şunları söyledi:
"Mitingde insanca yaşam talebi, en az asgari ücret tutarında bir emekli aylığı talebi gelecek. Bugün emeklilerin içinde bulunduğu durum hem açlıkla sınanıyor hem de onuruyla mukayese ediliyor. Burada bakıldığında emeklilerle ilgili bir oran en önemli gösterge. Son 5 yılda huzurevinde yatan emekli sayısı yüzde 41 oranında artmış durumda."
Türkiye, Avrupa'da sondan ikinci
Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi’nin (DİSK-AR) “Avrupa’da ve Türkiye’de emeklilerin durumu” başlıklı raporuna göre, Türkiye, Avrupa’da 32 ülke arasında 2021 yılı itibarıyla Euro bazında ortalama emekli maaşlarının en düşük olduğu ikinci ülke olarak yer aldı. 2021 yılında ortalama brüt emekli maaşı Türkiye’de 237 Euro olurken 32 ülke arasında sondan ikinci sıraya düştü.