Akçam: “Konut satışlarındaki düşüş devam edecek”

Yeni Peugeot E-5008, "Altın Direksiyon" ödülüne layık görüldü

NAZ AKMAN/ANKARA- Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan 2023 yılı Kasım ayı konut satış istatistiklerine göre Türkiye genelinde konut satışları Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 8,7 azalarak 93 bin 761 oldu. Konut satışlarında İstanbul 14 bin 941 konut satışı ve yüzde 15,9 ile en yüksek paya sahip olurken, 7 bin 394 konut satışı ve yüzde 7,9 pay ile Ankara takip etti. 5 bin 192 konut satışı ve yüzde 5,5 pay ile İzmir bu sırayı izledi. Konut satış sayısının en az olduğu iller sırasıyla 40 konut ile Hakkari, 43 konut ile Ardahan ve 80 konut ile Bayburt oldu.
Türkiye genelinde ipotekli konut satışları Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 58,0 azalış göstererek 5 bin 577 oldu. Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların payı ise yüzde 5,9 olarak gerçekleşti. Ocak-Ekim döneminde gerçekleşen ipotekli konut satışları ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 31,2 azalışla 166 bin 461 oldu. İlk el konut satış sayısı da Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 10,6 azalarak 29 bin 230 oldu. Yabancılara yapılan konut satışları Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 52,9 azalarak 2 bin 535 oldu. 
Konut alımlarında azalış izlendi
Türkiye Gayrimenkul Sektörü 2023 3. Çeyrek Raporu’nda da enflasyonist ortamın getirdiği reel getiri arayışının başta konut olmak üzere tüm gayrimenkul çeşitlerine olan talebi artırdığı ancak kredi mekanizmasında yaşanan yavaşlama ve gayrimenkul edinimi için kullanılacak tasarrufların azalması nedeniyle talebin törpülendiği kaydedildi. Rapora göre tasarruf amaçlı konut alımlarında 2023 yılı altı aylık dönemi itibarıyla bir azalış izlendi. Seçimlerden sonra uygulamaya konulan enflasyonu önleme politikalarının etkisi ile artan finansal maliyetler ve reel getiri arayışındaki tasarruf sahiplerinin mevduata yönelmeleri ise gayrimenkul piyasasında oluşan fiyatların dengelenmesine neden oldu.
Raporda 2023’ün ilk dokuz aylık döneminde toplam 900 bin adet konutun satıldığı, 2022 yılının aynı döneminde bu rakamın 1 Milyon 57 bin adet olduğu dolayısıyla yüzde 14,9 düzeyinde bir azalmanın yaşandığı belirtildi. Ayrıca talebin güçlü olması ve enflasyonist eğilimden kaçış çabasıyla konut fiyatlarında kayda değer bir yükselişin yaşandığı ancak bu artış eğiliminde yavaşlama işaretlerinin görülmeye başlandığı kaydedildi. 
Son dönemlerde jeopolitik, jeoekonomik gelişmeler, savaşlar, ülkemizde meydana gelen etkisi hala devam eden deprem faktörü, olası Marmara depremi ve beraberinde devam eden göç dalgası ile 2024 yılına girmeye hazırlanan Türkiye’de gayrimenkul sektöründeki gelişmeleri TÜİK verileri ışığında değerlendiren Ankara Tüm Emlakçılar Meslek Esnaf Odası Başkanı Hakan Akçam, sektör olarak düşüşün devam edeceğini öngördüklerini ifade ederek, inşaat sektöründeki girdi maliyetleri konusunda gerekli denetimlerin yapılması için uyarılarda bulundu. 
Akçam, “Kaybın neredeyse tamamı kredili satışlardaki eksilmeden kaynaklandı”
Temmuz 2021’de başlayan kredili konut satış hızı dönemlerinde kredi kullanarak konut almanın revaçta olduğunu belirten Akçam, 2022 yılına ilişkin değerlendirmede bulunarak, “Büyük bir ‘konuta hücum’ dönemi yaşandı. Temmuz 2021’de başlayan bu furya, yaklaşık bir sene sonra, Temmuz 2022 civarında bir anda kesildi. Önce kredi kullandırmaya razı bankaların sayısı azaldı, sonra razı olan bankaların kullandırmaya razı oldukları kredi miktarları ufaldı. Politika faizi, anlam verilemez bir inat uğruna sürekli aşağıya basılırken, reel enflasyon ortamı almış başını gitmişti. Doğal olarak da bu derece enflasyonist bir ortamda hiçbir banka, reel enflasyonun dörtte biri, beşte biri oranlardan kredi satmak istemiyordu. Ardından Mayıs 2023 genel seçimini yaşadık ve hemen ardından da politika faizi yükselmeye başladı. Piyasanın dayattığının aksine düşük tutulan faiz ortamında kredi satmak istemeyen bankaların, yükseltilmiş faiz ortamına geçildiğinde satmaya razı olduğu krediyi de vatandaş alamaz duruma gelmişti” dedi. 
Söz konusu dönemde satışların neredeyse yarısına yakının kredi ile gerçekleştiğini ancak bu oranın yüzde sekiz seviyelerine gerilediğini ifade eden Akçam, 2013-2023 yılları arasında kredisiz satılan konutların adedinde neredeyse hiçbir değişikliğin izlenmediğini, toplam konut satış adedine yansıyan kaybın neredeyse tamamının kredili satışlardaki eksilmeden kaynaklandığını belirtti. 
Yabancılara yapılan konut satışlarını da değerlendiren Akçam, “Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 61,5 azalarak 2 bin 342 oldu. Kasım ayında toplam konut satışları içinde yabancılara yapılan konut satışının payı yüzde 2,5 oldu. Yabancılara yapılan konut satışlarında ilk sırayı 790 konut satışı ile Antalya aldı. Antalya’yı sırasıyla 710 konut satışı ile İstanbul ve 316 konut satışı ile Mersin izledi” dedi.
Akçam, TÜİK Kasım ayı konut satış istatistiklerine göre bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 20,6 azalmayla konut satışlarının 93 bin 514 olduğunu anımsatarak, “Ekim ayında ise bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 8,7 azalarak 93 bin 761 olmuştu. Çok az miktarda da olsa Ekim ayındaki sayıya göre düşüşün devam ettiğini görmek mümkün. Türkiye genelinde ilk el konut satış sayısı, Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 18,5 azalarak 30 bin 472 oldu. Toplam konut satışları içinde ilk el konut satışının payı yüzde 32,6 oldu. İlk el konut satışları Ocak-Kasım döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 14,1 azalışla 328 bin 299 olarak gerçekleşti. Türkiye genelinde ikinci el konut satışları Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 21,6 azalış göstererek 63 bin 42 oldu. Toplam konut satışları içinde ikinci el konut satışının payı yüzde 67,4 oldu. İkinci el konut satışları Ocak-Kasım döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 15,2 azalışla 759 bin 50 olarak gerçekleşti. Biz konut satışındaki düşüşün devam edeceği kanaatindeyiz” dedi. 
ABD konut pazarından gelen sinyaller iç açıcı değil!
“Konut alım satımı durmadı, devam ediyor. Sadece hızı azaldı. Ve ‘gönlünüzden geçene’ göre değil de piyasanın gerçeklerine kulak vererek, nitelikli bir emlak danışmanı ile çalışarak fiyatladığınız mülkünüzün alıcısı mutlaka çıkacaktır. Rayicinin üzerinde fiyatlayacağınız konuta kimse rayicin üzerindeki fiyatı ödemeye razı olmayacaktır” diyen Akçam, çöken bir konut piyasası ile karşı karşıya olunmadığına işaret etti. Akçam, son iki senede fiyatların (faiz düşürme politikası nedeniyle) şiştiği bir piyasanın yeniden normal sınırlarına geri çekildiğinin gözlemlenmeye başladığını ancak küresel konut piyasalarının yakından takip edilmesi gerektiğini ABD konut pazarından gelen sinyallerin ise iç açıcı olmadığını belirtti. 
Dış girdi sayısı azaltılmalı
Konut satışında düşüşün devam ettiğini vurgulayan Akçam, düşüşün durması için yapılması gerekenlere ilişkin de önerilerde bulundu. Akçam, özellikle inşaat sektöründe yaşanan maliyet artışını durdurmanın önemli olduğunu belirterek, “Bunun ilk yolu yerli üreticiyi desteklemekten ve dış girdi sayısını azaltmaktan geçiyor. Bununla birlikte konut krizinin aşılabilmesi için, girdi maliyetleri üzerinde ciddi bir denetim sağlanması gerektiğini düşünüyorum. İnşaat maliyetleri belli bir yıl aralığında sabit tutulmalıdır. Ticaret Bakanlığı ve Rekabet Kurumu başta demir ve çimento ve diğer inşaat malzemelerinin fiyat artışında çok ciddi denetleme yapmalıdır” diye konuştu.