Cemre Polat

Gazeteciler Cemiyeti tarafından düzenlenen “Çay Sohbetleri” serisinin bu haftaki konuğu Emekli Tuğgeneral Haldun Solmaztürk oldu. "Asker Gözüyle Dünya ve Türkiye" başlığının masaya yatırıldığı söyleşinin moderatörlüğünü deneyimli gazeteci Nursun Erel üstlendi.

Kariyeri boyunca çeşitli birliklerde, yurt içinde ve yurt dışında, NATO’da görev almış ve birçok uluslararası operasyona katılmış olan Solmaztürk, Nursun Erel'in sorularıyla dünya ve Türkiye gündemini değerlendirdi.

Gazeteciler Cemiyeti üyeleri, çok sayıda politikacı, emekli asker ve akademisyenin katıldığı etkinlik Basın Evi'nden fizikî ve Zoom üzerinden çevrim içi izlendi. Konuşmasında dünya ve Türkiye gündemine dair önemli konulara değinen Solmaztürk, özellikle “3. Dünya Savaşı”, “İsrail-Filistin Savaşı” ve “mülteci sorunu” gibi başlıklara vurgu yaptı.

Söyleşide, Türk dış politikasının geldiği son durum, Hamas lideri Haniye suikastı gibi konular üzerine önemli görüşler sunan Solmaztürk, sığınmacı sorununun siyasi bir tercih olduğunu vurguladı.

Solmaztürk: Kesinlikle 3’üncü Dünya Savaşı riski yok

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın İsrail'in Gazze'deki katliamları ve Rusya-Ukrayna savaşının 3. Dünya Savaşı'na yol açabileceğini söylemesi üzerine fikirlerini paylaşan Dr. Solmaztürk, “Kesinlikle 3’üncü Dünya Savaşı riski yok” dedi.

Solmaztürk, “Dışişleri Bakanı’nın daha anlamlı, daha ayağı yere basan ifadeler kullanması gerekirdi. Bu çok iddialı bir cümle. Bakan söylediği için herkes ciddiye alıyor. Birinci Dünya Savaşı’nı ve öncesini biliyorsanız, İkinci Dünya Savaşı’na giden koşulları ve devamında kurulan dönemi, Soğuk Savaş dönemini biliyorsanız bu tür ifadelerden kaçınırsınız. Bunu neye dayanarak söylediğini kendisi açıklamadı ama benim görüşüm kesinlikle böyle bir risk olmadığı yönünde” diye konuştu.

“Milyonlarca insanın ülkemize girmesine göz yummak tamamen siyasi tercih”

Türkiye’nin dış politikadaki konumunun olumsuz göründüğünü ifade eden Solmaztürk, mülteci sorunun iktidar eliyle yaratıldığı ve siyasi bir tercih olduğunu belirtti. Solmaztürk, “Ben sınırda görev yaptım. Zaman zaman kaçakçılar, teröristler sınırdan geçmeye çalışırdı ve hepsi yakalanırdı. Yakalanmamaları mümkün değil.

Yüz binlerin, milyonların ülkemize gelmesi tamamen siyasi tercih. Her toplumda hakim kültürler var. Bizim hudutlarımız Kara Kuvvetleri ve jandarma tarafından tutulur. Hududa yaklaşım açısından ikisinin kültürü çok farklıdır.

Fiziki hudut güvenlik sistemimiz yeni tamamlanıyor. 2015-1016 yıllarında özellikle Afganistan’dan girişler başladığında İran hudutu açıktı. Eğer iktidar bu durumu destekler ve kucak açarsa ipini koparan Türkiye’ye gelir. Bu konu 20 yıllık bir konu. Vize serbestileri başlatıldı. ‘Sığınmacıları vatandaş yapalım, resmi şekilde çalışsınlar’ diyen bir yöneticimiz varken Esad bu insanları niye geri alsın?

Torunlarımız dahi bu sorunla yaşamak zorunda kalacak. Bu sadece sığınmacı meselesi değil. Her geçen gün batağa saplanıyoruz, yeni bir iktidar dahi gelse bunun altından kalkılması çok zor” dedi.

“Suriye ile samimi bir iş birliği yapmalıyız”

Suriye ile sığınmacıların iadesi için anlaşılmasının zor olduğunun altını çizen Solmaztürk, “Savaşlar, ya otoriter devletler ya da otoriter liderler tarafından çıkar. 2024 yılında artık savaşlar olmamalı. Suriye’deki de esas olarak budur. 2010 yılında Suriye’de terör örgütleriyle ilgili bir anlaşma yaptık. İmza attığımız anlaşmaya rağmen, bu anlaşmayı çiğneyerek Şam hükümetinin terörist olarak gördüğü örgütlere destek verdik. O kadar büyük bir bataklıktayız ki kolay kolay çözüm yok ama başlangıç olarak Suriye ile samimi, kapsamlı, uzun vadeli iş birliğine ihtiyacımız var. Yeni dünyada kendimize yeni bir konum belirlememiz gerekiyor” sözlerini aktardı.

“Gazze’de olan trajedinin müsebbibi Netanyahu’ysa, buna yol açan Hamas’tır”

Artvin'de sağanak etkili oluyor

Solmaztürk, İsrail-Filistin Savaşını ise, "İsrail’in İran’da çok güçlü bir altyapısı var. Netanyahu kabinesinde en radikal suç işleyen kişiler bile bakan ama bunun karşısında çok farklı bir kitle var. 7 Ekim 2023 olayında, Hamas’ın İsraillilere saldırısının ardından neler olacağını öngörememesi mümkün değildi. İsrail en büyük desteği Hamas’tan aldı. Her gün binlerce Filistinli, İsrail-Gazze arasında gidip geliyor. Bunun fark edilmemesi mümkün değil. Hamas askerî olarak bitirilmeden ve tüm rehineler ele geçirilmeden bu savaş bitmez. Gazze’de on binlerce sivil katledildi, Gazze artık yok. Önümüzdeki 20 yılda oranın toparlanması mümkün değil” diye yorumladı.

Erdoğan’ın Hamas lideri Haniye için milli yas ilan etmesi hakkında ise “Milli yas tamamen siyasi bir tercih. Milli yasa Meclis’in karar vermesi gerekir. Hamas, Türkiye iktidarında din kardeşi olarak görülüyor, destekçileri azımsanamaz. Burada içeride bir İslamcılık, dışarıda bir ümmetçilik var. Gazze’de olan bir trajedi ama bunun müsebbibi Netanyahu’ysa, buna yol açan Hamas’tır” dedi.