Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü adına Avukat Nurdan Gültekin imzalı gönderilen cevap ve düzeltme metni şöyle:
AÇIKLAMA VE İSTEM
1-) 16.09.2024 tarihinde internet siteniz www.24saatgazetesi.com da yayınlanan "Çay üretiminde destekler yetmiyor, kota uygulamaları üreticiyi zorluyor" haber içeriğinde "… Hopa Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Başkanı Gökhan Şimşek, yaş çay üreticilerinin karşılaştığı sorunlara dikkat çekerek devletin kota uygulamaları nedeniyle üreticilerin ellerindeki tüm çayı satamadığını ve özel sektöre mahkum edildiğini belirtti… "Verilen 2 liralık tarımsal destek ise ÇAYKUR tarafından değil, Avrupa fonlarından sağlanıyor ve bu desteğin gelecek yıl verileceği açıklandı… Çay, artık artı değer üreten bir ürün olmaktan çıktı. Devletin kota ve sınır uygulamaları özel sektörün önünü açıyor. Eğer devlet çay alım garantisi verseydi, üretici bu kadar zor duruma düşmezdi" diye konuştu… "Artan kota rekolte kaybı nedeniyle anlamsız"… 1 ton gübreyi bu sene 15 bin 400'e aldık. Nakit para ile ödeme de yapmıyoruz bunu veresiye yazdırıyoruz. Faizle alıyorum ve ekstra farkla sonra ödüyorum yani 17 bin ila 18 bin TL civarında bir ödeme çıkıyor, 1 ton çay ton gübreyi zor karşılıyor… "Çay olmadığı zaman kotayı yükseltiyorlar"…" denmektedir. İnternet sitenizde yayınlanan haber içeriği gerçeği yansıtmamaktadır.
2-) Bu şekilde kurumumuz adı belirtilerek, internet siteniz ve abonelerinize servis edilen haber; bir KİT olan, karlılık ve verimlilik ilkelerine göre faaliyet gösteren Müvekkil Kurumu hem maddi hem de manevi olarak olumsuz etkilemiştir.
Sonuç olarak; www.24saatgazetesi.com da ileri sürülen iddialar gerçeğe aykırı iddialar olup, bu haberin aşağıdaki açıklamalar çerçevesinde düzeltilmesini ve ayrıca aşağıdaki "Cevap ve Düzeltme Metni"nin yayımlanmasını vekaleten talep ederim. 23.09.2024
ÇAY İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜNDEN,
CEVAP VE DÜZELTME METNİ
16.09.2024 tarihinde www.24saatgazetesi.com da yayınlanan "Çay üretiminde destekler yetmiyor, kota uygulamaları üreticiyi zorluyor" başlıklı haberde Hopa Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Başkanı Gökhan Şimşek'in açıklamaları gerçeği yansıtmamaktadır.
" Üretici Özel Sektöre Muhtaç Kalıyor" iddiasına cevap;
Çaykur hiçbir zaman kotayı 150 kilogram olarak belirlememiştir. Kota miktarları son üç yıldır üreticinin tüm çayını alacak şekilde oldukça yüksek belirlemektedir. Buna rağmen 2022 ve 2023 yıllarında üretici özel sektöre çayını satmıştır. Bunda Çaykurun yüksek kota belirlemesinin de etkisi olmuştur. 2024 yılında ise özel sektörünün içinde bulunduğu durum nedeniyle üretici bu defa Çaykur'u tercih etmiştir.
2024 yılında Çaykur birinci ve ikinci sürgün için dekar başına 600'er kilogram kota belirlemiştir. Çaykur ayrıca Cumhurbaşkanı Kararı uyarınca budama yapmayan üreticilerden de çay almamaktadır. Dolayısı ile 600 kg. kota miktarı 1/7 oranında budama yapan üreticiler için dekar başına 700 kilograma, 1/10 oranında budama yapan üreticiler için ise 667 kilograma tekabül etmektedir.
Bu doğrultuda Çaykur 2024 yılında birinci ve ikinci sürgün dönemlerinde 600'er kilogram kota karşılığında; üreticilerden 411 bin ton + 411 bin ton olmak üzere toplam 822 bin ton çay almayı hedeflemiş, buna karşılık birinci sürgün döneminde 213 bin ton, ikinci sürgün döneminde ise 280 bin ton çay alımı gerçekleştirebilmiştir.
2024 yılında üçüncü sürgün döneminde satın alınacak çay miktarı ile birlikte 2024 yılında yaklaşık olarak toplam 770 bin ton çay alımı gerçekleştirilecektir. Böylece bir önceki yıla göre yaklaşık 181 bin ton daha fazla çay alımı yapılmış olacaktır.
2024 yılı yaş çay alım fiyatı olan kilogram başına 17,00.-TL, Çaykur'un alım fiyatıdır. Taban fiyat değildir. Yaş çayda taban fiyat uygulaması bulunmamaktadır. Nitekim 2022 ve 2023 yıllarında Çaykur'un çay alamayıp özel sektörün daha çok çay aldığı dönemlerde özel sektörün birçoğu Çaykur'un alım fiyatının da üstünde üstelik peşin ödeme sistemiyle çay almıştır. 2024 yılı ikinci sürgün döneminde yaş çay alım fiyatı 9,00.-TL'ye düşmemiştir. Ancak 17,00.-'nin altında özel sektörün alım yaptığı da bir gerçektir. Bu fiyattan çay satan üreticiler de çoğunlukla bölgede oturmayıp çay zamanı gelen ve bir an önce çayımı satıp gideyim düşüncesinde olan üreticiler olmuşlardır. Dolayısı ile kotanın düşük belirlendiği ve üreticinin özel sektöre mecbur bırakıldığı hususu gerçeği yansıtmamaktadır.
Destekler yeterli değil" iddiasına cevap;
Yaş çay üreticilerine 2024 yılı yaş çay ürünü için kilogram başına 2,00-TL destekleme ödemesi yapılması Cumhurbaşkanı Kararı ile yapılmaktadır. Destekleme fiyatından herhangi bir kesinti yapılmamaktadır. 2,00.-TL destekleme fiyatı üreticilere net ödenecektir.
"Çay üretimi artı değer üretmekten çıktı" iddiasına cevap;
Çay toplama işçiliğinin yüksek olması, Teşekkülümüzle alakalı değildir. Teşekkülümüz üreticilere çayını kendi toplamaları, toplama konusunda acele etmemeleri hususunda uyarılarda bulunarak üreticilerin düşük fiyatla çay satmalarını engellemeye yönelik bilgilendirmelerde bulunmaktadır.
“Artan kota rekolte kaybı nedeniyle anlamsız" iddiasına cevap;
2024 yılı üçüncü sürgün döneminde Çaykur kotayı dekar başına bir önceki yıla göre 150 kilogram daha artırarak daha fazla çay almayı hedeflemiştir. Bu doğrultuda kota dekar başına 750 kg. olarak belirlenmiştir. Bu kota karşılığında satın alınması planlanan yaş çay miktarı ise yaklaşık olarak 500 bin tondur. Bu sürgün döneminde rekolte düşüklüğünden söz etmek söz konusu olmadığı gibi ikinci sürgünden daha fazla çay alınacağı öngörülmektedir.
"Özel Sektör taban fiyatı tanımıyor" iddiasına cevap;
Yaş çayda taban fiyat uygulaması bulunmamaktadır. Çaykur'un da özel sektörün alım fiyatlarını denetleme yetkisi ve sorumluluğu bulunmamaktadır.
"Faizle alıyorum, veresiye ödüyorum" iddiasına cevap;
*1 ton çay bir ton gübreyi zor karşılıyor" demek doğru bir ifade değildir. Bölgemizde yaş çayda ortalama verim yıllara göre değişmekle birlikte 1700-1750 kg/dekar civarındadır. Dolayısıyla 1 ton çay dekar başına 1700 kg. rekolte ile ancak 588 m2 lik bir alandan elde edilebilmektedir. Üreticilerimizin dekar başına 60-70 kg. çay gübresi kullanması gerektiği düşünülürse 588 m2 için en fazla 41 kg. gübre kullanması gerekmektedir. Bu durumda da 588 m'lik bir alanın gübre maliyeti 15.400.TL/Ton gübre fiyatı ile yaklaşık olarak 631,40 TL olmaktadır. Bu durumda 1 ton yaş çayın bedeli destekleme dahil brüt 19.000,00 TL iken 1 ton çayı elde etmek için kullanılacak gübrenin maliyeti 631,00 TL'dir.
" Çay olmadığı zaman kotayı yükseltiyorlar" iddiasına cevap;
2024 yılı üçüncü sürgün döneminde rekolte düşüklüğünden söz etmek söz konusu değildir. Nitekim Hopa Çay Fabrikasında ikinci sürgün döneminde 11.249 ton yaş çay alınmış iken 18.09.2024 tarihi itibari ile 11.159 ton çay alınmıştır. Üstelik alımlar halen de devam etmektedir. Hopa Çay Fabrikasında bu sürgün döneminde 12.000 tona yakın çay alınacağı öngörülmektedir.
Diğer fabrikalarımızın birçoğunda da durum böyledir. Üçüncü sürgün döneminde birçok fabrikamızda ikinci sürgünden daha fazla çay alınacağı tahmin edilmektedir.
Dolayısı ile üçüncü sürgünde "ikinci sürgüne göre rekolte düştü" kota arttırıldı ifadesi doğru değildir.
Ayrıca 2024 yılı ikinci sürgün döneminde hep serbest alım yapıldı. Yalnızca 10 gün süre ile günlük 25 - 30 kg. kontenjan uygulaması yapılmıştır. Kontenjan hiçbir zaman 10 – 15 kilograma düşürülmemiştir. Saygılarımızla.