Şükrü Karaman
Aylıklarında TÜİK’in 6 aylık TÜFE oranında artış olan 17 milyona yakın emekli, dul ve yetimin 2025 yılının birinci altı ayı için yüzde 20’nin altında zam alması kuvvetle muhtemel. TÜİK’in temmuz ve ağustos verilerine göre TÜFE oranı iki ayda kümülatif yüzde 5.78 oldu. Eylül-ekim-kasım-aralık verileri ile emekli aylığına 1 Ocak’tan geçerli olacak zam netleşecek.
Kamuoyunun hedefindeki TÜİK’in dört aylık sürede de önceden olduğu gibi çarşı pazar fiyatlarından oldukça uzak TÜFE rakamlarını açıklaması yüksek olasılık. Duyurduğu düşük TÜFE oranlarından dolayı gariban emekli, dul ve yetim son derece yetersiz zam alıyor, hayat pahalılığı ile baş edemiyor. İTO ve ENAG’ın açıkladığı enflasyon oranları ile arasında dağlar kadar fark olmasına karşın, yaşamın gerçekleriyle örtüşmeyen TÜFE oranlarını açıklamayı sürdürüyor TÜİK. Siyasi iradenin isteği doğrultusunda rakamlar saptanıyor. Yitiren de milyonlar oluyor.
12 bin 500 TL aylıkla geçinme mucizesi gösteren emekli şimdiden 3 Ocak 2025 Cuma gününe kilitlendi. Zira o gün TÜFE’nin açıklayacağı aralık ayı enflasyonu ile aylıklara yapılacak 6 aylık artış belli olacak. Son 6 aylık enflasyonun yüzde 20’nin altında çıkması bekleniyor. Refah payı eklenmezse emekli, dul ve yetim aylığına 1 Ocak 2025’ten geçerli olmak üzere yine yüzleri güldürmeyecek zam yapılacak. Can yakan hayat pahalılığından neye yarar, hangi gereksinimlerini karşılar? Kök aylığı 10 bin TL’nin altında olan 4 milyon emekli ocak ayında da sıfır zamla karşı karşıya kalacak. Refah payı için gözler Cumhurbaşkanı Erdoğan da olacak.
2024 yılı için tahmin edilen yüzde 33 enflasyon oranı yeni OVP’de yüzde 41.5’e yükseltildi. Hedefler yine tutmadı. Hükümet 2025’te enflasyonun yüzde 17.5 oranında gerçekleşeceğini hesaplıyor. Bu hayat pahalılığında mümkün değil. 2024 yılında çıkması hesaplanan yüzde 41.5’lik enflasyon paraşütle yüzde 17.5’e kadar düşecek. Pes doğrusu. Kargalar bile güler. Çok yakında 2025 yıllı için tahmin edilen enflasyon rakamını da revize ederler.
Temmuzda umduğu ara zamdan yoksun kalan 10 milyon asgari ücretli önümüzdeki yılda da göreceli artış alamayacak gibi. Hükümet asgari ücrete 2025 yılı için öngörülen enflasyon oranında, yüzde 17.5 zam yapma eğiliminde. 17 bin 2 TL’lik asgari ücrete yüzde 17.5 oranında yapılacak artışın hiçbir anlamı olmaz.İşçi sendikalarının düşünülen komik zam karşısında birlikte siyasi irade üzerinde baskı oluşturmaları şart. Yoksa yüzde 17.5 oranında zam asgari ücretlinin ölümü olur. Eğer 1 yıllık da saptarlarsa. Aralık başında toplanacak Asgari Ücret Tespit Komisyonu öncesi işçi sendikalarının hazırlıklarına şimdiden başlaması, kamuoyu oluşturması emekçinin çıkarına olacaktır. Gözler komisyona emekçileri temsilen katılan Türk-İş’in üzerinde olacak.
Kamu Görevlileri Hakem Kurulu tarafından bağıtlanan toplusözleşme uyarınca memur ve memur emekli maaşına ocakta yüzde 6 zam yapılacak. Ayrıca 6 aylık enflasyon oranına göre fark da ödenecek. Bu kitlenin maaşında temmuz 2025’te yüzde 5 artış olacak. Memur ve memur emekli maaşlarına 2026 ve 2027 yıllarında yapılacak artışı saptamak üzere 2025 ağustos ayında toplu sözleşme görüşmelerine başlanacak.
Yaklaşık 1 milyona yakın kamu işçisine yapılacak ücret zammı önümüzdeki yıl imzalanacak çerçeve protokole göre belirlenecek. Türk-İş, DİSK ve Hak-İş hükümetle masaya oturacak. İşçinin ocak ayından itibaren alacağı zam imzalanacak “kamu toplu iş sözleşmeleri çerçeve anlaşma protokolüne” göre netleşecek.
Hayat pahalılığı ile yüksek enflasyonun en çok darbe vurduğu emekçi, emekli, memur ve asgari ücretli yeni yıl zammını heyecanla beklemeye koyuldu. Bakalım umduklarını alacaklar mı? Hükümetin sıkı para politikası doğrultusunda oldukça zor.