Devlet korumasında bulunan çocuk ve gençlerin ayrımcılığa uğramadan toplum içerisinde fırsat eşitliğine sahip olmasını amaçlayan Hayat Sende Derneği, Türkiye’de ilk kez hayata geçirilen projeleri ile dikkat çekiyor. Çocuk koruma sistemi danışma hattı, aile temelli bakım modellerinin güçlendirilmesi gibi projelerle koruma altındaki bireylerin hak ve fırsatlara eşit şekilde erişebildiği bir Türkiye için çalışırken, Doğru Sözlük ile medyada ve gündelik hayatta koruma altındaki bireyler için kullanılan ayrıştırıcı dilin önüne geçmeyi amaçlıyor
DİCLE KAVAK EKMEKCİ/ANKARA - Devlet korumasında yetişen çocuk ve gençlerin temel yaşam becerilerini kazanmış şekilde, ayrımcılığa uğramadan hayata atılması vizyonuyla çalışan Hayat Sende Derneği, Koruma altında yetişen çocuk ve gençler ile korumadan ayrılan bireylerin ayrımcılığa uğramadan eşit ve güçlü bir şekilde hak ve fırsatlara erişebildiği bir dünya için çalışmalarına devam ediyor.
Koruma altında bulunan çocuk ve gençler, çocuk koruma sisteminden reşit olarak veya reşit olmadan koruma kararı kaldırılarak ayrılan bireyler, koruyucu aile ve evlat edinen aileler ve koruyucu aile ve evlat edinmek için başvuru sürecinde bulunan bireylere karşılaştıkları sorunlar çerçevesinde yönlendirme yapmak ve danışmanlık hizmeti vermek amacıyla kurulan Hayat Sende Derneği Çocuk Koruma Sistemi Danışma Hattı, mevzuatta yer alan hakları konusunda çocuk ve gençler ile ailelerine bilgilendirme yapmak, gerekli durumlarda örnek davaları ve emsal kararları sunmak, dilekçe yazma gibi konularda destek olmak, hatta dahil kurumların kapasiteleri doğrultusunda hukuki ve psiko-sosyal destek sağlıyor. Danışma Hattının bir diğer amacı da, Çocuk Koruma Sisteminden hizmet alanların karşılaştığı sorunların yıllık olarak derlenmesi ve bir rapor halinde sorunların ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile paylaşılarak söz konusu sorunların üstesinden gelinmesini sağlamak ve alanda çalışan sivil toplum örgütlerinin birbirlerinin deneyimlerinden faydalanarak kurumsal kapasitelerinin artırılması olarak tanımlanıyor.
Mentorluk projesi ile koruma altında yetişen gençleri mentorluk programları ile destekliyor, koruma altındaki gençlere kariyer gelişimi, kişisel gelişim ve akademik gelişim noktasında destek sağlıyorlar. Bu amaçla alanında deneyimli mentorlar ile koruma altında yetişen gençleri bir araya getiren Hayat Sende Derneği, koruma altında yetişen üniversite öğrencisi gençlerin yabancı dil gelişimlerinin desteklenmesi amacıyla gençlere birebir ders anlatmanın ötesinde yabancı dil öğrenme yöntemlerini keşfetmelerine destek olmak ve yetkinliklerini artırmayı hedefliyor. Devamla, Hayat Sende Derneği’nin koruma altındaki gençler ile yaptığı gençlik kampı gençlerin kişisel gelişimlerini yanı sıra, alanda yaşadıkları sorunlara çözüm önerisi, sivil toplum dinamiklerinin aktarılması ve kariyer mentörlüğü başlıklarını içeren KAGA Kampları ile bursiyerlerin kaynaşması ve eğitimler ile farkındalık oluşumu sağlanıyor.
Koruma altındaki bireylere izleme ve savunuculuk desteği
Alternatif Bakım Veri Tabanı ile, koruma altında yetişen çocuk, genç ve korumadan ayrılan bireyler alanında izleme ve savunuculuk yapılması için çalışmalar yapılıyor. Türkiye’de koruma altında yetişen çocuk, genç ve korumadan ayrılan bireylere ilişkin veriler alanın ihtiyaçlarını karşılayamadığını düşünen Hayat Sende Derneği, “Bu veri tabanı ile çocuk koruma sistemi içinde farklı özellik ve ihtiyaçları bulunan çocuk ve gençlerin görünürlüğünün artırılması, ihtiyaçlarının ve sorunlarını öne çıkarılması hedeflenmektedir. Veri tabanı aracılığıyla Türkiye’de çocuk koruma sistemine ilişkin izleme ve raporlaştırma yapılmaktadır” açıklamasında bulunuyor. Veri tabanında yer alan istatistiki veriler Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, yazılı basına yansıyan haberler ve sivil toplum kuruluşlarının yayınladığı yayınlardan elde edilirken, betimleyici veriler ise ulusal ve uluslararası alanda yayınlanan raporlar, akademik çalışmalar, uzman görüşleri, haber örnekleri, stratejik davalama örneklerinden oluşuyor.
Eurochild ile Türkiye’de Aile Temelli Bakım Modellerinin Güçlendirilmesi Projesi’ni yürüten Hayat Sende, Eurochild ve Martin James Vakfı’nın, Yunanistan’dan Roots Araştırma Merkezi’nin ve Türkiye’den Hayat Sende Derneği’nin projesini desteklenmeye değer bulduğunu vurguluyor. “Türkiye’de Aile Temelli Bakım Modellerinin Güçlendirilmesi” projesi kapsamında koruyucu ailelik ve evlat edinmeye ilişkin eğitimler düzenlenerek, hem mevzuatsal süreçleri hem de bir çocuğu aileye dahil etme sürecinde neler yaşandığını üzerine bilgilendirilmelerde bulunuluyor.
Family for Every Child Ağı'nın her çocuğun kendi kültürüne en yakın bakım modelinden yararlandırılması amacıyla dünyanın farklı bölgelerinde yürüttüğü “Kültüre Duyarlı Bakım Modelleri” çalışması kapsamında Türkiye, Endonezya, Mısır, Lübnan, Birleşik Arap Emirlikleri, Ürdün ve Kırgizistan'da “İslam Bağlamında Aile Temelli Bakım Modelleri” projesine Türkiye adına Hayat Sende Derneği katılım gösteriyor. Proje kapsamında Sivil Toplum Kuruluşları ve din-temelli kuruluşlar arasında diyalogun geliştirilmesi ve İslam İşbirliği Teşkilatı, Arap Ligi, D-8 gibi bölgesel ve uluslararası örgütlerde, az gelişmiş ülkelerdeki yuva ve yurtlara yapılan yardım ve yatırımların aile temelli modellere yönlendirilmesi için savunuculuk çalışmaları yürütülüyor.
Doğru sözlük ile ayrıştırıcı dil kullanımı düzeltilecek
Hayat Sende Derneği, güncelleştirdikleri Doğru Sözlük Projesi kapsamında, devlet korumasındaki çocuk ve gençler hakkında çıkan haber analizleri yapılması, alan ve medya dil kullanım taraması sonucunda medyanın devlet korumasında yetişen bireylerin etiketlenmesi üzerinde kimi zaman olumsuz, zarar verici bir rolü olduğu görüşünden yola çıkarak harekete geçiyor. Devlet koruması altındaki çocuk ve gençlere yönelik örseleyici, dışlayıcı, olumsuz söylemler içeren kelime ve cümlelerin kullanımının devam etmesiyle Doğru Sözlük’ün güncelleştirilmesi için çalışmalarına devam ediyor.
Eşitliğin dilde başladığına inanan Hayat Sende Derneği, dilimizin düşüncelerimizi ve böylece de toplumu şekillendirdiği inancıyla, gündelik hayatta kullanılan sözcüklerin söylemlerimizi etkilediği düşüncesinden yola çıkarak ayrıştırıcı söylemleri düzeltebilmek adına Doğru Sözlük projesini hayata geçiriyor. Türkiye’de devlet korumasında yetişen çocuk ve gençlerin, haberlerde ve filmlerde çoğunlukla potansiyel suçlu, şiddet eğilimli veya cinsel istismar mağduru olarak yansıtıldığı ve bağımsız birer özne olarak yer almak yerine haberin veya senaryonun nesnesi konumuna getirildiğinin vurgulandığı Doğru Sözlük’te, farkında olmadan bu tür etiketlemeler kullanan medya mensuplarının, toplumsal bir soruna değinmeye ya da çocuk ve insan haklarını gündeme getirmeye çalışırken, ister istemez toplumsal önyargılarımızı pekiştirmiş ve devlet korumasındaki bireyler ile toplum arasındaki mevcut sosyal duvarları daha da güçlendirdiği belirtiliyor.
Hayat Sende Derneği, konuyla ilgili yaptıkları açıklamada, “Türkiye’de devlet korumasında yetişen çocuk ve gençler, haberlerde ve filmlerde çoğunlukla; potansiyel suçlu, şiddet eğilimli veya cinsel istismar mağduru olarak yansıtılıyor; bağımsız birer özne olarak yer almak yerine haberin veya senaryonun nesnesi konumuna getiriliyorlar. Farkında olmadan bu tür etiketlemeler kullanan medya mensupları, toplumsal bir soruna değinmeye ya da çocuk ve insan haklarını gündeme getirmeye çalışırken, ister istemez toplumsal önyargılarımızı pekiştirmiş ve devlet korumasındaki bireyler ile toplum arasındaki mevcut sosyal duvarları daha da güçlendirmiş oluyorlar. Medyanın baskın dili, çoğu zaman bizim de gündelik hayatta kullandığımız sözcükleri oluşturuyor, söylemlerimizi etkiliyor. Zaman içinde hep birlikte düzeltmek, ortak bir iletişim dili oluşturmak ve uzun vadede kolektif bilinçte etkili bir dönüşümü hayata geçirmek için Doğru Sözlük çalışmasını hazırladık” diye konuşuyorlar.
Medyadaki dil kullanımı düzeltmek için alternatif sözcükler
Doğru Sözlük’te, kimsesiz çocuk yerine devlet korumasındaki çocuk, evlatlık alma yerine evlat edinme, yurt çocuğu yerine yetiştirme yurdunda yetişen çocuk, yuvadan çocuk alma yerine evlat edinme ve koruyucu aile olma, korunmaya muhtaç çocuk yerine korunmaya ihtiyacı olan çocuk, yetimhane yerine çocuk evleri sitesi, ev tipi sosyal hizmet birimleri, yetiştirme yurdu, çocuk yuvası, gerçek anne baba yerine biyolojik anne baba sözcüklerinin kullanımları öneriliyor.
Editör: Ahmet Ertüm
