Çalışmayan 12.2 milyon emekliye verilecek, çalışan 4 milyonu aşkın emekliye ödenmeyecek 5 bin lira tutarındaki ikramiye kararı dar ve sabit gelirlinin tepkisini çekti.
Gözlerin çevrildiği Cumhurbaşkanlığı kabinesi toplantısında emekliye ara zam beklenirken, salt bir kez ödenmek koşuluyla 5 bin lira ikramiye kararı çıkması milyonları hüsrana uğrattı. O paradan da çalışan emekli yoksun bırakıldı.
Kararla emekli arasında “çalışan, çalışmayan” ayrımcılığı oluşturuldu. Oysa Anayasa’nın 10. maddesinde “Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir” denilmektedir. Ne ki bu madde ıskalandı.
Oysa 2 bin liralık bayram ikramiyesi ayrım yapılmadan tüm emekliye ödeniyor. Orada ayrımcılık yok, nedense bunda var.
Kasım ayı ortasında hesaplara yatırılacak 5 bin lira 17 milyona yakın emeklinin tümüne verilebilirdi.
Emekli ara zam yerine kendilerine layık görülen “Bir parmak bal” misali 5 bin lirayla yetinmek zorunda bırakıldı.
Hükümet yetkililerinin yaptığı açıklamalar doğrultusunda yüksek oranlı aylık artışı bekliyorlardı. Gerçekleşmeyince, hevesle yılbaşını gözlüyorlar. 5 bin lira ile ancak dört beş kez pazara gidilir. En azından 10 bin lira olsaydı bir ölçüde rahatlardılar.
“Çalışan, çalışmayan” ayrımı en düşük aylık 7.500 lirayla geçinemediği için sonbaharında çalışmaya koyulan 9 milyon emekliyi vurdu. O insanlar 25-30 yıl çalışıp prim ödedikleri halde 7.500 liraya mahkumlar.
Dayanılmaz boyuta ulaşan hayat pahalılığında soluk alabilmek için bir işyerinde çalışmak zorundalar. TÜİK’e göre 4 milyonu aşkın emekli çalışıyor. Onlar 5 bin lira ikramiyeyi alamayacak.
Aylığı 20-30 bin lira arasında değişen emekli gereksinim duymadıkça zaten çalışmıyor. Ama ikramiyeden yararlanacak. Asıl gereksinimi olanlara verilmeyecek 5 bin lira. Çelişkili tablo var ortada.
Uygulamanın kayıt dışı istihdam artırması riski var. Zira bir işyerinde çalışan emekli aldığı ücretin yüzde 10’ u tutarında Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) ödüyor. Yüz binlerce emekli SGDP ödeyerek çalışmayı sürdürüyor. İkramiye ayrımcılığı ile emekli kayıt dışı çalışmaya yönelebilir, SGK’nın prim kaybı olur. Bir anlamda kayıtlı çalışanlar cezalandırılıyor.
Bağ-Kur’dan emekli olup sonradan ticari faaliyetini sürdüren, SGDP ödemeyenler, şirket kaydı olan, şirket ortağı olan Bağ-Kur’dan emekli aylığı alıp çalışanlarla, kamudan emekli olup çalışanlar, banka ve sigorta gibi özel sandıklardan emekli aylığı alanlar 5 bin lira alamayacak.
Çalışmayan emeklinin yanı sıra dul ve yetime hissesi oranında ödeme yapılacak.