TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu, AK Parti Sakarya Milletvekili Çiğdem Erdoğan başkanlığında toplandı. RTÜK Başkanı Ebubekir Şahin komisyon üyelerini bilgilendirdi ve milletvekillerinin sorularını yanıtladı.
Şahin, Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan sezaryen doğumla ilgili kamu spotuna dair açıklamalarda bulundu.
"Bugün RTÜK siyasetin etkisinden çok sanki kontrolü altındaymış gibi geliyor"
CHP Sakarya Milletvekili Ayça Taşkent şunları söyledi:
"Her zaman bazı kurumlar siyasetin etkisinde kalmışlardır. Bu, bir noktaya kadar doğal karşılanır. Fakat bugün RTÜK siyasetin etkisinden çok sanki kontrolü altındaymış gibi geliyor. Muhalif kanallara vermiş olduğunuz cezaların oranlarına baktığımız zaman rakamlardan da görebiliriz. Dolayısıyla ben üzülerek söylüyorum ki objektifliğinizi sorguluyorum. Bu objektifliğin kadın konusunda da acaba aynı ayrımcılık olacak mı diye bir kaygı içerisindeyim. Bugün verdiğiniz örneklerde kendisini kolluk gücü zanneden, neredeyse ahlaken bile sorgulanması gereken gündüz kuşağı kadın programlarından hiç örnek yok. Bir tane bile kötü örnek koymamışsınız. 'Para cezası veriyoruz, bu cezaları ödüyorlar sonra tekrar başlıyorlar' gibi bir cevabınız olmuştu eskiden. Oysa istediğiniz zaman istediğiniz kanalları anında kapatabiliyorsunuz. Bence ahlaken sorgulanması gereken bu programlara neden kapatma cezası uygulamıyorsunuz?"
RTÜK Başkanı Şahin, "Zaman zaman nereden bakıldığına bağlı olarak asimetrik bir duruş olabilir. Biz de yüzde yüz doğru yapıyoruz diye bir iddiamız hiç olmadı. Fakat veriler ortada bu konuları şu şekilde algılarsak daha iyi oturur; bazı kanallara yaptıkları ihlaller ya da tavırlar nedeniyle uyarılar gidiyor. Dolayısıyla bizim uyarılarımıza uyan ya da uymayan olarak cezalar şekilleniyor. Gündüz kuşağı programlarına ilişkin iki hafta önce ilke kararları dediğimiz ayrı bir çalışma yaptığımız bir alan oldu" karşılığını verdi.
"Gündüz kuşağı yayını yapan kanallara üst sınırdan ceza verdik"
Şikayetlere değinen Şahin, "Şikayetler üzerine gündüz kuşağına verdiğimiz ceza 518 saat. Bu oranlarla ilgili ne kadar ceza verirseniz verin, önce program durdurma sonra yayın durdurmaya gidiyor. Bazen ise cezanın türü anlamında bu sadece üst sınır para cezasına kadar gidiyor. Biz program durdurma kararı verince bile üzülüyoruz. Kademe farklılığından kaynaklanan bir sorun var. Gündüz kuşağı en çok reyting alan programlar, en çok para getiren ve en çok şikayet alan programlar. Ya geçmişte olduğu gibi kanun zoruyla kaldıracaksınız veya duruyor ise her dönemde denetleyeceksiniz. Biz bir araya gelip uyarılarımızı yapıyoruz. İki üç ay uyarılarımıza dikkat ediyorlar sonra reytingleri düştüğü gerekçesiyle aynısına dönüyorlar. Bu izlenmek için her şeyi yapalım demek değil. Biz ilke kararlarımıza güveniyoruz. Kanal ayrımı yapmaksınızın bununla da gurur duymuyorum ama gündüz kuşağı yayını yapan kanallara üst sınırdan ceza verdik" ifadelerini kullandı.
"2023 faaliyet raporumuzu yeni kabul ettik yayınlayacağız"
CHP İstanbul Milletvekili Türkan Elçi ise "Yayın dilin değiştirilmesi konusunda siz de üzerinde durduğunuzu, çalışmalar yaptığınızı gördüm. RTÜK alanında kendisine uygun bir denetleme mekanizmasına sahip. Uzman denetleme mekanizmasının da 3 ayda rotasyona tutulma özelliği var. Uzun zamandır bu rotasyonun yapılmadığını biliyorum. Bunun dezavantajlı bir duruma geçmemesi için ne yapacaksınız? RTÜK, kamuyu bilgilendirme düzleminde çalışıyor ancak 2022den sonra yayınlanan bir faaliyet raporunuz var mı" sorularını yöneltti.
Şahin Elçi'ye "2023 faaliyet raporumuzu yeni kabul ettik yayınlayacağız. Uzmanlarımız üç ayda bir değişiyor çünkü bu süre aşılınca artık ihlaller görülmemeye başlanıyor. Sanırım yanlış anlaşılma var rotasyonlar devam ediyor" karşılığını verdi.
"Kabul etmediğimiz bir kamu spotuydu, tavsiye kararı vermedik"
DEM Parti Diyarbakır Milletvekili Adalet Kaya ise, "Toplumsal muhalefeti susturma kurumu olarak çalışıyorsunuz. Kamu spotunda vajinal doğum ile ilgili bir yayınlanan kamu spotu vardı. Buna hekimler karar verir, şiddet içeren ayrıştırıcı bir kamu spotu olduğunu düşünüyorum. Öte yandan LGBTİ bireyleri ayrıştıran kamu spotları var bununla ilgili neler söylersiniz" sorularını sordu.
Şahin, soruşu şöyle yanıtladı:
"Normal ya da vajinal doğumla ilgili yayını biz yayınlamadık. Bizim için de ters bir şeydi. İki kamu spotu vardı; biri bizim oy birliğiyle kabul ettiğimiz ve yayınlayabileceğimiz bir kamu spotuydu. Anlattık bunu Bakanlık yetkileri ve Bakanımıza ve yayınlamadık. Farklı algılanabileceği için yayınlamadık. Bu video da kamu spotu olarak değil satın alınan bölüm olarak yayınlandı. Yani satın alınan bir bölüm olarak, reklam gibi yayınlandı. Kamu spotu değildi. Bizim uyarımız üzerine de televizyonda değil sosyal medyada yayınlandı. Bizim de aynı sebeplerden kabul etmediğimiz bir kamu spotuydu, tavsiye kararı vermedik."
"Bazı şeyler yavaş ilerleyebiliyor ama gelinen nokta çok değerli"
RTÜK üyesi Deniz Güçer'in sunumda kullandığı 'kadınlarımız' ifadesini eleştiren CHP Ankara Milletvekili Okan Konuralp de şunları söyledi:
"Bazı şeyler yavaş ilerleyebiliyor ama gelinen nokta çok değerli. Nasıl ki 'bayan' demeyelim 'kadın' diyelim noktasına geldiysek, 'kadınlarımız' ifadesini kullanların sayısı da azaldı. Zaman zaman bu kavramların kullanılış şekli üzerinden Genel Kurul'da da tartışmalarımız oluyor ama parlamentoda pek çok kişi kadın meselesini içselleştirmiş ve dil kullanımına yansıtıyor durumda. 'Kadınlarımız' kavramını da bir an önce dilimizden uzaklaştırmamız lazım. Bu saydığınız maddelerin tüm yayıncı kuruluşlar tarafından uygulanabilir hale getirilmesidir değerli olan. Metinde kaldığı zaman, yayıncı kuruluşlar tarafından yayınlarına sirayet ettirilmediği zaman anlamı olmuyor."
