Deniz Ali Tatar
Tüm dünyada olduğu gibi İstanbul’da da ziyaretçi rekorları kıran “Tutankhamun: Çocuk Firavunun Hazineleri” sergisi, Ankara’da sanatseverlerle buluştu. Panora AVM’nin ev sahipliği yaptığı sergi, 1 Haziran’a kadar ziyaretçilerini bekliyor.
Serginin açılışı; ünlü tarihçi ve yazar Prof. Dr. İlber Ortaylı, Mısır Büyükelçisi Amr El-Hamamy'nin yanı sıra Türkiye Dışişleri Bakanlığı ve Fas, Singapur, Norveç, Polonya, Sırbistan, Hırvatistan, Yunanistan Büyükelçilikleri dahil olmak üzere 30’a yakın katılımcıyla gerçekleştirildi. “Tutankhamun Çocuk Firavunun Hazineleri” sergisi, 3300 yıl önce henüz 9 yaşında tahta geçen esrarengiz firavun Tutankhamun’un trajik yaşam öyküsünü, ünlü ölüm maskesi ve tabutu da dahil, tümü som altından paha biçilemeyen eşyalarının replikalarını ziyaretçilere sunuyor.
Her yaştan milyonlarca insanın ilgisini çeken sergi, 60 yıldan uzun bir süredir dünyanın önemli metropollerini dolaşıp, 40 milyondan fazla ziyaretçiyle rekorlar kırıyor. Sergide ayrıca, hazineye ait 400’ün üzerinde eserin yanı sıra ünlü firavunun gizemli hikâyesi ve Antik Mısır’a dair yeniden kurgulanan görseller de bulunuyor. Sergide, çocuk firavun Tutankhamun’un; değerli taşlarla süslenmiş dünyaca ünlü altın ölüm maskesi, üzerinde Mısır tanrıçaları İsis, Nephthys, Neith ve Selket tasvirlerinin bulunduğu tabut, tabutun içindeki mumya, altınla yaldızlanmış ahşaptan yapılmış yatak, savaş arabası, Tutankhamun’un eşi Kraliçe Ankhesenamun ile aşkını tasvir eden altın tahtı, çocuk kralı su aygırı avlarken tasvir eden heykeller, çeşitli mobilyalar, at arabası, ok ve yay gibi silahlar, Anadolu’ya düşen bir göktaşından yapıldığı için “uzaydan gelen hançer” olarak adlandırılan silahı gibi ilginç eserler keşfedilebiliyor.
Tufan Zaman: “3300 yıl önceki gizemli bir medeniyeti, dijital ortamla birleştirmeye çalıştık”
Sergi hakkında 24 Saat’e bilgi veren sergi organizatörü Level A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Tufan Zaman, serginin 3 yıllık bir çalışma süreci sonucunda ortaya çıktığını söyledi. Sergiyi, 1922 yılında Firavun Tutankhamun'un mezarının bulunuşunun 100. yıl dönümüne yetiştirmek istediklerini söyleyen Zaman, “Biraz gecikmeli de olsa, sergiyi yetiştirdik. Tabii pandemi sürecine denk geldiğimiz için, o noktada çok zorlandık. Eserlerin birçoğu replika olduğu için, en iyileriyle çalışmak zorundaydık ve en iyilerini de bulup Mısır’dan getirttik” dedi.
Serginin detaylarına değinen Zaman, “Sergilenen parçalar arasında; firavun Tutankhamun’un mezar odasından çıkan som altın tabutu, altın ve değerli taşlardan yapılmış dünyaca ünlü ölüm maskesi, savaş arabası, silahları, bastonları, mobilyaları gibi günlük eşyaları arasından seçilmiş 400’ün üzerinde eserin, Mısırlı sanatçılar tarafından özenle üretilen replikaları bulunuyor. Sergiyi gezen ziyaretçiler, Tutankhamun’un hazinelerinin 1922’de İngiliz Arkeolog Howard Carter tarafından bulundukları zamanki gibi Antik Mısır’ın gizemlerini keşfedecekler. Ayrıca sergimizde, Antik Mısır ve Tutankhamun ile ilgili Arkeolog Howard Carter’ın günlüklerine dayanan video ve projeksiyon gösterileri de bulunuyor. Hazineye ait 400’ün üzerinde eserin yanında, ünlü firavunun gizemli hikâyesi ve Antik Mısır’a dair yeniden kurgulanan görsel unsurlar da sergilenen parçalar arasında” dedi.
Serginin gördüğü ilgiye de değinen Zaman, “Bu sergi, İstanbullular tarafından çok beğenildi. Ankaralıların da beğenisini kazanacağına inanıyorum. Bu sergiyi Ankara’da açmaktan dolayı çok mutluyuz. Başkentte özellikle çocuklar tarafından büyük bir ilgi gördü sergi, güzel dönüşler alıyoruz. 3300 yıl önceki bir gizemi ve bir medeniyeti, şu andaki dijital hayatla birleştirmeye çalıştık. Tüm sanatseverleri ve Mısır kültürüyle ilgilenen herkesi bu sergiye bekliyoruz. Bu sergiyle, Tutankhamun’un yaşamına yakından tanıklık ederken, gizemli ve görkemli yaşamı en ince ayrıntısına kadar gözlemleyebilecek ziyaretçiler” dedi.
İlber Ortaylı: “Hazinesi günümüze eksiksiz ulaşan tek firavun Tutankhamun”
Serginin açılışını yapan tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı ise, tarihin en önemli uygarlıklarından olan Antik Mısır'ın önemine dikkat çekti. Tutankhamun hazinelerinin 20. yüzyılın en büyük arkeolojik keşfi olduğuna işaret eden Ortaylı, Firavun Tutankhamun'un önemini şu sözlerle özetledi:
“Medeniyet Yunanla başlamıyor, Mezopotamya’yla başlıyor ama devamlılık ve tutarlılık açısından Nil ve Nil deltasının zenginliği Mısır gibi böyle ihtişamlı bir medeniyet yarattı. Tutankhamun Mısır tarihinin sarsıntılı bir döneminde tahta geçti. Tutankhamun’un babası Akhenaton veya IV. Amenhotep, Mısır yeni dönem 18. hanedanının bir firavunudur. Krallığının 6. yılında yüz yıllardır Mısır'ın başkenti olan Teb'i terk ederek bugün Tel el Amarna olarak bilinen el değmemiş topraklarda yeni bir başkent kurdu. Akhenaton, diğer tanrılara olan inancı yok etmek ve Aton dinini yerleştirmek için tapınaklardan diğer tanrıların isimlerini sildirdi. Aton, Babilonya’dan Mısır’a geçtiği düşünülen Güneşle ilgili bir tek tanrıdır. Tek tanrılı İbrani dinlerinin başlangıcı sayılabilir. Bilinen en önemli eşlerinden biri de Mitanni prensesi Nefertiti idi. Akhenaton tahttan indirildikten sonra onun oğullarından biri olan Tutankhamun 9 yaşında tahta geçti. Erken yaşta da öldü. Onun döneminde Mısır çok tanrılı eski dinine geri döndü. Amon rahiplerine de itibarları iade edildi. Fakat şurası bir gerçektir ki Tutankhamun’un 20. yüzyılda mezarının bulunuşu ve Mısır medeniyetini aksettirişi dolayısıyla bizim en çok bildiğimiz firavundur.”
Prof. Dr. Ortaylı, Mısır’daki Keops, Kefren ve Mikerinos adlı üç büyük simge piramitteki mezarlarda, firavunlara ait hiçbir şey bulunamadığını söyledi. Piramitlerde bulunan değerli taşların tamamının soyulduğunu belirten Ortaylı, Tutankhamun’un yer altında bulunan mezarının mükemmel biçimde korunduğunu belirtti. 1922 yılında İngiliz Arkeolog Howard Carter tarafından Tutankhamun’un mirasının bulunduğuna işaret eden Ortaylı, mezarı soyulmadan hazineleri günümüze ulaşan tek firavunun Tutankhamun olduğunu belirtti. Ortaylı ayrıca, Tutankhamun hazinelerinden oluşan serginin; tarihe, kültüre, sanata ilgi duyanların yanı sıra her yaştan öğrencinin mutlaka görmesi gerektiğini vurguladı.
