31 Mart 2019 seçimlerinin anatomisi

Ergun MENGİ 31 Mart 2019 tarihinde yapılan Yerel Seçimlerde, bugüne kadar çok şahit olmadığımız seviyede tartışma yaşanmıştır. İtirazlar ayyuka çıkmış ve bugüne kadar görülmemiş uygulamalar yaşanmıştır. Seçimi satırbaşlarıyla özetlemeden önce, benzerlikleri nedeniyle, 27 Ekim 1957 seçimlerine değinmek istiyorum. Demokrat Parti (DP) Başkanı ve Başbakan Adnan Menderes, 1957 seçimleri öncesinde, muhalefetten güç alan komünistlerin saldırıya hazırlandığını, kardeş ve mezhep kavgası çıkarmak istediklerini ilan etmiş, muhalefet yapan basına engeller getirmiş, yandaş basını güçlendirmiştir. Toplantı ve gösteri yürüyüşleri yasası değiştirilmiş, muhalif partilerin kongrelerini yapması dahi mahkeme ve polis marifetiyle engellenmiştir. Toplantı ve gösteri yürüyüşü kanunu kapsamında, 30 Ağustos 1956’da Anıtkabir’e çelenk koymak isteyen Hürriyet Partisi yöneticileri engellenmiştir. CHP Genel Sekreteri Kasım Gülek Karadeniz gezisi sırasında toplantı yasasına muhalefetten Rize Asliye Ceza Mahkemesi tarafından 6 ay hapse mahkûm edilmiştir. 1954 seçimlerinde Kırşehir’i kazanan Cumhuriyetçi Millet Partisinin (CMP) lideri Osman Bölükbaşı’nın dokunulmazlığını kaldırarak hapse atılmıştır. DP, seçim kanununda değişiklik yapmış ve siyasi partilerin ittifak kurmasını yasaklamış ve seçim öncesi en çok “milli irade” sloganını kullanmıştır. O zamanlar kütüklerin hazırlanmasında etkili olan muhtarlar, seçim çalışmalarında DP’nin en önemli müttefiki olmuştur. Ekim 1957 seçim günü henüz oylama sürerken yasaya aykırı olarak, radyodan DP’nin seçimleri açık ara kazandığı yönünde haberler yayınlanmıştır. Türkiye demokrasisinde çok tartışılan 1957 seçimlerinden sonra, herhalde tartışmaları en fazla olan seçim 31 Mart 2019 seçimleridir. 31 Mart 2019 seçimlerinde çekişme AKP-MHP Cumhur İttifakı ile CHP-İYİ Partinin oluşturduğu Millet İttifakı arasında geçmiştir. Seçim akşamı, tartışmaların fitilini, seçim sonuçlarını yayımlamaya yetkili tek devlet kurumu olan, Anadolu Ajansı (AA) ateşlemiştir. AA’nın yayınladığı ve Sn. Binali Yıldırım’ın kazanacağı intibaını oluşturan veriler sonunda, AKP taraftarları her tarafa “İstanbul’a teşekkür” afişleri asmıştır. Ancak ilerleyen saatlerde Sn. Ekrem İMAMOĞLU ile aradaki fark hızla erirken, AA 23.30’dan itibaren veri girişini 14 saat süreyle durdurmuştur. Daha önceki seçimlerde başarılı olamayan CHP, 31 Mart 2019 seçimlerinde, sandığa sahip çıkmıştır. Seçimlerde itirazlar genel olarak Muhalefet Partilerinden gelirken. 31 Mart seçimlerinde ağırlıklı olarak İktidar Partisinden gelmiştir. Seçime “geçersiz oylar” damga vurmuştur. Seçim kanununa göre, geçersiz oyların yeniden kontrol ve sayımı için sandık kurulu üyelerinden birinin muhalefet şerhi koymuş olması gerekmesine ve 2014 yılında Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçiminde geçersiz oyların tekrar sayımı yönündeki CHP taleplerinin reddedilmiş olmasına rağmen, 2019 seçimlerinde YSK kararıyla geçersiz oylar tekrar sayılmıştır. 1957 seçimlerinde komünistler saldıracak şeklindeki propagandaya karşılık, 2019’da ilk kez Türkiye Komünist Partisi (TKP) adayı ve kamuoyunda “Komünist Başkan” olarak bilinen Fatih Mehmet Maçoğlu Tunceli Belediye başkanlığını kazanmıştır. Mehmet Maçoğlu sayesinde “komünist” demenin kötü bir şey olmadığı Türk halkının hafızasına kazınmıştır. Seçimden önce muhtelif tarihlerde Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile kamu görevlerinden ihraç edilen, ancak YSK tarafından seçime katılması uygun görülen ve Diyarbakır’ın Bağlar, Van’ın Çaldıran, Tuşba ve Edremit ilçelerinde seçimi kazanan adayların yerine, KHK gerekçe gösterilerek, seçimi 2. sırada tamamlayan AKP’li adaylar Belediye Başkanı yapılmıştır. 2019 seçimleri sonucunda birçok belediyenin borçlu olduğu ve lüks harcama içinde oldukları tespit edilmiştir. Ayrıca, belediyelerin birçok vakıf, dernek ve spor kulüplerine bağış adı altında ciddi miktarlarda maddi destek sağladığı ortaya çıkmıştır.