KONYA (AA) - Konya Teknik Üniversitesi (KTÜN) öğretim üyelerinin geliştirdiği, betonarme kirişlerin kısa sürede ve düşük maliyetle güçlendirilmesine imkan sağlayan "çelik dikiş" tekniğinin, deprem testlerinden başarıyla geçtiği görüldü.
KTÜN Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyeleri Prof. Dr. Musa Hakan Arslan ve Doç. Dr. Ceyhun Aksoylu, betonarme kirişlerin onarım ve güçlendirmesi için bir proje üzerine çalıştı.
Fakültenin Yapı ve Mekanik Laboratuvarı'nda yürütülen çalışma sonunda kirişlerin kısa sürede ve düşük maliyetle güçlendirilmesine imkan sağlayan bir teknik geliştiren akademisyenler, bu çalışmanın patentini de aldı.
Yapılan depremi benzeştiren itme ve çekme testlerinde, deprem anında mekanik çelik dikiş uygulaması yapılan kirişlerde, meydana gelecek kırılmalara karşın koruma sağlandığı ortaya çıktı.
- Patentli güçlendirme tekniği ani kırılmayı engelliyor
Doç. Dr. Aksoylu, AA muhabirine, "mekanik çelik dikiş" ismini verdikleri ve patenti alınan güçlendirme yönteminin uygulamada kullanılması için deneyleri sürdürdüklerini söyledi.
TÜBİTAK projesi kapsamında gerçekleştirilen çalışmaların ikinci aşamasında olduklarını vurgulayan Aksoylu, "Bu aşama bizim için deprem testi aşaması. Yani deprem anında mekanik dikişler işe yarayacak mı? Bunu test etmek üzere birçok parametreyi dikkate aldığımız çok kapsamlı bir deneysel çalışma başlattık. Bu noktada çok ciddi kazanımlar elde ettik." diye konuştu.
Aksoylu, yaptıkları deneysel çalışmalarda çelik dikişin çok net şekilde işe yaradığını gördüklerine dikkati çekerek, şöyle konuştu:
"İçindeki sargı donatısı az olan kirişlerin mekanik dikişlerle güçlendirilebileceğini ispat ediyoruz. Yapı elemanı, deprem anında kırılmadan kendi içinde deplasman yapacak. Buna yer değiştirme diyoruz. Bunu mekanik dikişlerle sağlayabiliyoruz. Ani bir kırılma, toptan bir göçme istemiyoruz. Dolayısıyla her bir yapı elemanının sünek (yer değiştirme, enerji yutma kapasitesi) davranması gerekiyor, deplasman yapması gerekiyor. Yük taşıma kapasitesini kaybetmeden bunları yapması gerekiyor. Bugün bulduğumuz bu patentli güçlendirme tekniği de bunu sağlıyor. Bu güçlendirmeyle kirişin hem sünekliliğini artırıyoruz, aynı zamanda da yüzde 100'e yakın dayanım artışı gerçekleşiyor. Kirişin güçlendirilmesi yüzde 100 oranında sağlanmış oluyor."
- Uygun maliyetle güçlendirme yapılabiliyor
Bazı güçlendirme tekniklerinin maliyetli olduğuna işaret eden Aksoylu, "Bazı binalar güçlendirildikten sonra 'keşke yıkılıp yeniden yapılsaydı' durumuna gelebiliyor. Ancak mekanik çelik dikişler, uygulamadaki yöntemler arasında maliyeti en uygun olanı. Bütün yapı elemanlarındaki kirişler güçlendirilebilir diyemeyiz. Bunun bir sınırı var ve zaten biz de bu projeyle bu sınırları belirleyip uygulayıcılara sunacağız." ifadelerini kullandı.
Aksoylu, amacının, 2019'da yürürlüğe giren Türkiye Bina Deprem Yönetmeliğine bu tekniğin yer alması olduğunu belirterek, bu sayede tekniğin hızlı şekilde güçlendirilmeyi bekleyen kiriş elemanlarında kullanılacağını kaydetti.