Naz Akman
Dünya Sağlık Örgütü’nün ülkelerin ulusal aşı programında yer almasını önerdiği, erken yaşta kız ve erkek çocuklarına yapılmasında fayda görülen HPV aşısı, ülkemizde ne yazık ki hala ücretsiz değil. Her ne kadar son yıllarda özel kurumlar çalışanlarına yan hak olarak ücretsiz HPV aşısı imkanı sunsa da milyonlarca kadın rahim ağzı kanserine karşı aşıyla korunabilecekken maliyetler nedeniyle korunamıyor. Üç doz yapılması gerekilen HPV aşısının güncel tek doz fiyatı 3 bin 999 TL. Dolayısıyla aşı isteğe bağlı bir şekilde eczanelerden temin edilerek yapılabiliyor. Ancak üç doz aşıyı yaptıktan sonra SGK veya iş mahkemelerine başvuruda bulunarak aşı bedelinin iadesini almak mümkün. Bunun için öncelikle eczaneden satın alınan aşının faturası ve aşı kutularıyla birlikte SGK’ya başvurmak gerekiyor. SGK’dan ret gelmesi durumunda ise iş mahkemesine başvurup yargı yoluyla aşı iadesinin sağlanması için mücadele edilebiliyor.
Önce Kadınlar ve Çocuklar Derneği’nden destek
Önce Kadınlar ve Çocuklar Derneği de kendi imkanlarıyla HPV aşısı yaptıran kadınların yargı yoluyla aşı bedelinin iadesini alabilmesi için son üç yıldır mücadele ediyor. Dernek bu süre zarfında açılan davaların hukuki ve toplumsal boyutunu yakından takip ediyor. Aynı zamanda ailelerin bireysel başvurularını yönlendirip dava sürecinde hukuki rehberlik sağlıyor. Önce Kadınlar ve Çocuklar Derneği Başkanı Avukat Müjde Tozbey, aşı bedelinin iadesi için açılan davalarda başarı oranının yüzde 50’ye çıkmasının mümkün olduğunu belirterek, “Bugüne kadar açılan davalarda elde edilen başarı oranı umut verici bir seviyede. Her 10 davadan 3’ü olumlu sonuçlanmış durumda, ancak hukuki gerekçeler güçlendikçe bu oranın artacağını öngörüyoruz. Hakimler tarafından emsal kararların dikkate alınmasıyla başarı oranının yüzde 50’ye yaklaşması mümkün” dedi.
Yargı yolu için ne yapmalı?
Tozbey, izlenilmesi gerekilen hukuki yola ilişkin dernek tarafından destek verildiğini söyleyip, “HPV aşısı için yargı yoluna başvurmak isteyen bireylerin öncelikle aile hekimlerinden veya onkoloji uzmanlarından HPV aşısının sağlık açısından gerekliliğini belirten bir rapor alması gerekmektedir. Ardından, hukuki süreç başlatılarak idare mahkemesine başvuru yapılmalı ve gerekirse üst mahkemelere taşınmalıdır. Derneğimiz, bu süreçte tüm başvuruculara yol göstermekte ve gerekli belgeleri hazırlamalarına yardımcı olmaktadır” diye konuştu.
“Yalnızca Türkiye’ye özgü bir durum”
HPV aşısının pek çok ülkede ücretsiz yapıldığını anımsatan Bozbey, yargı yoluyla aşı bedelinin iadesinin yalnızca Türkiye’ye özgü olduğunu da ekledi. Tozbey, “Sağlık Bakanlığı şu an yalnızca HPV taramalarını ücretsiz bir şekilde yapmaktadır, ancak aşılar hala ücretli. Yargı yoluyla kazanılan hakların bireysel davalarla elde edilmesi, ne yazık ki yalnızca Türkiye’ye özgü bir durumdur. Dünya genelinde birçok ülkede HPV aşıları kamu tarafından ücretsiz sunulurken, Türkiye’de dava açmadan bu hakka ulaşmak mümkün değildir. Bu durum yargının iş yükünü artırdığı gibi bireyler için de uzun ve yorucu bir süreç anlamına gelmektedir. Ancak, bu mücadele toplumsal farkındalık yaratılması açısından da büyük bir önem taşımaktadır” bilgisini verdi.
Tozbey aşının önemini “Önce Çocuklar ve Kadınlar Derneği olarak, insan papilloma virüsü (HPV) aşısının ücretsiz bir şekilde erişilebilir hale gelmesi için uzun süredir bir mücadele yürütüyoruz. Bu aşı, hem kız hem de erkek çocuklarına erken yaşta yapılmalı, çünkü HPV aşısı rahim ağzı kanseri başta olmak üzere birçok kanser türünden korunmanın en etkili yollarından biridir. Çocuklarımızın ve gençlerimizin sağlıklı bir gelecek hakkını savunmak temel görevimizdir” sözleriyle anlattı.
