İSTANBUL (AA) - CHP Genel Başkanı Özgür Özel, Heybeliada'daki İnönü Evi Müzesi'nin bahçesinde, Lozan Antlaşması'nın 101. Yılı Etkinliğine katıldı.
Etkinlikte konuşan Özel, İsmet İnönü'nün çok iyi bir satranç oyuncusu olduğunu, Lozan'ın dokümanlarını, kitaplarını okuyanların bunu anlayacağını söyledi.
İnönü'nün, Lozan'daki müzakerelere giderken yanında götürdüğü yazı takımını müzede gördüğünü ifade eden Özel, "O yazı takımını ilk gidişinde serer ama çok uzun sürmeden toplar. Çünkü karşısındakiler Türkiye'nin egemenlik haklarını tanımaz, Türkiye'ye bir savaşın galibi değil de sanki bitmemiş, devam eden bir savaşın ateşkesindeymiş gibi davranmaya çalışırlar. İsmet Paşa bunu gördüğünde şöyle bir yaklaşım sergiler. 'Ben bir bağımsızlık savaşı vermiş ve kazanmış bir milletin temsilcisiyim. Ben buraya Mondros'tan değil Mudanya'dan geliyorum beyler.' der, masadan kalkar." dedi.
Özel, İnönü'nün 4 Şubat 1923'te Lozan'ı terk ettiğine ama 23 Nisan'da tekrar o masaya oturduğuna işaret ederek, şöyle konuştu:
"92 gün o masada sabırla müzakere eder. Bazen sertleşir, bazen yumuşar ama savaş meydanlarında canını ortaya koyan, sonrasında en büyük mücadeleleri veren İsmet Paşa, gerektiğinde düşmanlarıyla bile masaya oturup müzakere etmenin, kazanımlar elde etmenin, temsil ettiği toplumun, ülkenin hakkını, çıkarını savunmanın, gerekirse savaşarak, gerekirse ölümü göze alarak, gerekirse oturup müzakere ederek ve en sonunda sonuç alarak o masadan kalkmayı bilmiş, bizlere hem kahraman bir askerin hem yetkin ve etkin bir diplomasi üstadının nasıl olması gerektiğini, bir siyasetçinin sadece konuşmak, kavga etmek ya da müzakere etmek, temsil görevlerini yapmak değil, hepsini birden dozunda, kıvamında, gerektiği kadar yapmasının ne demek olduğunu gösteren bir insandır."
İnönü'ye Lozan'da karşı tarafın çok farklı psikolojik harp taktikleri uyguladığını kaydeden Özel, "İsmet Paşa'ya şöyle bir istihbarat getirirler; 'Bir suikast girişimi olacak. Aracınızı geçerken kurşunlayacaklar, bombalayacaklar. Sizden ricamız, araçtaki Türk bayrağını sökmenizdir.' İsmet Paşa'ya bunu söylediklerinde şoförü, yaveri neredeyse bayrağı sökmeye davranacaktır. Der ki 'Beyler ne yapıyorsunuz, ne bayrak sökmesi, o bayrak orada durur, vuran vurur, İsmet İnönü ölür. Bugün bir İsmet İnönü ölür, yarın bir İsmet İnönü gelir, bu masaya oturur, bu işi bitirir. Bizi öldürmekle mi yıldıracaklar, bitirecekler?' İşte o anlaşmayı, o Sevr'i paçavraya çeviren, yırtıp atan Lozan'ı yapan İsmet Paşa." şeklinde konuştu.