Başkentliler “İnanç, Felsefe ve Bilim” konferansında buluştu
CEMRE POLAT/ANKARA- Ankara Us Atölyesi tarafından düzenlenen “İnanç, Felsefe ve Bilim: Çatışma mı, Uzlaşma mı, Ayrışma mı?” konferansı, Goethe Enstitüsü ev sahipliğinde gerçekleştirildi. İlahiyatçı Prof. Dr. Mustafa Öztürk, Biyolog Prof. Dr. Ergi Deniz Özsoy ve Prof. Dr. Sinan Canan’ın konuşmacı olarak yer aldığı konferansta, dinî inançların bilimle olan bağı üzerine fikir alışverişi yapılırken “evrim teorisi”, “yaradılış teorisi”, “bilim felsefesi”, “din ve din felsefesi” gibi başlıklar üzerinde duruldu. İnanç temelli bakış açılarının bilimle ayrıştığı noktaların irdelendiği konferansın sonunda, konuşmacılar tarafından dinleyicilerin soruları yanıtlandı.
Türkiye’nin bilim ve düşünce dünyasında tanınan isimlerini ağırlayan etkinliğin moderatörlüğünü, Us Atölyesi Kurucusu İbrahim Ağkavak üstlendi. Ağkavak, açılış konuşmasında bu konferansın düzenledikleri programlar arasında en heyecanlan vericilerden biri olduğunu ifade etti.
Canan, “Dünya, farklı düşünce biçimleriyle gelişir”
Hayata ve canlılığa bir biyolog gözüyle bilimsel açıdan baktığını aktaran Prof. Dr. Sinan Canan, konuşmasında “inançlı” kimliğini de koruduğunu söyledi. Dünyanın gelişimini hayat görüşleriyle ayrışan insanların sağlayacağını ifade eden Canan, “Herkesin hayatını bilim, felsefe ve inanç konusunda dünyaya bakış açısı şekillendiriyor. İnsan olmak ciddi bir benlik sorgulamasıyla alakalı. Her insan farklarıyla, farklı düşünce biçimleriyle dünyayı geliştiriyor. Çeşitliliğimizin yarattığı gücün karşısında hiçbir şey duramaz. Zorluklar karşısında farklılıklarımızla duruyoruz. Asıl konu, birlikte daha iyi bir dünyayı nasıl inşa edeceğimiz. Bu farklılıkların bizde yaratacağı zenginliği görebiliriz” diye konuştu.
Herhangi bir din kültürüyle yetişen bireylerin inançlı kimliklerinden kolayca sıyrılamayacaklarını ifade eden Canan, dinin psikolojik boyutunu hatırlattı. Canan, “Dini öğretilerle yetiştirilen insanların bir çırpıda ateist olması kolay bir şey değildir. Türkiye’de İslam kültürü o kadar yerleşmiştir ki ‘inanmıyorum’ diyen insan bile farkında olmadan bir Müslüman olarak düşünmeye devam eder, korkularıyla Allah inancıyla başa çıkmaya çalıştığını fark eder” dedi.
Öztürk, “Din, sorulara cevap verir ama felsefenin amacı sormaya devam etmektir”
“Modernist İslamcı” olarak tanınan Prof. Dr. Mustafa Öztürk, konuşmasında dinlerin felsefe ile çatıştığını vurgulayarak “Felsefe sorgulamaktır, dinde ise sorgulamaya yer yoktur” ifadelerine yer verdi. Öztürk, “Tarih boyunca tartışılmış, kimi zaman canlar alınmış, aforozlar yaşanmış konuları bir arada konuşmanın bir yolu varmış. Din, bizlere adımız gibi peşinen verilir. Dinler teslim olunması gereken dogmatik kurumlardır.
Canlılığı, ne uğruna yaşadığımızı sorgularken felsefenin dediklerine baktım ve dinle çatıştığını gördüm. Dinler telsim olmanızı istiyor, sorgulamayı kabul etmiyor. Dini de felsefeyi de insanın can yakıcı büyük sorunlarına cevap bulacağı iki adres olarak algıladım. İslam ve felsefe yan yana gelecek iki kavram değildir. Din anlamlandırır, dindarı ikna eder; felsefe ise dinin hakikatlerini mutlak saymayandır. Anlam arayışı içindedir ve bunu bulmayı iddia etmez” dedi.
“Dünyanın beğeneceği bir İslam yaratılmaya çalışılıyor”
Günümüzde kutsal kitaplarda bilimsel bilgi arayışının popülist bir yaklaşım olduğunu ifade eden Öztürk, “Bilimle inanç arasındaki dil ve bakış farkı açıkça ortadadır. Dini kitaplardan biyoloji bilgisi çıkartmaya çalışmak iyi niyetle yapılsa da zorlamadır. Kuran’ın içinden bilimsel bilgi çıkartmaya çalışmayı aydınlanma sonrası pozitivistlik akımının dini ezip geçmesinin karşısında yaşanan travmatik bir tepki olarak görüyorum. Burada paradoksal bir durum da var. ‘Kur’an bu da söyleniyor’ derken bilime şeref kazandırıyorlar. Dünyanın beğeneceği bir İslam yaratmaya çalışıyorlar” dedi.
Özsoy, “Din ile bilimin birliği 19’uncu yüzyılda bitti”
Türkiye'de evrimsel biyolojinin doğru anlaşılması ve popülerleşmesinin önemli aktörlerinden birisi olan Prof. Dr. Ergi Özsoy ise 19’uncu yüzyıla kadar din ile bilimin birbirinden beslendiğini ancak bilimsel bilginin ilerlemesiyle beraber günümüzde birbirilerine bir katkı sunmadıklarını ifade etti. İki alanın birbirilerinden ayrı değerlendirilmeleri gerektiğini savunan Özsoy, “İnancı hiçbir zaman bugünkü siyasal çatışmanın zihinsel ortamında görmedim. Bilim ve inancı kendi kıymetleri üzerinden incelemeye çalışıyorum.
Felsefenin ve dinlerin, bilimin doğuşuna çok büyük katkısı vardır. Örneğin: dünya dışı yaşam tartışmaları, atomculardan bu yana süregelen tartışmalardır. Hıristiyanlık, ‘Canlılık bu gezegende olmak zorunda’ görüşü etrafında canlanır ve ‘Dünya insanlar için var olmuştur’ der. Bugünkü dünya dışı yaşama dair problemler dinle bilim arasındaki çatışmaya ve uzlaşma pratiğine dayanıyor. Bilimi doğuran bu birlik 19’uncu yüzyılın sonlarına doğru yollarını ayırıyor. Şu an dinle bilimi bir araya getirerek bilimsel ilerleme kaydedilemez. Herhangi bir inanç temelli yaklaşımın bilimle pozitif bir ilişkisi olduğunu düşünmüyorum.
Bilimin dine, dinin de bilime fayda sağlayacağını sanmıyorum. İkisi, birbirileriyle çatışmayan önemli etki ve yargı alanlarıdır. İkisinin de öğretilerini siyasal çatışmalara kurban olmadan kabul etmek gerekiyor” diye konuştu.
Bunlar da ilginizi çekebilir